ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΙΣΘΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΓΧΡΗΜΑΤΗ ΔΟΥΛΟΠΑΡΟΙΚΙΑ
Δεν χρειάζεται να τρέξεις, ο νέος κόσμος εγκαθιδρύθηκε αφήνοντας οριστικά πίσω του τα «χρήσιμα» φαντάσματα, τις δεισιδαιμονίες, τις προκαταλήψεις, τους ρόλους των ιδεολογιών. Όλων ανεξαιρέτως των ιδεολογιών. Η πανούκλα και η συνακόλουθη φενάκη χάθηκαν στις αέριες μάζες των νέων τυφώνων που ακόμα φυσάνε. Καθαρίσαμε. Αν χρειάζεται κάτι είναι το πάθος για ζωή. Ας κρατήσουμε αυτό και όλα θα βρούν, τον χωρίς αρχή και τέλος, δρόμο τους.
Ι
Η Μισθωτή Εργασία έχει διαλυθεί, όπως έχει διαλυθεί η κοινωνία, το άτομο, η ίδια η ζωή. Ο τεμαχισμός, η ελαστικότητα, η μερικότητα, η αποσπασματικότητα, αποτελούν το πλαίσιο του επελαύνοντος νέου Καπιταλισμού και είναι τα στοιχεία που τροφοδοτούν με ισχύ τον νέο Κρατισμό. Αν η μισθωτή εργασία ήταν υπεύθυνη για την σχετική αλλοτρίωση του εργάτη, οι σύγχρονες μορφές εργασίας είναι υπεύθυνες για τη μετατροπή του, σε ατομικό «νομά», απολύτως διαχωρισμένο από το αντικείμενο της εργασίας του, χωρίς κανένα αναφαίρετο δικαίωμα και χωρίς καμιά αναφαίρετη νομική κατοχύρωση, παρά μόνο την υποχρέωση καταβολής χρημάτων για την εργασία του. Αυτό, με όλες τις ερμηνευτικές από όπου κι αν προέρχονται, ονομάζεται Εγχρήματη Δουλοπαροικία. Αν ο αφέντης στην φεουδαρχική δουλοπαροικία είχε την μοναδική υποχρέωση της καταβολής τροφής στον εξαρτώμενο δουλοπάροικο, ο σύγχρονος Καπιταλισμός κρατά αυτή την υποχρέωση σε χρήμα.
ΙΙ
Ό,τι συμβαίνει σήμερα με τη μισθωτή εργασία, συμβαίνει επειδή η Εργασία ως παραγωγική δύναμη έχει εκτοπιστεί από την αγία δυάδα της συσσώρευσης (Κεφάλαιο-Εργασία) και τη θέση της πήρε η καθολική υπηρεσία οργάνωσης, διακίνησης, διανομής και ανταλλαγής. Η Αυτοματοποίηση δεκαετίες τώρα και αθόρυβα έκανε τη δουλειά της και τα βρήκαν όλα έτοιμα για το επόμενο διαχωρισμένο έγκλημα.
Εφοδιαστικοί κολοσσοί, όμιλοι online παραγγελιών φαγητού μπαίνουν ορμητικά στο προσκήνιο και παίρνουν τον καπιταλισμό στα χέρια τους καθολικοποιώντας τις σχέσεις διανομής και καθορίζοντας τις σχέσεις παραγωγής. Μόνο στη Γερμανία οι clickworkers ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο για να προαναγγείλουν την τεχνοεκμετάλευση του μέλλοντος.
Η Amazon από τη μιά μεριά και η Wolt από την άλλη είναι τα τυπικά και τα ουσιαστικά δείγματα ανάμεσα στους online ομίλους παραγγελιών, της κατάργησης του καταναλωτή, του παραγωγού αλλά και του μισθωτού. Από το αυτοκίνητο μέχρι την παραγγελία γάλακτος δεν χρειάζεται κανείς να βγαίνει από το σπίτι του. Η Amazon προμηθεύει και εφοδιάζει. Η Wolt με τους “συνεταίρους” -δηλαδή χωρίς κανένα εργατικό κόστος- δουλοπάροικους στην τροφοδοσία και στη συσσώρευση.
ΙΙΙ
Καλά είχαμε καταλάβει ότι τα φορντικά μοντέλα και τα τεϊλοριστικά σχεδιαγράμματα είχαν αποσυρθεί μαζί με τον καταμερισμό και την εξειδίκευση και ότι δεν υπήρχε τίποτα ενιαίο για να εκπροσωπηθεί. Κι όμως υπάρχει. Απαιτούν ένα εργαζόμενο όχι για να παράγει, αλλά για να υπακούει να είναι ευέλικτος και τεμαχισμένος, να υπάρχει και να μην υπάρχει, να είναι ενταγμένος σε νόμιμη υποταγή αλλά έξω από νομική κατοχύρωση.
Το βιομηχανικό σύστημα έχει εκμοντερνιστεί σύμφωνα με τις νέες καπιταλιστικές ανάγκες: το σκάνερ χειρός, ως το νέο εργαλείο γενικής παραγωγής, το αυτοματοποιημένο σύστημα αποθήκευσης, η μηχανογραφημένη πλοήγηση μέσω ενός αλγορίθμου και ο απόλυτος έλεγχος είναι τα κύρια στοιχεία αυτών των μοντέρνων βιομηχανικών συστημάτων. Η «αρχή του χάους» της Amazon (το σύστημα αποθήκευσης που οργανώνεται μέσω αλγορίθμου) δεν είναι «χαοτική», αλλά επιχειρεί να ανατροφοδοτήσει άμεσα τη διαδικασία παραγγελίας με την εφοδιαστική οργάνωση, με σκοπό την επιτάχυνση και την εκπλήρωση του χρόνου παράδοσης. Κάθε διάλειμμα για τουαλέτα ή κάπνισμα, κάθε συνομιλία, μπορεί, και σε πολλές περιπτώσεις, παρακολουθείται. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι δυνατότητες για άμεσο έλεγχο έχουν γίνει πολύ φθηνές και χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο. Λόγω όλων αυτών των νέων εξελίξεων, δεν χρειάζεται πλέον η δικαιολογία της προστασίας από κλοπή για την τοποθέτηση καμερών, στις οποίες είχαν αντισταθεί οι εργάτες κατά το παρελθόν.
Και η Wolt; Είπαμε ακραίος φιλελευθερισμός χωρίς συλλογικές συμβάσεις, αλλά και χωρίς ατομικές; Αόρατοι σε αόρατα αφεντικά, ορατά μόνο στις τραπεζικές καταθέσεις, συσσωρεύσεις της υπεραξίας και μόνο της υπεραξίας διότι άλλη πρόσοδος εκτός από αυτή δεν υπάρχει. Εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης 100%. Δεν είναι καπιταλισμός αυτό αλλά φεουδαρχία. Το κέρδος χωρίς ρίσκο είναι κέρδος από την υποταγή. Πως φτάσαμε ως εδώ; Που ακούστηκε η εξαρτημένη μισθωτή εργασία να είναι καλύτερη από τη μη “εξαρτημένη”; Λογικές, αξίες χρήσης του καπιταλισμού.
IV
Την περίοδο που διανύουμε, την περίοδο της πανδημίας, όλα αυτά τα είδαμε και στην πράξη. Με ένα μεγάλο μέρος του κόσμου της εργασίας να μένει σπίτι, έγινε κατανοητή η σημασία των εργαζομένων στις υπηρεσιών αποθήκευσης, διακίνησης και διανομής, που σήκωσαν στις πλάτες τους ένα τεράστιο μέρος της εφοδιαστικής αλυσίδας και της κίνησης του εμπορεύματος, που για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα είχε παγώσει εντελώς. Ήρθαν στο προσκήνιο οι άθλιες συνθήκες εργασίας, η επικινδυνότητα, τα εξαντλητικά ωράρια -μιας και οι πολυεθνικές των μεταφορών απαιτούσαν την κάλυψη του τεράστιου κύκλου εργασιών μέσα στην καραντίνα με το ίδιο προσωπικό- και οι πραγματικά αμέτρητες καταγγελίες εργοδοτικής αυθαιρεσίας.
Παράλληλα, οι δρόμοι γέμισαν με κακόγουστα γαλάζια γιλέκα, με «συν-εργάτες» πάνω σε δίκυκλα, ποδήλατα και πατίνια να στέκονται στο πουθενά, στην ακραία ζέστη, αλλά και τη βροχή, προκειμένου να είναι σε εγρήγορση να δεχτούν την επόμενη παραγγελία, πάντα με χαμόγελο, για την καλή αξιολόγηση που θα δώσει τη δυνατότητα του bonus.
Οι «νομάδες» της εργασίας (ντελιβεράδες, αποθηκάριοι, υπάλληλοι super market, εργαζόμενοι στα τηλεφωνικά κέντρα, εργαζόμενοι στην εστίαση κ.ά), αλλά και οι υπάλληλοι των εργοστασίων, που ακόμα και στο πιο σκληρό lockdown δεν σταμάτησαν στιγμή να δουλεύουν, ο ένας δίπλα στον άλλο, ήταν αυτοί -που αν συνυπολογίσουμε και την επισφάλεια αυτών των κλάδων- χτυπήθηκαν περισσότερο. Η λήξη της πανδημίας ίσως να μη σηματοδοτήσει και τη λήξη της κατάστασης «εκτάκτου ανάγκης» γι’ αυτούς. Η προσωρινότητα της εντατικοποίησης, της ελαστικότητας, των απλήρωτων υπερωριών με τη δικαιολογία του τεράστιου φόρτου λόγω πανδημίας, οδήγησε πολύ σύντομα στη νομιμοποίηση της δεκάωρης εργασίας, με την ταυτόχρονη κατάργηση της πληρωμένης υπερωρίας, επιβεβαιώνοντας, πως όσο υπάρχει Κράτος, θα μπορεί να εξαιρεί όποιον και όποτε θέλει από οποιαδήποτε κατοχύρωση.
Δεν είναι καιρός για παρελθοντολογίες είναι καιρός για καλούς πολύμορφους και φανταστικούς αγώνες ,όπου αυτό που μας δεσμεύει και μας ενώνει είναι η αορατότητα στην οποία έτσι κι αλλιώς μας εκτοπίζουν.
V
Ας γίνουμε λοιπόν συνειδητά και πραγματικά αόρατοι και ορατοί στους δικούς μας μόνο. Να σπάσουμε την υποταγή, να μην ζήσουμε σα σκλάβοι. Αν μαζευτούμε μια φορά αρκεί. Και τρόπους θα βρούμε και λύσεις και καινούργια πράγματα που δεν θα πλανώνται ασκόπως εδώ και εκεί, αλλά θα παράγουν τα ευθυτενή βέλη της απελευθέρωσης και της χαρούμενης ζωής.
-Να αντισταθούμε στην ελαστικότητα, την εντατικοποίηση, τον έλεγχο και την κακοπληρωσιά/Να μη ζήσουμε σαν σκλάβοι
-Καμιά ανοχή και καμιά συμμετοχή στις νέες γαλέρες-πλατφόρμες του καπιταλισμού
ΑΝΤΙΕΞΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΑΘΗΝΑΣ
