Οι πρόσφυγες και η πρόσβαση στο άσυλο στην Ελλάδα

“Με την ευκαιρία της σημερινής Παγκόσμιας Ημέρας κατά των Βασανιστηρίων, η Εκστρατεία για την Πρόσβαση στο Άσυλο στην Ελλάδα, μετά από αυτοψίες που διενήργησε σε έξι κέντρα κράτησης και αστυνομικά κρατητήρια από την αρχή του 2014, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την προβληματική πρόσβαση στο άσυλο και τις απαράδεκτες συνθήκες κράτησης προσφύγων και μεταναστών, ακόμα και ανηλίκων, οι οποίες συνιστούν απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση και εν τέλει βασανιστήριο (όπως άλλωστε έχει επανειλημμένα κρίνει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, καταδικάζοντας την Ελλάδα για παραβίαση του Άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων).

Η Εκστρατεία διαπίστωσε μια σειρά από σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των κρατουμένων, τόσο ως προς την πρόσβαση στο άσυλο όσο και ως προς τις συνθήκες κράτησης. Υπήρχαν άτομα που είχαν προσπαθήσει επανειλημμένα να υποβάλουν αίτηση ασύλου είτε στην Αστυνομική Διεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής (Πέτρου Ράλλη) είτε στη νέα Υπηρεσία Ασύλου (Κατεχάκη) αλλά δεν είχαν πρόσβαση, με αποτέλεσμα κάποια στιγμή να συλληφθούν τελικά και να κρατούνται ακόμα. Όμως και για τους κρατούμενους το πρόβλημα στην πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου είναι μεγάλο, καθώς σημειώνεται μεγάλη καθυστέρηση στην καταγραφή των αιτημάτων και στο γραφείο ασύλου της Αμυγδαλέζας. Επίσης παρατηρείται μεγάλη καθυστέρηση στις μεταγενέστερες αιτήσεις των κρατουμένων.

Πολλοί κρατούμενοι δεν γνώριζαν ούτε τη νομική τους κατάσταση, ούτε τα δικαιώματά τους – κάποιοι δεν γνώριζαν καν ότι μπορούν να υποβάλουν αίτηση ασύλου, ενώ όλοι ρωτούσαν πόση είναι η μέγιστη διάρκεια κράτησης. Μεταξύ των κρατουμένων βρίσκονταν υπήκοοι μη ασφαλών χωρών, η απομάκρυνση των οποίων είναι απολύτως ανέφικτη, π.χ. Συρία, Ερυθραία, Σομαλία. Κρατούνταν επίσης ανήλικα, τόσο αγόρια όσο και κορίτσια, μερικά ασυνόδευτα. Υπήρχαν ακόμα και κρατούμενοι βαριά ασθενείς, π.χ. με οροθετικότητα, φυματίωση και ψυχική ασθένεια. Οι συνθήκες κράτησης ήταν απάνθρωπες και εξευτελιστικές, με απαράδεκτες συνθήκες υγιεινής και έλλειψη σε είδη προσωπικής υγιεινής, συχνά περιορισμένη πρόσβαση στις τουαλέτες, ανεπαρκές ποσοτικά και ποιοτικά φαγητό, υπερπληθυσμό σε μερικές περιπτώσεις, ανυπαρξία ή ανεπάρκεια ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, φυσικού φωτισμού, αερισμού, κλιματισμού, προαυλισμού και επικοινωνίας με τον έξω κόσμο (δυνατότητα για τηλεφωνήματα και επισκεπτήρια).

1) ΚΕΝΤΡΟ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ, 29/01/2014, 80 κρατούμενοι:

Σομαλός, ετών 24, αιτών άσυλο, κρατούμενος επί 2 μήνες. Κατά την άφιξή του στην Ελλάδα το ψαροκάικο που τον μετέφερε πήρε φωτιά και βούλιαξε. Νοσηλεύτηκε σε νοσοκομείο με εγκαύματα. Έχει δερματικά προβλήματα. Ζητάει να τον πάνε σε νοσοκομείο, αλλά μέχρι την ημέρα της επίσκεψής μας δεν είχε υπάρξει καμία ανταπόκριση.

Κούρδος του Ιράν, ετών 35, αιτών άσυλο, κρατούμενος στο Ελληνικό επί 2 μήνες. Είναι αντικαθεστωτικός, θύμα βασανιστηρίων στη χώρα του με εμφανή σημάδια στο σώμα του από τα βασανιστήρια.

Μπαγκλαντεσιανός, ετών 33. Είναι 15 χρόνια στην Ελλάδα, είχε άδεια παραμονής και δούλευε σαν εργάτης γης σε Καλαμάτα και Μανωλάδα. Έμεινε χωρίς δουλειά και δεν μπόρεσε να ανανεώσει την άδεια παραμονής. Συνελήφθη στην Αθήνα και είναι κρατούμενος επί 3,5 μήνες.

Κρατούμενοι από το Κέντρο Κράτησης Κορίνθου, οι οποίοι συμμετείχαν στην εκεί διαμαρτυρία -εξέγερση για τις συνθήκες κράτησης. Προφυλακίστηκαν 12 μήνες μέχρι να εκδικαστεί η υπόθεσή τους για την οποία αθωώθηκαν τον Οκτώβριο του 2013. Μετά την αθώωση, συνελήφθησαν και τους επιβλήθηκε διοικητική κράτηση.

2) Α.Τ. ΓΛΥΦΑΔΑΣ Β’, 29/01/2014, 29 κρατούμενοι:

Αφγανός Χαζαρά, ο οποίος κρατούνταν επί 18 μήνες και δεν έχει ζητήσει άσυλο γιατί δεν έχει ενημερωθεί ποτέ για τα δικαιώματά του. Στον κατάλογο του Α.Τ. δεν ήταν καταχωρημένος, αν και είχε απόφαση κράτησης.

Κρατούμενος, ο οποίος κρατούνταν ήδη επί ένα χρόνο, και είχε προσπαθήσει αρκετές φορές αλλά χωρίς επιτυχία να υποβάλει αίτημα ασύλου στην Πέτρου Ράλλη.

Κρατούμενος από τη Μιανμάρ που έχει φόβο δίωξης και κρατείται από 26/11/2012. Είχε υποβάλει αίτημα ασύλου και τώρα δεν γνωρίζει αν παραμένει στη διαδικασία ασύλου.

Ιρανός ψυχικά ασθενής.

Ανήλικος Αλβανός 17 ετών κρατούμενος επί ένα μήνα, του οποίου ο αδερφός έχει χαρτιά στην Ελλάδα.

3) ΚΕΝΤΡΟ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΟΥ ΡΑΛΛΗ, 25/04/2014, 230 κρατούμενοι και 114 κρατούμενες:

Ένας Αφγανός άντρας με την ανήλικη κόρη του 9 ετών, οι οποίοι κρατούνταν σε ιδιαίτερο κελί κράτησης στα κρατητήρια των αντρών.

4) ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ, 04/06/2014, 36 κρατούμενοι:

Ένας Σύρος ανήλικος 12 ετών μαζί με τον πατέρα του ή οικογενειακό φίλο.

Ένας Σομαλός με φυματίωση.

5) Α.Τ. ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ, 04/06/2014, 49 κρατούμενοι:

Ένας Αφγανός 29 ετών οροθετικός με φυματίωση, κρατούμενος επί ένα μήνα χωρίς φάρμακα σε ξεχωριστό κελί μόνος του.

Ένας άντρας θύμα βασανιστηρίων από την Αγκόλα (με πιστοποιητικό από την Μετάδραση).

Ένας Παλαιστίνιος 52 ετών παραπληγικός, κρατούμενος επί ένα μήνα.

Περίπου ένα μήνα πριν την επίσκεψή μας, οι κρατούμενοι έκαναν για μία ημέρα απεργία πείνας διαμαρτυρόμενοι για έναν Πακιστανό συγκρατούμενό τους που υπέφερε από σοβαρό πρόβλημα υγείας. Είπαν στους αστυνομικούς ότι μόνο αν τον πάνε στο νοσοκομείο θα φάνε. Το αίτημά τους ικανοποιήθηκε μετά από 6 ώρες. Μετά τη σύντομη νοσηλεία του, ο κρατούμενος επέστρεψε στο Α.Τ. Δραπετσώνας, χωρίς χορήγηση των φαρμάκων του. Ήταν εμφανώς καταβεβλημένος και περίμενε να εγχειριστεί κάποια στιγμή.

6) ΚΕΝΤΡΟ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ, 25/06/2014, 712 κρατούμενοι:

Ασυνόδευτα ανήλικα από διάφορες χώρες.

117 κρατούμενοι για χρονικό διάστημα άνω των 18 μηνών (έως 20 μήνες).

Ένας Μπαγκλαντεσιανός 25 ετών, κρατούμενος επί 19 μήνες, ο οποίος αυτοτραυματίστηκε δύο φορές με ξυραφάκι στα χέρια και στο λαιμό, αφού έκλεισε 18 μήνες κράτησης και δεν αφέθηκε ελεύθερος. Υπήρχε άλλος ένας κρατούμενος, Παλαιστίνιος 33 ετών, ο οποίος αυτοτραυματίστηκε καταπίνοντας ξυραφάκια, μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο Κορίνθου και τώρα βρίσκεται στα κρατητήρια της Πέτρου Ράλλη.

Περίπου 100 κρατούμενοι έχουν δηλώσει την επιθυμία τους να υποβάλουν αίτημα ασύλου και αναμένουν την μεταφορά τους στην Αμυγδαλέζα για να καταγραφεί το αίτημά τους (η αναμονή σε κάποιες περιπτώσεις ξεπερνά τους 3 μήνες). 

Πολλοί ψυχικά ασθενείς.

Τα αναλυτικά πορίσματα των αυτοψιών θα συμπεριληφθούν σε αναφορά της Καμπάνιας για την πρόσβαση στο άσυλο και την κατάσταση των κρατούμενων προσφύγων και μεταναστών που θα δημοσιοποιηθεί μετά το καλοκαίρι.”

• ΑΙΤΗΜΑ
• Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών
• Ελληνικό Παρατηρητήριο Συμφωνιών του Ελσίνκι
• Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες
• Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών/Προσφύγων
• Κέντρο Συμπαραστάσεως Παλιννοστούντων και Μεταναστών – Οικουμενικό Πρόγραμμα Προσφύγων
• Ομάδα Δικηγόρων για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών
• PRAKSIS
• Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων