Δημοψήφισμα: Μια μικρή νίκη στρατηγικής σημασίας. Του Αντώνη Κοκορίκου

Δημοψήφισμα: Μια μικρή νίκη στρατηγικής σημασίας

Του Αντώνη Κοκορίκου

Δεδομένου ότι η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να προχωρήσει σε δημοψήφισμα, που θα απορρίψει την πρόταση των δανειστών εξέπληξε τους πάντες, όλοι θα πρέπει να επανακαθορίσουν μια ψύχραιμη στάση. Ο ελληνικός λαός για πρώτη φορά από το 2010 έχει μια κυβέρνηση που ελέγχεται από τον ίδιο. Είναι μια πολύ μικρή νίκη, στρατηγικής σημασίας για το μέλλον των διαπραγματεύσεων με την Ευρώπη.

Αυτό περιλαμβάνει και τον ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνηση, δεδομένου ότι η απόφαση ελήφθη από έναν πολύ στενό κύκλο συνομιλητών του πρωθυπουργού, ενώ τα συλλογικά όργανα της κυβέρνησης, του κράτους και της κοινωνίας, απλώς επικύρωσαν ,μια δεδομένη  απόφαση του πρωθυπουργού. Το πρωθυπουργοκεντρικό πολιτικό σύστημα επιβάλει αυτή τη συμπεριφορά και οποιαδήποτε αλλαγή των συνηθειών αυτών, συνιστά ανωμαλία για τη δημοκρατία.

Οποιαδήποτε συζήτηση επομένως για λάθη εκτιμήσεων ή λάθη χειρισμών ή λάθη αποφάσεων, πρέπει να αφεθεί για μετά από μερικούς μήνες όταν το πρόβλημα θα έχει επιλυθεί με τις σημερινές δυνατότητες. Είναι μια οικογενειακή μας υπόθεση στην οποία δεν έχουν λόγο οι ξένοι. Οι ξένοι πρέπει όμως να καθορίσουν εκ νέου τη στάση τους. Το όπλο της δημοκρατίας λειτουργεί υπέρ των πολιτών, στα χέρια μιας στιβαρής, σοβαρής και προετοιμασμένης ηγεσίας.

Οι ξένοι δανειστές με τη θηλιά έτοιμη να κόψει τη χρηματοδότηση του τραπεζικού συστήματος στις 30 Ιουνίου, έθεσαν το τελεσίγραφό τους με τη μορφή «take it or live it»  την Παρασκευή το βράδυ. (Η αλλαγή που πρότειναν να πάνε τα ξενοδοχεία στο 13% ΦΠΑ είναι άνευ σημασίας). Υπολόγιζαν ότι η Ελλάδα θα αποδεχόταν το τελεσίγραφο, χωρίς δέσμευση της ΕΕ ότι εκείνη εγγυάται στο ΔΝΤ ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος είναι βιώσιμο. Το ΔΝΤ είχε συμφωνήσει σε αυτή την πρόταση, παρά την δημόσια εκφρασμένη δήλωση ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο. Η ΕΕ προχωράει σε μια αντιδημοκρατική και προσβλητική για την Ελλάδα, αλλά συμβολική για την Ευρώπη κίνηση. Σόϊμπλε και Ντάϊσενμπλουμ, βγάζουν τον Βαρουφάκη έξω από τη συνεδρίαση του Eurogroup  και συνεδριάζουν ως “18” αφού προηγουμένως ως «19» είχαν απορρίψει το αίτημα της Ελλάδας για παράταση ενός μηνός του προγράμματος που θα επέτρεπε στην ΕΚΤ να συνεχίσει την παροχή ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες. Η ενέργεια αυτή έγινε παρά τις διαφωνίες του Γάλλου υπουργού Οικονομικών, του Επιτρόπου Μοσκοβισί και του Ιταλού υπουργού Οικονομικών τουλάχιστον. Ήταν μια επίδειξη πυγμής του Σόϊμπλε για το ποιος είναι το αφεντικό, και του υποτακτικού του Γερούν Ντάϊσενμπλουμ.

Τα ξημερώματα του Σαββάτου ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας με διάγγελμά του ανακοίνωσε την απόφασή του (η οποία είχε την ομόφωνη έγκριση του υπουργικού συμβουλίου) να επικυρωθεί με δημοψήφισμα η απόφασή του να απορριφθεί το τελεσίγραφο των ξένων δανειστών. Μετά από 48 ώρες και η Βουλή και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επικύρωσαν την απόφασή του για δημοψήφισμα. Η είδηση προκάλεσε άνευ σημασίας αναταράξεις στο εσωτερικό της Ελλάδας, (ουρές στα ΑΤΜ και σε μερικά βενζινάδικα και φωνές της αντιπολίτευσης) ψυχολογικής φύσεως και αναταράξεις στο εξωτερικό οικονομικής φύσεως. Τα χρηματιστήρια εκτός ευρωζώνης έπεσαν 2% και εντός ευρωζώνης 4% παρά τις προσπάθειες που έγιναν στη συνέχεια να περιοριστούν οι απώλειες. Αυτό σημαίνει ότι εξαερώθηκαν μερικές εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ της χρηματοπιστωτικής φούσκας παγκοσμίως. Η κατάσταση πάντως είναι διαχειρίσιμη.

Την Κυριακή ο πρωθυπουργός στέλνει επιστολή στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (εκείνον που ανέλαβε να δηλώσει ότι «the game is over», «το παιχνίδι τελείωσε», και σε όλους του ηγέτες της Ευρώπης με την οποία τους προτείνει να αναθεωρήσουν με πολιτική πρωτοβουλία την απόφαση του Γιούρογκρουπ να μην παρατείνει την ισχύ του προγράμματος για μικρό χρονικό διάστημα ώστε να γίνει το δημοψήφισμα. Το Συμβούλιο Κορυφής αναμένεται να συνεδριάσει την Τετάρτη. Αν υιοθετηθεί η πρόταση, σημαίνει ότι οι διαπραγματεύσεις μπορούν να συνεχιστούν έως ότου καταλήξουν σε συμφωνία η οποία θα περιλαμβάνει το χρέος και την ανάπτυξη. Το πρόγραμμα ανάπτυξης θα καθορίσει το ύψος της διαγραφής του χρέους και φυσικά αν αναμένεις ανάπτυξη, δεν μπορείς να λαμβάνεις υφεσιακά μέτρα όπως η μείωση μισθών και συντάξεων και η αύξηση της φορολογίας. Εκτός φυσικά αν ταυτόχρονα προβλέπεις επενδύσεις μεγαλύτερες από 8 δις ευρώ σε ένα χρόνο πράγμα εκτός πάσης συζητήσεως.  Στην περίπτωση αυτή και το δημοψήφισμα μπορεί να αναβληθεί ως το τέλος αυτών των διαπραγματεύσεων.

Είναι μια λογική πρόταση που αποδεικνύει ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός επιδιώκει έναν έντιμο συμβιβασμό και όχι την υλοποίηση του προγράμματός του, όποιο κι αν είναι αυτό. Της Θεσσαλονίκης ή ένα άλλο άγνωστο προς το παρόν για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.

Μια τέτοια απόφαση, ικανοποιεί το ελληνικό αίτημα για σεβασμό στη Δημοκρατία και στην πράξη αποδοκιμάζει την απόφαση του Σόϊμπλε και του υποτακτικού του Γερούν Ντάϊσενμπλουμ να αρνηθούν το ελληνικό αίτημα και να πετάξουν έξω από τη συνεδρίαση τον Βαρουφάκη. Η διαδικαστική αυτή απόφαση έχει ήδη αποδοκιμαστεί στην πράξη αν και φραστικά δεν ζήτησε ποτέ συγγνώμη από την Ελλάδα για την προσβολή κανείς. Απλώς υποχρεώθηκαν να κάνουν όλοι δηλώσεις ότι η ευρωζώνη έχει 19 μέλη και η Ελλάδα είναι μέλος της ευρωζώνης.

Αυτό προφανώς δεν σημαίνει ότι το Γιούρογκουπ μπορεί να συνεδριάζει με 18 μέλη γιατί τότε μπορεί να συνεδριάζει και με 17 μέλη. Ποιος είναι ο επόμενος; Τότε η κάθε διαφωνία μπορεί να σημαίνει και ακύρωση των διαδικασιών διαλόγου και συναινέσεων.  Η έκφραση διαφορετικής γνώμης μπορεί να τιμωρείται με αποβολή του άτακτου από τον επιμελητή. Και ο επιμελητής είναι πάντα ο Σόϊμπλε με τον υποτακτικό του εκάστοτε πρόεδρο του Γιούρογκρουπ. Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε ότι κανείς υπουργός οικονομικών δεν τόλμησε να αποχωρήσει, ακυρώνοντας το διαδικαστικό πραξικόπημα που όπως αποδείχθηκε έχει τεράστια συμβολική σημασία. Είναι το μόνο λάθος που έκανε ο Σόϊμπλε στο πλαίσιο της στρατηγικής του.

Μπορεί να ακυρωθεί το ελληνικό δημοψήφισμα;

Κατά τη γνώμη μας όχι. Είναι η επανάληψη της διαδικασίας των Καννών, όπου εξευτελίστηκε η ελληνική δημοκρατία και πέταξαν τον Γιώργο Παπανδρέου από το παράθυρο. Το ίδιο έκαναν με τον Μπερλουσκόνι στην Ιταλία, με τον Θαπατέρο και τον Σόκρατες στην Ισπανία και στην Πορτογαλία (μετά από εκλογές). Το δημοψήφισμα πρέπει να γίνει και το αποτέλεσμα να είναι σεβαστό όχι μόνον από τον Τσίπρα αλλά και από την ΕΕ. Αυτό δεν θα γίνει σε μια μέρα.Θυμηθείτε ότι και την Δανία όταν με δημοψήφισμα απέρριψε το Σύνταγμα της ΕΕ την πίεζαν επί έξι μήνες να ξανακάνει δημοψήφισμα και να αλλάξει την απόφασή της προφανώς με παραχάραξη της θέλησης του λαού της Δανίας. Στο τέλος αναγκάστηκαν να σεβαστούν τη Δημοκρατία και να πετάξουν το Σύνταγμα στα σκουπίδια, αντικαθιστώντας το με τη συμφωνία της Λισσαβώνας για την οποία φρόντισαν να μην απαιτείται δημοψήφισμα.

Οποιαδήποτε κίνηση ανατροπής του Τσίπρα, ώστε να υποχρεωθεί η Ελλάδα να ακυρώσει το δημοψήφισμα, ισοδυναμεί με Ιουλιανά, με παραχάραξη της λαϊκής εντολής, με κατάλυση της κυριαρχίας της χώρας και με κατάλυση της συνταγματικής αρχής ότι όλες οι εξουσίες πηγάζουν από λαό και ασκούνται υπέρ αυτού. Δεν νομίζω ότι υπάρχει έστω και ένας βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ή των ΑΝΕΛ ο οποίος να μην το αντιλαμβάνεται. Ο Τσίπρας ασφαλώς και θα πιεστεί για να αυτοακυρωθεί, αλλά πρέπει να αντέξει τις πιέσεις και να μην κάνει πίσω, όσο αφόρητες κι αν είναι οι πιέσεις που θα δεχθεί.

Ήδη η Ελλάδα οδηγείται σε δημοψήφισμα με τις τράπεζες κλειστές, με τα ΑΤΜ να δίνουν 60 ευρώ την ημέρα σε κάθε καταθέτη και με έλεγχο της κίνησης κεφαλαίων πράγμα που είναι μέτρο προστασίας των τραπεζών. Κανένα μέτρο προστασίας των Ελλήνων δεν έχει ληφθεί. Αυτό συνιστά προσπάθεια κάμψης του ελεύθερου φρονήματος των Ελλήνων και απαράδεκτη πίεση ενόψει του δημοψηφίσματος. Οι εκλογές και πολύ περισσότερο τα δημοψηφίσματα πρέπει να γίνονται με ομαλές συνθήκες και χωρίς εκβιαστικά διλήμματα.

Η απόπειρα των ξένων να υπονομεύσουν τον Τσίπρα και να ανατρέψουν την λαοπρόβλητη κυβέρνηση 5 μήνες μετά τις εκλογές, είναι απαράδεκτη και ο ελληνικός λαός δεν θα το επιτρέψει. Ο Τσίπρας σε αντίθεση με τον Γιώργο Παπανδρέου και με τον Αντώνη Σαμαρά, επέλεξε να μείνει στην πλευρά των πολιτών και όχι να προσχωρήσει στην πλευρά των δανειστών. Είναι μια μικρή, πολύ μικρή νίκη της Δημοκρατίας και η δημοκρατία είναι το μοναδικό όπλο που έχουν οι πολίτες εναντίον των ξένων δανειστών και για να προασπίσουν τα συμφέροντά τους. Είναι  μια μικρή νίκη, στρατηγικής σημασίας για τη συνέχεια των διαπραγματεύσεων. Οι ξένοι δανειστές δεν θέλουν το δημοψήφισμα ως διαδικασία λήψης αποφάσεων. Δεν τους ενδιαφέρει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Αυτό ήδη το γνωρίζουν και ήδη η Λαγκάρντ και ο Γιούνκερ είπαν ότι η πρόταση των δανειστών είναι  νεκρή. Αυτό που προσπαθούν να ακυρώσουν είναι το δημοψήφισμα.

Τι μπορεί να προτείνει η ελληνική κυβέρνηση

Με δεδομένο το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος η κυβέρνηση ήδη έχει ζητήσει την ακύρωση της επονείδιστης απόφασης του Γιούρογκουπ για μη παράταση του προγράμματος ώστε να συνεχιστούν σε φιλικό κλίμα οι διαπραγματεύσεις. Η τελική συμφωνία, που μπορεί να έχει ως καταληκτική ημερομηνία την 31η Δεκεμβρίου 2015, πρέπει να περιλαμβάνει την ανάπτυξη, η οποία θα καθορίσει το ύψος της διαγραφής ώστε να γίνει βιώσιμο το συνολικό χρέος και αυτό θα καθορίσει το ύψος της ρευστότητας που χρειάζεται η χώρα. Δηλαδή πλήρης ανατροπή της διαπραγματευτικής πυραμίδας, αφού εξασφαλιστεί ως τότε η ρευστότητα της ελληνικής οικονομίας.

Τι μπορεί να γίνει αποδεκτό από τους ξένους δανειστές

Με αμερικανικές πιέσεις να δεχθούν οι Ευρωπαίοι να εγγυηθούν τη βιωσιμότητα του ελληνικού δημόσιου χρέους και να υιοθετηθεί η ελληνική πρόταση για τη λήξη της αξιολόγησης του μνημονίου, παραπέμποντας στο μέλλον για το πρόγραμμα ανάπτυξης από το οποίο εξαρτώνται τα δύο προηγούμενα. 

Δεν γνωρίζουμε τι είπε ο Μπάρακ Ομπάμα στην Άνκελα Μέρκελ. Υπάρχει περίπτωση να της είπε, ότι «Όλα πάνε καλά Άνκελα, κάνεις πολύ καλή δουλειά και συνέχισε την καλή δουλειά»; Αποκλείεται. Τι μπορεί να της είπε; Ενδεχομένως ότι «χθές είχε η ευρωζώνη 19 μέλη και σήμερα έχει 18 με το άλλο να έχει το ένα πόδι απέξω. Αυτό είναι το αποτέλεσμα που είχαμε συμφωνήσει πριν από έξι μήνες; Να κόψεις μια γωνιά της ευρωζώνης και όλοι να αναρωτιούνται ποια θα είναι η επόμενη γωνιά που θα λείπει σε έξι μήνες;»

Ακόμα κι αν δεν ήταν τόσο αυστηρός, πιθανόν να της είπε ότι «Θέλω να βάλεις τα δυνατά σου ώστε η ανάπτυξη της Ελλάδας να είναι δυνατή εντός ευρωζώνης. Όπως μου λένε όλοι οι σύμβουλοί μου, αυτό δεν γίνεται χωρίς διαγραφή του χρέους. Κανόνισέ το. Στα υπόλοιπα αν θέλεις πάτησε κάτω την Ελλάδα για να μην τολμάει κανένας Τσίπρας να αμφισβητεί ποιος είναι το αφεντικό στην Ευρώπη. Εγώ σε διόρισα χωροφύλακα της Ευρώπης, αλλά αν δεν τα καταφέρνεις, πες μου να σου στείλω ενισχύσεις και συμβούλους να σε βοηθήσουν».

Κάτι σε αυτό το πνεύμα σε ελεύθερη μετάφραση της είπε. Ο Τζάκ Λιού ανέλαβε αυτό να το πει με δικά του λόγια. Στον Σόϊμπλε είπε να προχωρήσει σε λύση του χρέους και στον Τσίπρα είπε ότι πρέπει να αποδεχθεί τις «μεταρρυθμίσεις» του ΔΝΤ. Ο Πώλ Κρούγκμαν το είπε επίσης με δικά του λόγια. «Πλάκα μας κάνετε; Αυτό το πρόγραμμα του ΔΝΤ σημαίνει ότι σπρώχνετε την Ελλάδα εκτός ευρωζώνης με πολιτική απόφαση. Αυτό θέλετε; Αν δεν το θέλετε, αφήστε τον Τσίπρα να κάνει δημοψήφισμα και κουρέψτε το χρέος για να ανακάμψει η Ελλάδα και όλη η Ευρώπη».

Τι από αυτά μπορεί να υιοθετήσει η Μέρκελ; Για να μην τα χαλάσει και με τον Σόϊμπλε, μπορεί να προτείνει ένα πρόγραμμα ΜΟΝΟΝ για την Ελλάδα, ενώ όλη η Ευρώπη θα συνεχίζει την πολιτική λιτότητας. Μέχρι να λήξει η θητεία της και να αναλάβει ο επόμενος καγκελάριος να διώξει τον Σόϊμπλε και να αποδεχθεί επεκτατική οικονομική πολιτική στην ευρωζώνη με μεταβίβαση πόρων στον ευρωπαϊκό Νότο. Διαφορετικά πρέπει να διώξει τον Σόϊμπλε και σε συνεργασία με τη Γαλλία να αλλάξει το μίγμα οικονομικής πολιτικής της Ευρώπης, στην αντίθετη κατεύθυνση και τηρώντας τα προσχήματα. Αλλιώτικα θα χάσει και την Ισπανία σε έξι μήνες και κάθε χρόνο θα χάνει άλλη μία χώρα, ενδεχομένως και τη Γαλλία.

Συμπέρασμα: Ο ελληνικός λαός έχει μόνον τη δημοκρατία για να υπερασπίσει τα συμφέροντά του. Με το δημοψήφισμα, για πρώτη φορά (έστω και όχι με τις καλύτερες συνθήκες) κάποιος ρωτάει το γνώμη του από το 2010 για την κρίση και από το 1975 για σπουδαίο εθνικό ζήτημα. Η πρόταση τελεσίγραφο των ξένων δανειστών είναι απαράδεκτη και απορρίπτεται. Η εντολή στον Τσίπρα είναι να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις και το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεωννα τεθεί εκ νέου υπόψιν του ελληνικού λαού με δημοψήφισμα. Αυτό πρέπει να το γνωρίζουν εκ των προτέρων και ο ελληνικός λαός και οι ξένοι δανειστές. Διαφορετικά έχουμε κατάργηση της δημοκρατικής Ευρώπης και κανένας λαός δεν θα θέλει να παραμείνει σε μια Ένωση τραπεζιτών η οποία κυβερνά με το μακρύ της χέρι από το παρασκήνιο. Οι λαοί της Ευρώπης αμφισβητούν αυτή την Ευρώπη. Στις μεγάλες χώρες κυρίως μέσω δεξιών κομμάτων (Γαλλία, Γερμανία, Βρετανία, Πολωνία κλπ) στις μικρές χώρες μέσω αριστερόστροφων κινημάτων. Κι αυτό δεν είναι τυχαίο.