ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ | Δασκάλου φλόγα. Του Θεοδόση Πελεγρίνη

Ο υφυπουργός Παιδείας και τέως Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδόσης Πελεγρίνης αρθρογραφεί κάθε Δευτέρα αποκλειστικά για το enallaktikos.gr

Θεοδόσης Ν. Πελεγρίνης

ΔΑΣΚΑΛΟΥ ΦΛΟΓΑ

Η σχέση μεταξύ δασκάλου και μαθητή είναι ευαίσθητη έτσι, ώστε από δεσμός αγάπης να μην είναι αδύνατον να εκπέσει σε μια σχέση απαξίωσης και μίσους, όπως συνέβη με τον περισπούδαστο φιλόσοφο Αριστοτέλη και τον μέγα στρατηλάτη Αλέξανδρο. Ο Φίλιππος Β’, ο πατέρας του Αλέξανδρου, θέλοντας να τύχει ο γιος του της κατάλληλης εκπαίδευσης, προσέλαβε επί αμοιβή ως δάσκαλό του τον Αριστοτέλη. Πράγματι, τα διδάγματα που προσέφερε ο Αριστοτέλης στον υψηλό μαθητή του ήταν σημαντικά –σε τέτοιο σημείο, μάλιστα, ώστε ο Αλέξανδρος να μη διστάζει να λέει ότι μπορεί στον πατέρα να χρωστούσε την ζωή αλλά την ενάρετη ζωή όφειλε στον δάσκαλό του.

Η σχέση μεταξύ δασκάλου και μαθητού διερράγη κάποια στιγμή αργότερα, όταν ο Αλέξανδρος, έχοντας αφήσει πίσω του ως τοποτηρητή του θρόνου των Μακεδόνων τον Αντίπατρο, είχε περάσει τον Ελλήσποντο για το μεγαλεπήβολο εγχείρημα του να κατακτήσει τον κόσμο. Από την Ασία, όπου βρισκόταν, κατηγόρησε τον Αριστοτέλη, επειδή εξέδωσε τα μαθήματά του. «Σε τι θα διαφέρομε εμείς που μαθητεύσαμε κοντά σου», του έγραψε ο Αλέξανδρος, «αν οι λόγοι με τους οποίους εκπαιδευτήκαμε, γίνουν  κοινοί σε όλους;». Όσο κι αν προσπάθησε να δικαιολογηθεί για την ενέργειά του ο Αριστοτέλης στον μαθητή του, το χάσμα μεταξύ τους δεν γεφυρώθηκε. Είπαν, μάλιστα, ότι ηθικός αυτουργός για τον πρόωρο θάνατο του μεγάλου στρατηλάτη υπήρξε ο Αριστοτέλης, καθώς ήταν εκείνος που παρακίνησε τον Αντίπατρο να στείλει το θανατηφόρο δηλητήριο, το οποίο ο γιος του Ιόλας, που υπηρετούσε ως οινοχόος στην εκστρατεία, έβαλε στο ποτήρι με το κρασί που ήπιε ο Αλέξανδρος και πέθανε. Τα λείψανα του Ιόλα, για το ανοσιούργημά του, όταν πέθανε, λένε, τα ξέθαψε και τα κατέστρεψε η Ολυμπιάδα, η μητέρα του μεγάλου στρατηλάτη. 

Η ιστορία της δολοφονίας του Αλέξανδρου μοιάζει φανταστική. Και οι περισσότεροι, πράγματι, υποστήριξαν ότι πρόκειται για μύθευμα. 

Το βέβαιο, όμως, είναι ότι όποιο και όσο μεγάλο και αν ήταν το χάσμα μεταξύ δασκάλου και μαθητού, τα διδάγματα που εισέπραξε ο Αλέξανδρος από την μαθητεία του στον Αριστοτέλη παρέμειναν ανεξίτηλα. Ουδέποτε ξεριζώθηκαν από την  ψυχή του Αλέξανδρου ο ζήλος για την φιλοσοφία και η αγάπη για την ιατρική που του εμφύσησε ο Αριστοτέλης. Την Ιλιάδα, που σχολίασε και του την έδωσε ο Αριστοτέλης, ο Αλέξανδρος την είχε πάντα μαζί με το μικρό σπαθί του κάτω από προσκέφαλό του. 

Έτσι είναι η μοίρα του δασκάλου. Σαν του τραγικού ήρωα, που είναι καταδικασμένος να καταστραφεί για να λάμψουν οι ιδέες του. Ή πιο απλά: σαν το κερί που πρέπει να καεί για να φωτίσει με την φλόγα του γύρω του.