Το ακόλουθο κείμενο είναι η Εισαγωγή από το (ανέκδοτο) ομώνυμο βιβλίο μου “Για την Επανεκκίνηση ενός Αυθεντικού Χριστιανισμού – 2.000 χρόνια μετά (και γιατί αυτό αφορά όλους)».
Γιάννης Φωτιάδης
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το χριστιανικό μήνυμα, όπως αυτό αποτυπώνεται στα τέσσερα ευαγγέλια και πέρα από τη μεταφυσική του διάσταση, αποτελεί, ίσως, το δυνατότερο κήρυγμα αγάπης που κηρύχθηκε στη γη (τουλάχιστον από τα γνωστά και καταγεγραμμένα). Άλλωστε, η μεταφυσική διάσταση, του χριστιανικού μηνύματος, χάνει κάθε νόημα όταν η ένταση της αγάπης που κηρύχθηκε στα ευαγγέλια δεν εφαρμόζεται. Τα τέσσερα ευαγγέλια προτείνουν μια αγάπη που ξεπερνά τα συνηθισμένα όρια, μια αγάπη πλήρους υπέρβασης του εγωιστικού εαυτού, κάτι που πολλές φορές συμπυκνώνεται στην εντολή «αγάπα τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου». Μάλιστα, θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε, ότι η υπερβατικότητα αυτής της αγάπης, όπως παρουσιάζεται στα τέσσερα ευαγγέλια, μάλλον ξεπερνά την απλοϊκότητα αυτής της μεγαλειώδους εντολής. Επομένως, φυσιολογικά προκύπτει το ερώτημα: Είναι ικανό το ανθρώπινο ον να εφαρμόσει, στις κοινωνίες του, μια τέτοια μορφή αγάπης; Ή, μήπως, η πραγματοποίηση του χριστιανικού μηνύματος, αφορά μια ελαχιστότατη μειοψηφία ανθρώπων, για παράδειγμα αυτούς που οι επίσημες χριστιανικές εκκλησίες ανακηρύττουν κατά καιρούς σαν αγίους; Έτσι κι αλλιώς, ανεξάρτητα από το χριστιανικό μήνυμα καθεαυτό, τέτοια ερωτήματα είναι θεμελιώδη γιατί, στη πραγματικότητα, αφορούν τα θεμέλια της κατάστασης του ανθρώπινου όντος, με άλλα λόγια αφορούν τις δυνατότητες και τις ποιότητες αυτού που, πολλές φορές, το ονομάζουν «ανθρώπινη φύση». Και, έτσι κι αλλιώς, αυτή την «ανθρώπινη φύση» πρέπει συνεχώς να ερευνούμε και συνεχώς να αναρωτιόμαστε γι αυτήν. Οφείλουμε, δηλαδή, συνεχώς να φιλοσοφούμε.
Ειδικά, όμως, σε ότι αφορά το χριστιανικό μήνυμα, στις μέρες μας, είναι μια κατεξοχήν κατάλληλη στιγμή για να θέσουμε εμφατικά το κορυφαίο ερώτημα που ήδη θέσαμε περί του πραγματοποιήσιμου ή μη της χριστιανικής αγάπης:
Στο τέλος της δεκαετίας του 2020, που τώρα διανύουμε, σύμφωνα τουλάχιστον με την επίσημη εκδοχή, συμπληρώνονται ακριβώς δύο χιλιάδες χρόνια από την κήρυξη του χριστιανικού μηνύματος. Μια τέτοια μεγάλη και σημαδιακή επέτειος θα έπρεπε, πριν απ’ όλα, να είναι ένα μεγάλο κάλεσμα για μια νηφάλια και αντικειμενική εξέταση για την πορεία του χριστιανικού μηνύματος αυτά τα δύο χιλιάδες χρόνια και βέβαια, οπωσδήποτε, ένα μεγάλο κάλεσμα για μια αντικειμενική εξέταση της κατάστασης στην οποία βρίσκεται το χριστιανικό μήνυμα σήμερα. Τέτοιο κάλεσμα, όμως, ισχυρίζομαι εδώ προκαταβολικά, δεν είναι σε θέση να κάνουν οι ιθύνοντες των επίσημων χριστιανικών εκκλησιών.
Για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα το χριστιανικό μήνυμα θα αρκούσε να ειπωθεί αυτό: Ο κόσμος στον οποίο ζούμε είναι ένας κόσμος στον οποίο κυριαρχούν οι επιχειρήσεις και οι αξίες τους. Ποιες είναι αυτές οι αξίες; Μα ασφαλώς το κέρδος. Οι κοινωνίες μας, στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, δεν έχουν βέβαια σαν κίνητρο την μεγάλη και υπερβατική αγάπη προς τον αδελφό συνάνθρωπο, αλλά το κέρδος και τις εγωιστικές επιδιώξεις και μάλιστα αυτά διεκδικούνται, πολλές φορές, με ανείπωτη σκληρότητα. Η υπερβατική αγάπη, του χριστιανικού μηνύματος, είναι ανύπαρκτη στην κοινωνική ζωή και εκείνο που παρουσιάζεται σαν δήθεν χριστιανική ζωή είναι η φαντασία των κατά φαντασία χριστιανών. Και είναι αυτοί τέτοιοι, δηλαδή κατά φαντασία χριστιανοί, γιατί αν επρόκειτο για χριστιανούς που βιώνουν μέχρι το τελευταίο κύτταρο τους την εντολή του Χριστού «αγάπα τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου», τότε, και με βάση τον αριθμό αυτών που αυτοαποκαλούνται χριστιανοί, οι κοινωνίες μας θα ήταν εντελώς διαφορετικές. Και θα ρωτήσω κάτι που θα φανεί παράξενο. Έχετε ακούσει να διώκεται κάποιος από την εργασία του ή από οποιοδήποτε κοινωνικό θεσμό, επειδή είναι πραγματικός χριστιανικός, επειδή δηλαδή ακολουθεί τη διδασκαλία των ευαγγελίων; Και μόνο η απορία που δημιουργεί αυτό το ερώτημα δείχνει τη κατάσταση του χριστιανικού μηνύματος. Γιατί, ποιος πραγματικά ακολουθεί το μήνυμα του ευαγγελίου, ότι πρέπει να «πεινάει και διψάει για δικαιοσύνη»; Και είναι φανερό ότι σε ένα κόσμο κατεξοχήν άδικο, με την αδικία, ανάλογα με την εποχή, να αλλάζει μόνο πρόσωπο, αυτός που «πεινάει και διψάει για δικαιοσύνη» και επομένως διαμαρτύρεται και αντιστέκεται ανυποχώρητα στην διάχυτη κοινωνική αδικία, θα ήταν σίγουρα θύμα διωγμών.
Ο Σοπενχάουερ είχε διατυπώσει έτσι την ανθρώπινη κατάσταση, που ζούμε:
«Προκειμένου να δώσω με μια πινελιά τις τεράστιες δια¬στάσεις του ανθρώπινου εγωισμού επέλεξα μια χτυπητή υπερβολή, αυτήν εδώ: «Πολλοί θα ήταν ικανοί να σκοτώσουν έναν άνθρωπο, προκειμένου να πάρουν το λίπος του νεκρού για να γυαλί¬σουν τις μπότες τους». Δεν έχω παρά έναν μόνο ενδοιασμό: Πρόκειται άραγε εδώ για υπερβολή;»
Η απάντηση έχει βέβαια δοθεί κυριολεκτικά στα ιστορικά και αιματηρά Νταχάου και Άουσβιτς. Αλλά, επιπλέον, δίδεται και καθημερινά στα αναρίθμητα, χωρίς όνομα και χωρίς ιστορική καταγραφή και τις περισσότερες φορές αναίμακτα, Νταχάου και Άουσβιτς που στήνουν οι άνθρωποι στους συνανθρώπους τους, στη καθημερινή κοινωνική ζωή. Ο μόλις προηγούμενος, ο εικοστός αιώνας μετά Χριστόν, περιλαμβάνει εκτός από τα Άουσβιτς και τα Νταχάου, τα Σοβιετικά γκουλάγκ, τον πόλεμο στο Βιετνάμ, επιχειρήσεις εθνοκάθαρσης και γενοκτονίας, όπως τις σφαγές στη Ρουάντα, και άλλα παρόμοια ιστορικά εγκλήματα. Η τελική απόφανση φαίνεται να είναι αυτή:
Το χριστιανικό μήνυμα έχει ηττηθεί και εντελώς περιθωριοποιηθεί. Αυτό δε που εμφανίζεται σαν επίσημος χριστιανισμός είναι μόνο ένας κατά φαντασία υποκριτικός χριστιανισμός.
Επομένως, επαναθέτουμε, περισσότερο εμπεριστατωμένα τώρα, το αρχικό μας ερώτημα: Είναι τέτοια η φύση του ανθρώπινου όντος, ώστε να αποτελεί νομοτελειακή βεβαιότητα η αποτυχία του χριστιανικού μηνύματος;
Προτού βιαστούμε να απαντήσουμε σε αυτό το θεμελιώδες ερώτημα, και είναι προφανές προς τα πού η αμείλικτη πραγματικότητα οδηγεί την απάντηση, οφείλουμε να ερευνήσουμε και, το ελάχιστο, μια άλλη εκδοχή:
Υπάρχουν οι ευθύνες εκείνων που διαχειρίστηκαν το χριστιανικό μήνυμα. Και εκείνοι οι οποίοι διαχειρίστηκαν, μετά την μαρτυρική θυσία του Χριστού, τη χριστιανική διδασκαλία ήταν βέβαια οι επίσημες χριστιανικές εκκλησίες των διαφόρων δογμάτων. Και μόνο το ότι από τις επίσημες χριστιανικές εκκλησίες ξεπήδησαν οι Ιερές Εξετάσεις και κάθε είδους μισαλλοδοξία ή, το λιγότερο, η ανοχή στις κρατικές μισαλλοδοξίες στο όνομα του Χριστού (αυτό το τελευταίο αφορά ιδιαίτερα την Ορθόδοξη εκκλησία), αυτά δείχνουν καθαρά ότι αυτοί οι επίσημοι, μόνο στο όνομα, χριστιανικοί θεσμοί, δεν ήταν σε θέση να διαχειριστούν, παρά μόνο διαστρεβλωτικά και καταστροφικά, τη διδασκαλία των ευαγγελίων. Στη συνέχεια, προκύπτει βέβαια το ερώτημα: Γιατί κατάντησαν οι επίσημες χριστιανικές εκκλησίες να έχουν τέτοια διαστρεβλωτική και καταστροφική συμπεριφορά;
Στο βιβλίο αυτό, προσπαθώ να ερευνήσω τα βαθιά αίτια για αυτή την κακοποιητική συμπεριφορά των επίσημων χριστιανικών εκκλησιών και η έρευνα αυτή με οδηγεί τελικά στο ακόλουθο συμπέρασμα:
Αν θέλουμε να δούμε τις πιθανότητες πραγματοποίησης της χριστιανικής αγάπης, κάτι που μπορεί να αφορά όλους, είτε θέλουν να ονομάζουν τον εαυτό τους χριστιανό είτε όχι, τότε είναι αναγκαία η ΠΛΗΡΗΣ ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ. Σε αυτήν, όμως, την επανεκκίνηση, οι επίσημες χριστιανικές εκκλησίες, σαν συγκεκριμένοι θεσμοί, δεν μπορούν να συμμετέχουν. Οι επίσημες χριστιανικές εκκλησίες, υποστηρίζω, έχουν αποτύχει οριστικά και αμετάκλητα. Υποστηρίζω επίσης, ότι εκτός από την αναγκαιότητα μιας νέας χριστιανικής εκκλησίας, της οποίας τα διαφορετικά χαρακτηριστικά ερευνώ και αναλύω, είναι ανάγκη να υπάρξει υποστήριξη στη χριστιανική αγάπη και από άλλους κοινωνικούς θεσμούς. Ως προς αυτό το τελευταίο, παραδειγματικά αναφέρομαι στη εκπαίδευση, όπου προτείνω η καλλιέργεια της ενσυναίσθησης να είναι το κύριο μάθημα και στις επιχειρήσεις, όπου είναι αναγκαία η ίδρυση χριστιανικών επιχειρήσεων με κυρίαρχη αρχή τους την αγάπη.
Με τέτοιες λογικές, μπορεί να παραμείνει σε εκκρεμότητα η απάντηση στο ερώτημα αν η «ανθρώπινη φύση» είναι εχθρική προς το χριστιανικό μήνυμα. Ίσως, υπάρχουν ακόμη εκδοχές ευκαιρίας γι αυτό.
Το χριστιανικό μήνυμα είναι κάτι πολύ σημαντικό για την ανθρώπινη ζωή, για να αποδεχθούμε με αδιαφορία και με αδράνεια την οριστική ήττα του, μέσω της αδιαφορίας και της αδράνειας για τον μεγάλο εκφυλισμό του. Και όταν υποστηρίζουμε ότι είναι πολύ σημαντικό για την ανθρώπινη ζωή, εννοούμε τη ζωή όλων. Η αναβίωση του χριστιανικού μηνύματος δεν έχει να κάνει μόνο με αυτούς που θέλουν να ονομάζονται χριστιανοί. Με διάφορους τρόπους αφορά την κάθε ανθρώπινη ύπαρξη. Έτσι, το βιβλίο αυτό εξετάζει, επίσης, και πως το χριστιανικό μήνυμα μπορεί να αφορά, με έναν πολύ ζωτικό τρόπο, και τους αγνωστικιστές και τους άθεους.
Μια τελευταία παρατήρηση:
Έχω γνώση για τη συζήτηση περί ιστορικότητας ή όχι του Ιησού. Όμως:
Καταρχήν, δεν υπάρχει ενιαία και οριστική απόφανση των ιστορικών. Και με τα δεδομένα που έχουμε αυτή τη στιγμή, τέτοια απόφανση των ιστορικών δεν πρόκειται να υπάρξει.
Κατά δεύτερον, ο τρόπος που διαπραγματεύομαι το θέμα, όποιος μελετήσει προσεκτικά το βιβλίο, ισχυρίζομαι ότι θα διαπιστώσει ότι τελικά δεν απαιτεί και δεν προϋποθέτει, οπωσδήποτε, μια απάντηση στο ερώτημα περί της ύπαρξης ή μη του Ιησού. Βέβαια, στο βιβλίο αυτό γίνεται αποδεκτή η ύπαρξη του Ιησού και μάλιστα ο Ιησούς παρουσιάζεται σαν Χριστός και έτσι, συνέχεια, αναφέρομαι σε αυτόν. Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να αποτελεί εμπόδιο γι αυτούς που δεν πιστεύουν στην ύπαρξη του Ιησού. Όπως, ήδη είπα, το βιβλίο αυτό μπορεί να αφορά, με έναν πολύ ζωτικό τρόπο, τους πάντες, ακόμη και αυτούς, που δεν πιστεύουν καν στην ύπαρξη του Ιησού.
Με ελεύθερο πνεύμα, διαβάστε, στοχασθείτε και κρίνετε.
Υ.Γ. Αν από αυτά που διαβάσει, προκύψει, καταρχήν, ενδιαφέρον από κάποιο εκδότη, μπορεί να στείλει μήνυμα στην σελίδα:
