Η Σαβίνα Γιαννάτου μιλάει στο enallaktikos.gr με αφορμή την βιωματική παράσταση «As Above So Below» σε σκηνοθεσία Αποστολίας Παπαδαμάκη στην οποία συμμετέχει.
«Πάντα θέλω οι θεατές να φεύγουν με κάτι θετικό. Ακόμα και σε παραστάσεις που πραγματεύονται στενόχωρα θέματα θα ήθελα να φεύγουν με θετική διάθεση. Με λιγότερο βάρος. Αυτό συμβαίνει συνήθως όταν μία παράσταση κάτι σου λέει, κάτι σου αποκαλύπτει. Είτε ευχάριστο, είτε δυσάρεστο. Κάτι χρήσιμο για σένα τον ίδιον».
Aν σας ζητούσαμε να κάνετε μια αποτίμηση της μέχρι τώρα καλλιτεχνικής σας πορείας ποια θα ήταν αυτή;
Υπήρξα τυχερή κατ ’αρχάς. Έκανα μια δουλειά που μου άρεσε και μου αρέσει πάντα. Ξεκίνησα επαγγελματικά με τις καλλίτερες συνεργασίες που θα μπορούσα να φανταστώ εκείνη την εποχή. Ήρθα σε επαφή επαγγελματικά με ότι πιο ενδιαφέρον και δημιουργικό ξεκινούσε στο χώρο του τραγουδιού τότε (τέλος της δεκαετίας του ’70) στην Ελλάδα. Είχα επίσης την τύχη να ζω σε μια χώρα και σε μία εποχή που η εξειδίκευση στο τραγούδι δεν είχε φτάσει σε τέτοια επίπεδα ώστε να μου αποκλείονται οι διαφορετικοί δρόμοι στη δουλειά μου. Μπορούσα να τσαλαβουτάω ελεύθερα σε διαφορετικά είδη χωρίς να συναντώ αυστηρούς κριτές στον δρόμο μου. Έτσι στις αναζητήσεις μου όσον αφορά τις τεχνικές της φωνής δεν συνάντησα πραγματικά εμπόδια τέτοια που θα μου απαγόρευαν να συνεχίσω τους πειραματισμούς μου και γι’ αυτό μπόρεσα μέσα στα χρόνια να φτιάξω μία δική μου γλώσσα όσον αφορά τον αυτοσχεδιασμό, την free jazz.
Επίσης παρότι δεν σπούδασα ποτέ σύνθεση, μου δόθηκε η δυνατότητα να συνθέσω και να παρουσιάσω την μουσική μου στο κοινό, όπως ακριβώς την ήθελα, είτε ηχογραφημένη είτε μέσω του θεάτρου. Τελευταία έχω την αίσθηση ότι μέσα στα χρόνια σαν να έφτιαξα έναν χώρο στο τραγούδι κάπως πιο προσωπικό, που απ’ ότι μπορώ να διακρίνω δεν πέρασε απαρατήρητο. Σαν να ακούω σε νεότερους καλλιτέχνες κάποια επιρροή είτε στο ηχόχρωμα της φωνής, είτε στους πειραματισμούς, είτε όσον αφορά την εισβολή των free jazz στοιχείων σε παραδοσιακά κομμάτια, κάτι που επιχειρήσαμε πριν από 25 χρόνια με τους “primavera en salonico” και το συνεχίζουμε μέχρι τώρα. Δεν ξέρω βέβαια αν αυτό κάνει καλό σε κανέναν, και τι θα ήταν “καλό”- φαντάζομαι ότι πολλοί θα είχαν ένα σωρό αντιρρήσεις-απλώς κάτι λέει σε μένα την ίδια.
Έχετε κάνει σπουδαία πράγματα στον χώρο της μουσικής, έχετε συνεργαστεί με εξαιρετικούς συνθέτες κι έχετε αποσπάσει πολύ καλές κριτικές στο εξωτερικό. Είστε όμως «χαμηλών τόνων». Πώς το καταφέρνετε αυτό;
Δεν ξέρω. Για να κάνεις την “επικοινωνία” και την “προβολή” του εαυτού σου χρειάζεται ένα ταλέντο το οποίο δεν έχω. Επιθυμώ να “εκτίθεμαι” μόνο επί σκηνής. Όλη η άλλη έκθεση με φοβίζει, για να είμαι ειλικρινής. Αν την αναλάβει άλλος δεν με πειράζει. Τώρα όμως που όλοι οι καλλιτέχνες αναγκάζονται να προβάλλουν οι ίδιοι την δουλειά τους – και τελικά και τον εαυτό τους – μέσω των social media, δυσκολεύομαι πάρα πολύ και δεν το έχω επιχειρήσει ακόμα η ίδια. Το αναβάλλω και το αναβάλλω και το αναβάλλω..
Τι αποτελεί για εσάς πηγή έμπνευσης και δημιουργίας;
Αυτή η ερώτηση είναι πολύ δύσκολο να απαντηθεί και δεν το έχω σκεφτεί ποτέ πραγματικά. Γιατί, αυτό που μας εμπνέει, σχετίζεται με κάτι πολύ προσωπικό και συνήθως καταχωνιασμένο κάπου στο βάθος του εαυτού μας. Αυτό το άγνωστο, κινητοποιεί τον καλλιτέχνη, ή τον συγγραφέα, και γι’ αυτό βλέπουμε συνήθως τους δημιουργούς, εμμονικά σχεδόν, να γυρίζουν γύρω από το ίδιο θέμα, αλλάζοντας μόνο το περίβλημα, αλλάζοντας μόνο τον τρόπο που αναφέρονται σ’ αυτό. Κι’ αν μπορείς το προσωπικό σου να το μεταμορφώνεις έτσι που να αφορά και άλλους πολλούς, τότε όλα είναι εν τάξει, και επικοινωνείς και με το κοινό. Πάντως για να απαντήσω έστω και στοιχειωδώς, αυτό που με βοηθάει να εμπνευστώ είναι η φύση, είναι μία συζήτηση, ένα βιβλίο, κάτι που θα ακούσω, ή θα δω, είτε αυτό είναι έργο τέχνης είτε μία σκηνή στο δρόμο… Οτιδήποτε που θα κινητοποιήσει μέσα μου αυτό που δεν ξέρω…. Και σίγουρα αυτό που χρειάζεται είναι να μην είμαι αποσυντονισμένη, εκνευρισμένη, θυμωμένη, για να μπορέσω να δω και να ακούσω, έτσι ώστε να μπορώ να ελπίσω ότι θα εμπνευσθώ κιόλας.
Μιλήστε μας λίγο για την βιωματική παράσταση “As Above So Below” που θα παρουσιαστεί τον Αύγουστο στον Αρχαιολογικό χώρο «Καβείριο» Λήμνου.
Η Αποστολία Παπαδαμάκη στην παράσταση αυτή είχε την επιθυμία να συνδέσει την γυναίκα πρόσφυγα με την “μεγάλη μητέρα”, με ένα αρχέτυπο δηλαδή. Αυτός είναι και ο δικός μου ρόλος στην παράσταση. Αυτή η μεταμόρφωση. Ξεκινάω σαν γυναίκα-μητέρα πρόσφυγας και κατά την διάρκεια της παράστασης επιστρέφω αργά στο παρελθόν, στο τι υπήρξα πριν πάρα πολλά χρόνια ως γυναίκα, ως μητέρα, ως θηλυκό στοιχείο συμβολικά πίσω στα βάθη των αιώνων.. Το στοιχείο της φωτιάς είναι πολύ σημαντικό στο έργο, και μέσω αυτού γίνεται η αναφορά τόσο στην καταστροφή της Σμύρνης όσο και στα Καβείρια μυστήρια με τα οποία είναι συνδεδεμένο το ιερό στη Λήμνο όπου γίνεται η παράσταση. Μέσα σ ’αυτό το πλαίσιο κινούμαστε, μιλάμε και τραγουδάμε όσοι παίρνουμε μέρος.
Είναι μια τελετουργία εξερεύνησης της ιστορίας του ελληνικού πολιτισμού, από τη γέννηση στην καταστροφή και στην εκ νέου αναγέννηση;
Δεν ξέρω πως να απαντήσω σ ‘αυτό, γιατί δεν ήταν μία δική μου ιδέα. Τελετουργικά στοιχεία έχει. Σε αρχαία μυστήρια η ιδέα του βασίζεται αλλά μέχρι εκεί. Είναι σαν η καταστροφή της Σμύρνης από την φωτιά να κινητοποίησε στην Αποστολία κάτι συμβολικό που αφορά αξίες παγκόσμιες και άφθαρτες μέσα στον χρόνο.
Πώς σας φαίνεται αυτή η ενδιαφέρουσα σύμπραξη με τον Τρύφωνα Κουτσουρέλη;
Είχα μία πολύ δημιουργική σχέση με τον Τρύφωνα και χάρηκα πολύ που τον γνώρισα. Όλα ήταν πολύ φυσικά μεταξύ μας μουσικά. Η παράσταση βασίζεται πάρα πολύ στην μουσική που έχει συνθέσει.
Θεματικός άξονας του φετινού προγράμματος “Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός” είναι η επέτειος μνήμης, τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Έχει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό..
Εάν εννοείτε το που βρίσκονται αυτήν τη στιγμή οι σχέσεις μας με το Τουρκικό κράτος δεν έχω καμία επιθυμία να σκεφτώ κανέναν συμβολισμό. Δυστυχώς..
Ποιο είναι το συναίσθημα με το οποίο θα θέλατε οι θεατές να φύγουν από την παράστασή;
Πάντα θέλω να φεύγουν με κάτι θετικό. Ακόμα και σε παραστάσεις που πραγματεύονται στενόχωρα θέματα θα ήθελα να φεύγουν με θετική διάθεση. Με λιγότερο βάρος. Αυτό συμβαίνει συνήθως όταν μία παράσταση κάτι σου λέει, κάτι σου αποκαλύπτει είτε ευχάριστο, είτε δυσάρεστο. Κάτι χρήσιμο για σένα τον ίδιον.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
As Above So Below
Βιωματική παράσταση σε σκηνοθεσία Αποστολίας Παπαδαμάκη
12 & 13 Αυγούστου στον Αρχαιολογικό χώρο «Καβείριο» Λήμνου
Η παραγωγή πραγματοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος 2022, του θεσμού “Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός” του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Αναλυτικές πληροφορίες και προκρατήσεις θέσεων στο digitalculture.gov.gr
