Η συγχώνευση της επιστημονικής γνώσης και της επαναστατικής πρακτικής ίσως αποτελεί το δρόμο προς τον σοσιαλισμό | Του Παύλου Χρήστου

Η συγχώνευση της επιστημονικής γνώσης και της επαναστατικής πρακτικής ίσως αποτελεί το δρόμο προς τον σοσιαλισμό. 

Tου Παύλου Χρήστου,  Γεν. Γραμματέα του Ελληνορωσικού Συνδέσμου

Η μαρξιστική θεωρία υπάγεται εξαρχής και εμπράκτως στην «ιδεολογία της θεωρίας»: Εκφέρεται έχοντας εκ κατασκευής επενδυθεί τη μορφή –θεωρία και αυτό-ερμηνεύεται συγκροτητικά ως «θεωρία». Το γεγονός αυτό έχει σημαντικές συνέπειες που άπτονται της εκ μέρους της γνωσιακής πρόσληψης του θεωρητικού. η πάντα ήδη ένταξη του θεωρητικού στο εποικοδόμημα των κοινωνιών αποτελεί μέρος του αντικειμένου της μαρξιστικής θεωρίας και εδράζεται στο κέντρο της ανακάλυψής της, στον πυρήνα αυτού που την εξατομικεύει ως θεωρητικό λόγο, καθιστώντας την επιστήμη. Αυτή η ένταξη συνιστά εν δυνάμει μέρος του περιεχομένου της, και στο σημείο αυτό η μαρξιστική θεωρία βιώνει μια ιδιότυπη ένταση μεταξύ της μορφής της και του περιεχομένου της, δηλαδή η μαρξιστική θεωρία δεν μπορεί να γνωρίζει απρόσκοπτα, στο ρητό επίπεδο, αυτό που αναγκαστικά παραγνωρίζει διά της μορφής της. Αυτή η ιδιότυπη αντίφαση δεν είναι μια σημειακή αντίφαση αλλά μια γενικευμένη αντίφαση που την διατρέχει απ΄άκρου σε άκρο και ευθύνεται για το εξίσου ιδιότυπο και ανέκδοτο καθεστώς των επιμέρους εννοιών που προσιδιάζουν στη μαρξιστική θεωρία : Όλες οι έννοιες που, στη διαπλοκή τους, συγκροτούν τη σύνθετη έννοια της ταξικής πάλης ως κινητήριας δύναμης της ιστορίας, συνιστούν εγγενώς ασταθείς έννοιες, παρούσες αλλά και ταυτοχρόνως απούσες από το εσωτερικό της μαρξιστικής θεωρίας, περιεχόμενα και ταυτοχρόνως μη περιεχόμενα της.

Η ιστορικότητα της μαρξιστικής θεωρίας, δεν μπορεί να είναι άλλη από τη συγχώνευση, κάτω από συγκεκριμένους ιστορικούς όρους, της μαρξιστικής θεωρίας και του εργατικού κινήματος, στο πλαίσιο της οποίας καθίσταται μια επαναστατική επιστήμη, δηλαδή το γεγονός του μαρξιστικού σοσιαλισμού. Κατά συνέπεια, η εσωτερίκευση από τη μαρξιστική θεωρία της παραγνώρισης της εν γένει ιστορικότητας του θεωρητικού , και τον συνακόλουθο «τυφλό χώρο» όσον αφορά αυτήν την εν δυνάμει γνώση της, συνεπιφέρουν μία ανάλογη «τυφλότητα» της μαρξιστικής θεωρίας όσον αφορά στον «μαρξισμό» ή «σοσιαλισμό». Η μαρξιστική θεωρία, δια της μορφής της, αυτοακυρώνεται απέναντι σε αυτήν την δυνάμει και δικαιωματικά, αποκλειστική και προνομιακή, γνωσιακή αρμοδιότητά της. Αυτή η ιδιότυπη γνωσιακή διαφυγή του «μαρξισμού» έχει κυριολεκτικά στρατηγικές επιπτώσεις για τη μαρξιστική θεωρία. Η ιστορία του μαρξισμού-σοσιαλισμού είναι, επιπλέον, η ιστορία των κοινωνιών που τον γνώρισαν, τον ακολούθησαν, αντιστάθηκαν, παραμόρφωσαν ή κατέπνιξαν το επαναστατικό πρόσταγμα. Εν ολίγοις, ο μαρξιστικός σοσιαλισμός συνιστά την «έννοια της ιστορίας του εικοστού αιώνα». Αυτή η γνωσιακή απώλεια, το παιγνίδι παρουσίας και απουσίας της έννοιας του σοσιαλισμού στο πλαίσιο της μαρξιστικής θεωρίας, ισοδυναμεί με τη δυσκολία της να σκεφτεί τα ζητήματα της άγραφης ιστορίας του σοσιαλισμού (είτε της παρελθούσας, είτε της εκάστοτε τωρινής, μονίμως επερχόμενης, ζώσας, ανοιχτής και διακυβευόμενης ιστορίας που συνιστά το παρόν και το μέλλον). Αυτή η αμηχανία του μαρξισμού να σκεφτεί τον εαυτό του ως συνεχιζόμενο ιστορικό γεγονός δείχνει ότι έχουμε να κάνουμε με τη γνωσιακή διάσταση της εγγενούς κρίσης του μαρξισμού συνολικά. Όλα τα προηγούμενα σημαίνουν ότι διά της ανάδυσης της ζητούμενης πραγματικής γνωσιακής μορφής, η μαρξιστική θεωρία θα μπορέσει (;), ξεπερνώντας την αντίφαση με τον εαυτό της να γίνει μια επαναστατική επιστήμη, ουσιωδώς συγχωνευμένη με το εργατικό κίνημα στο πλαίσιο του σοσιαλισμού, του οποίου θα αποτελεί τη γνωσιακή διάσταση. Αλλά η μοίρα του εγχειρήματος ανάδυσης μίας «άλλης» γνωσιακής μορφής δεν μπορεί παρά να υπάγεται στην ιστορία. Η συγχώνευση της επιστημονικής γνώσης και της επαναστατικής πρακτικής ίσως αποτελεί το δρόμο προς τον σοσιαλισμό.