Του Φίλη Καϊτατζή*
Η χαμένη τιμή… των φωτοβολταϊκών
Miα ακόμα δωρεάν διαφήμηση για την ανάπτυξη του κλάδου των φωτοβολταικών είναι και η παρατεταμένη ηλιοφάνεια στη χώρα μας ,χειμώνα καιρό,δέλεαρ για την προσέλκυση κεφαλαίων από ξένους και εγχώριους επενδυτές.
Οπως άλλωστε διαφημίζει και στην ιστοσελίδα του το ΥΠΕΚΑΝ , “η προοπτική ανάπτυξης και εφαρμογής φ/β συστημάτων είναι ιδιαίτερα υψηλού δυναμικού ηλιακής ενέργειας .Η ηλεκτροπαραγωγή από φωτοβολταικά έχει ένα τεράστιο πλεονέκτημα: αποδίδει την μέγιστη ισχύ της κατά την διάρκεια της ημέρας που παρουσιάζεται η μέγιστη ζήτηση.”
Η Ελλάδα όμως,αν και βρίσκεται γεωγραφικά σε μία απο τις( προνομιούχες) θέσεις μέγιστης ηλιοφάνειας, σε σχέση με τις χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης ,δεν έχει καταφέρει να αξιοποιήσει αυτή την κατάσταση επαρκώς και να καταστήσει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας απο φ/β οικονομικά βιώσιμη και ανταγωνιστική.
Η οικονομική κρίση και οι παθογένειες του ελληνικού κράτους (θα) σκιάζουν, όσο (θα) διαρκούν ,τις προοπτικές του κλάδου αποθαρρύνοντας -αν όχι τον ήλιο- οποιαδήποτε σοβαρή επεν δυτική σκέψη, σε ένα τομέα που έχει ήδη πληγεί από το κινέζικο ντάμπινγκ.(Το γεγονός αυτό προκάλεσε ισχυρό πλήγμα στην ευρωπαική και φυσικά την δική μας βιομηχσνία παραγωγής φωτοβολταικών) .
Ενα στοιχείο ,που χαρακτηρίζει σήμερα τον τομέα των φ/β(συνολικά στην επικράτεια ) ,είναι το ποσοστό μείωσης στις ταρίφες των φωτοβολταικών: μετά το new deal έφτασε το 21,3%, στα πάρκα στα μη διασυνδεδεμένα νησιά οι ταρίφες υποχώρησαν κατά 18,7% . Η μεγαλύτερη μείωση με 24,6% καταγραφτηκε στα πάρκα στο διασυνδεδεμένο σύστημα.
Τον Δεκεμβριο του 2015, ο υπουργός περιβάλλοντος – ενέργειας Πάνος Σκουρλέτης υπέγραψε υπουργική απόφαση, με την οποία ενεργοποιήθηκε παλαιότερη νομοθετική ρύθμιση του 2013 για τις υπηρεσίες” διακοπτόμενου φορτίου” που αποσκοπούν: στην παροχή χαμηλότερων τιμολογίων ηλεκτρικής ενέργειας στη βιομηχανία. Με την απόφαση αυτή, ορίζεται ένα “μεταβατικό τέλος ασφάλειας εφοδιασμού” (ή τέλος διακοψιμότητας όπως λέγεται), “το οποίο έρχεται να προστεθεί σε ένα σύνολο ρυθμίσεων που έχουν περικόψει δραστικά τα προσδοκώμενα έσοδα των σταθμών ΑΠΕ”.- με εξαίρεση τα οικιακά φωτοβολταϊκά και τα συστήματα αυτοπαραγωγής (net-metering), όλοι οι φωτοβολταϊκοί σταθμοί θα επιβαρυνθούν με ένα τέλος 3,6% επί του τζίρου τους για τη διετία 2016-2017.( Αντίστοιχως, τα αιολικά πάρκα θα επιβαρυνθούν με 1,8% του τζίρου τους, τα μικρά υδροηλεκτρικά με 0,8% και οι λοιπές ΑΠΕ με 0,6%)”.
Νότα Αισιοδοξίας για τις προοπτικές-αν και δεν αφορούν το εγγύς μέλλον- τών φ/β ( και τις ΑΠΕ γενικότερα) στην Ελλάδα, είναι τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν σε μελέτη την οποία εκπόνησε ομάδα ερευνητών των πανεπιστημίων Stanford και berkeley του Βερολίνου (Νοέμβριος 2015), με την οποία περιγράφεται, πως, θα επιτευχθεί η κάλυψη του συνόλου των αναγκών του πλανήτη σε ηλεκτρική ενέργεια με ανανεώσιμες πηγές ,έως και το 2050 .Συγκεκριμένα, για την χώρα μας εκτιμάται: το 47,8% της ηλεκτροπαραγωγής θα καλύπτεται απο φ/β, το 34% απο αιολικά και το 18,2% απο άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Στην κούρσα των φ/β η Κίνα είναι μπροστά. Δεν θα μπορούσε να μην είναι ανταγωνιστική σε επίπεδο τεχνολογίας (αυτό μπορεί να χτυπηθεί)και κόστους(…) Τρείς είναι οι παράγοντες επιτυχίας μιας φωτοβολταϊκής επένδυσης: το γινόμενο της ηλιοφάνειας, της επιφάνειας κάλυψης, και της αποδοτικότητας των στοιχείων. Οταν όμως υπάρχει ζήτηση, η χαμηλότερη τιμή είναι αυτή που παίζει καθοριστικό ρόλο στην επιβίωση των εταιριών: σήμερα ο ”ασιατικός τίγρης” παράγει το 60% ή περίπου τα 2/3 των φ/β παγκοσμίως ,φιλοδοξώντας το 2016 να φτάσει τα 15 γιγαβάτ σε εγκαταστάσεις φωτοβολταικών με έργα που επικεντρώνονται στο θιβέτ,λόγω της υψηλής ηλιοφάνειας, αλλά και μεγάλες πόλεις όπως η Σαγκάη κάλ.
Δεν καταθέτουμε τα …όπλα αλλά , “όποιος υποστηρίζει σήμερα οτι μπορεί να ανταγωνιστεί σε τιμές τους ασιάτες παραγωγούς” δεν λέει την αλήθεια” εχει πεί παράγοντας της αγοράς διευκρινίζοντας:”οι εγχώριες βιομηχανικές μονάδες υπολειτουργούν αδυνατώντας να ανταγωνιστούν την ραγδαία μείωση των τιμών όπως ακριβώς και οι υπόλοιπες ευρωπαικές και αμερικανικές του κλάδου φ/β”(Σσ. πλην εξαιρέσεων) Και” μόνο όσες έχουν εξασφαλισμένες πωλήσεις ή τροφοδοτούν με φωτοβολταικά δικές τους εγκαταστάσεις επιβιώνουν ακόμα”. Να προσθέσουμε στο σημείο αυτό οτι ο όγκος του απαιτούμενου υλικού είναι πολύ μεγάλος και η παραγωγή του είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρος ενω απαιτούνται υπέρογκα κεφάλαια για το κόστος του εξοπλισμού αλλά και της ενέργειας που καταναλώνεται κατα την παραγωγική διαδικασία.
Ανοίγοντας παράθυρο στην διεθνή πραγματικότητα, το μέλλον των φ/β ” φαίνεται να βρίσκεται και στην αποθήκευση” ηλιακής ενέργειας:σε έρευνα της “IMS Research και της Clean Technica” υποστηρίζεται οτι “η αποθήκευση ενέργειας ,μπορεί να είναι το μέλλον της ενέργειας”.Να σημειωθεί ότι “η ηλιακή ενέργεια που φθάνει στη Γη είναι 6.000 φορές μεγαλύτερη (89 Petawatt )της ενέργειας που καταναλώνουν όλοι μαζί οι άνθρωποι (15 Terawatt) και ότι η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια(απο τον ήλιο) έχει την υψηλότερη ενεργειακή πυκνότητα (170 Watt ανά τετραγωνικό μέτρο) από όλες τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.Σε ένα 24ωρο κάθε τετραγωνικό μέτρο της επιφάνειας της γης δέχεται κατά μέσο όρο ποσότητα ηλιακής ενέργειας διπλάσια απο εκείνη που θα μπορέσει ποτέ να ληφθεί απο το σύνολο των μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και περισσότερη απο αυτή που καταναλώνει ο άνθρωπος σήμερα (2016) σε διάστημα ενός χρόνου”.
Στην Ελλάδα που βλέπει τον ήλιο να …περνά, πολλά δεν θα είχαν γίνει πραγματικότητα, αν,υπό την πίεση περιβαλλοντικών προβλημάτων, δεν είχαν κινηθεί διαδικασίες διεθνώς, δεν είχε επικυρωθεί το πρωτόκολλο του Κιότο και άλλες συμφωνίες παγκόσμιου χαρακτήρα, που-ανεξαρτήτως υπερβολών- επέβαλαν και ορθώς, την στροφή σε “πράσινες μορφές ενέργειας ,οι οποίες υποστηρίχθηκαν(-ίζονται) στην αγορά με νέες τεχνολογίες που συνεχώς εξελίσσονται.
Κλείνουμε το σημείωμα αυτό με μια τοποθέτηση του ΣΕΒ (συνδέσμου επιχειρήσεων και βιομηχανιών) σχετικά με την ενέργεια:
” Οι προκλήσεις του ενεργειακού συστήματος αφορούν το περιβάλλον, λόγω της χρήσης των ορυκτών καυσίμων και των (συνακόλουθων)εκπομπών αερίων του θερρμοκηπίου,την αειφορία,τα πεπερασμένα αποθέματα ορυκτών πηγών και την αναπόφευκτη μείωση της διαθεσιμότητας τους ή/και την ασφάλεια εφοδιασμού,καθώς οι ορυκτές πηγές είναι γενικώς εντοπισμένες σε συγκεκριμένες περιοχές, που επηρεάζονται απο την γεωπολιτική κατάσταση και αστάθμητους παράγοντες εν γένει.Στις παραπάνω προκλήσεις θα πρέπει να προστεθεί η απαίτηση των χρηστών για φθηνή και επαρκή ενέργεια ,καθώς και την αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς.”
Φθηνή ενέργεια για κάθε πολίτη αυτής της χώρας, να συμπληρώσουμε- ένα ζήτημα που μόνο με ένα ολοκληρωμένο ενεργειακό σχεδιασμό θα βρεί τη λύση του.Ενα συνεκτικό σχέδιο, που θα βάζει και την κάθε μορφής ενέργεια στη …θέση ,που της αναλογεί, στην αγορά.
Επενδύοντας…ενεργειακά
Τα φωτοβολταικά αναλόγως της χρήσης του παραγόμενου ρεύματος διακρίνονται στίς εξής κατηγορίες:
-Στα αυτόνομα συστήματα, των οποίων η παραγόμενη ενέργεια καταναλώνεται επιτόπου και εξολοκλήρου απο την παραγωγή στην κατανάλωση και
-Στα διασυνδεδεμένα συστήματα ,των οποίων η παραγόμενη ενέργεια διοχετεύεται στο ηλεκτρικό δίκτυο για να μεταφερθεί και να καταναλωθεί αλλού.
Οι φορείς που εμπλέκονται όταν επιχειρούμε να επενδύσουμε στον τομέα της ενέργειας είναι:
ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) είναι ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή με κύρια αρμοδιότητά της να εποπτεύει την εγχώρια αγορά ενέργειας, σε όλους τους τομείς της, εισηγούμενη προς τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας και λαμβάνοντας η ίδια μέτρα για την επίτευξη του στόχου της απελευθέρωσης των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Ειδικότερα, όσον αφορά τη διαδικασία αδειοδότησης, η ΡΑΕ έχει αποφασιστικό ρόλο στη χορήγηση αδειών παραγωγής (αφορά έργα μεγάλης κλίμακας, όχι οικιακά και μικρά εμπορικά).
ΛΑΓΗΕ (Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) φροντίζει για την ομαλή καθημερινή λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Μεταξύ άλλων, διενεργεί τον Ημερήσιο Ενεργειακό Προγραμματισμό (αγοροπωλησίες ηλεκτρικής ενέργειας από παραγωγούς –π.χ. ΔΕΗ, ιδιώτες παραγωγοί σταθμών φυσικού αερίου– και προμηθευτές –ΔΕΗ και ιδιώτες-), διευθετώντας τις χρηματικές συναλλαγές στο πλαίσιο αυτού του προγραμματισμού. Επίσης, συνάπτει συμβάσεις πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας που παράγονται από εγκαταστάσεις ΑΠΕ και καταβάλει τις πληρωμές που προβλέπονται στις συμβάσεις αυτές.
ΔΕΔΔΗΕ (Διαχειριστής του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας) είναι κατά 100% θυγατρική εταιρεία της ΔΕΗ, ωστόσο είναι ανεξάρτητη λειτουργικά και διοικητικά εταιρεία. Έργο του ΔΕΔΔΗΕ είναι η λειτουργία, η συντήρηση και η ανάπτυξη του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα (χαμηλή και μέση τάση). Στις αρμοδιότητες του ΔΕΔΔΗΕ περιλαμβάνεται επίσης η διαχείριση της παραγωγής και η λειτουργία της αγοράς των συστημάτων των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών (τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου).
ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) σκοπός του είναι η λειτουργία, συντήρηση και ανάπτυξη του Συστήματος Μεταφοράς (υψηλή τάση) ώστε να διασφαλίζεται ο εφοδιασμός της χώρας με ηλεκτρική ενέργεια με τρόπο ασφαλή, αποδοτικό και αξιόπιστο. Ο ΑΔΜΗΕ είναι 100% θυγατρική της ΔΕΗ, ωστόσο είναι πλήρως ανεξάρτητος λειτουργικά και διοικητικά.
Πως εμπλέκεται ο πολίτης με τους παραπάνω φορείς:
Οικιακός καταναλωτής
Αν ένας οικιακός καταναλωτής θέλει να γίνει αυτοπαραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας (αξιοποιώντας τη νομοθεσία για το net-metering), ο μόνος από τους παραπάνω φορείς που εμπλέκεται είναι ο ΔΕΔΔΗΕ με τον οποίο υπογράφει σύμβαση σύνδεσης. Από εκεί και πέρα, υπογράφει μια σύμβαση συμψηφισμού είτε με τη ΔΕΗ είτε με άλλο εναλλακτικό πάροχο.
Μικρός εμπορικός καταναλωτής
Ισχύουν ότι και για τον οικιακό.
Μικρομεσαίοι επενδυτές ΑΠΕ
Οι μικροί παραγωγοί ΑΠΕ (π.χ. μικρά φωτοβολταϊκά πάρκα, μικρές μονάδες βιομάζας) υπογράφουν σύμβαση σύνδεσης με τον ΔΕΔΔΗΕ και σύμβαση πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας με τον ΛΑΓΗΕ. Ειδικά στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, και οι δύο συμβάσεις υπογράφονται με τον ΔΕΔΔΗΕ.
Μεγάλοι επενδυτές ΑΠΕ
Στις μεγάλες επενδύσεις ΑΠΕ, απαιτείται η έκδοση Άδειας Παραγωγής από τη ΡΑΕ. Επίσης υπογράφεται σύμβαση σύνδεσης (με τον ΔΕΔΔΗΕ ή τον ΑΔΜΗΕ ανάλογα αν η σύνδεση γίνεται στη μέση ή στην υψηλή τάση) και σύμβαση πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας με τον ΛΑΓΗΕ.
Το μέλλον των ΑΠΕ έως το 2020
”Το 2010, η ελληνική Πολιτεία έθεσε ως στόχο τη συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε ποσοστό τουλάχιστον 40% ως το 2020. Έως σήμερα, είμαστε στο περίπου 55% αυτού του στόχου, ενώ πετύχαμε λιγότερο από το 80% του ενδιάμεσου στόχου που προβλεπόταν για το 2014.”
Ο Στέλιος Ψωμάς σύμβουλος σε θέματα ενέργειας περιβάλλοντος προβάλλει τίς προοπτικές:
”Την ίδια χρονιά, το αρμόδιο υπουργείο παρουσίασε και μια ενδεικτική αναλογία εγκατεστημένης ισχύος και την κατανομή της στο χρόνο μεταξύ των διαφόρων τεχνολογιών ΑΠΕ. Συγκεκριμένα, προβλεπόταν τότε να φτάσει η συνολική εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ τα 10.650 μεγαβάτ (MW) ως το 2020. Ειδικότερα προβλεπόταν να υπάρχουν, μεταξύ άλλων, 7.500 MW αιολικών και 2.200 MW φωτοβολταϊκών ως το τέλος της δεκαετίας. Η νομοθεσία προβλέπει ότι η αναλογία μεταξύ των τεχνολογιών αναθεωρείται ανά διετία με βάση τα δεδομένα που ισχύουν στις επιμέρους αγορές, κάτι όμως που δεν έγινε ποτέ.
Η ζωή βέβαια τα έφερε αλλιώς. Αρχικά είχαμε μία εκρηκτική ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών την περίοδο 2010-2013, με αποτέλεσμα, ο ενδεικτικός στόχος για τα φωτοβολταϊκά να καλυφθεί επτά χρόνια νωρίτερα. Έτσι, εκ των πραγμάτων η Πολιτεία έδωσε το 2014 ένα επιπλέον περιθώριο σχεδόν 2.000 MW νέων φωτοβολταϊκών ως το 2020. Ταυτόχρονα, η οικονομική κρίση και η πολιτική ρευστότητα επιβράδυναν τις επενδύσεις στις υπόλοιπες ΑΠΕ, με αποτέλεσμα ως σήμερα η συνολική εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ να μη ξεπερνά τις 5.000 MW.
Δεδομένων των νέων συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί λοιπόν, τι μπορεί να περιμένει κανείς για την επόμενη πενταετία; Οι εκτιμήσεις διαφόρων φορέων (ενεργειακοί δημόσιοι φορείς, Πανεπιστήμια, φορείς αγοράς) συγκλίνουν ότι το πολύ να εγκατασταθούν άλλα 3.000-3.500 νέα μεγαβάτ ΑΠΕ ως το 2020, πολύ κάτω από τους αρχικούς στόχους δηλαδή. Συγκεκριμένα, οι εκτιμήσεις του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) είναι ότι οι ΑΠΕ θα φτάσουν τα 8.000-8.500 MW το 2020, ενώ σχετική μελέτη του ΑΠΘ (Μελέτη επίδρασης ενεργειακού σχεδιασμού για το ενεργειακό μείγμα της Ελλάδας για τα έτη 2015-2030,) που έγινε για λογαριασμό του Συνδέσμου Εταιριών Φωτοβολταϊκών, προβλέπει περίπου 8.000 MW στο τέλος της τρέχουσας δεκαετίας”.
Καρδιογράφημα στον ήλιο
Μετά τα δύσκολα χρόνια μετά το 2013, όταν ουσιαστικά καταστράφηκε εντελώς η αγορά, με τα απεγνωσμένα μέτρα της κυβέρνησης, σιγά σιγά φαίνεται φως στο τούνελ της ηλιακής ενέργειας στην ελλάδα τονίζει ο Τάκης Γρηγορίου υπευθυνος εκστρατειών για το κλίμα της Greenpeace .
Σε αυτό το συμπέρασμα προσθέτει, οδηγούν τρεις παράγοντες:
”Πρώτος, η ραγδαία μείωση του κόστους τεχνολογίας επιτρέπει πλέον τη χρήση φωτοβολταϊκών συστημάτων για ιδιοκατανάλωση, δεν χρειάζεται δηλαδή πλέον να πουλάς την παραγόμενη κιλοβατώρα στο δίκτυο.
Δεύτερος, το νέο θεσμικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε τον Δεκέμβρη 2014 (με υπουργική απόφαση) και τέθηκε σε λειτουργία τον περασμένο Μάιο επιτρέπει ακριβώς αυτό: δίνει τη δυνατότητα σε νοικοκυριά και μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις αυτοπαραγωγής ηλιακής ενέργειας για ιδιοκατανάλωση. Ο νέος νόμος αναμένεται να αρχίσει να δίνει ζωή στην αγορά, καθώς όλο και περισσότεροι τελικοί καταναλωτές θα συνειδητοποιούν ότι συμφέρει η αγορά ενός φ/β συστήματος με απόσβεση στα 7-10 χρόνια.
Τρίτος, σχετίζεται με το ηλιακό δυναμικό της Ελλάδας. Ένα εγκατεστημένο kWp φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα παράγει έως και 2 φορές περισσότερη ενέργεια από ότι ένα αντίστοιχο στην Γερμανία. Καθώς η τιμή των φ/β παγκοσμίως μειώνεται και η τεχνολογία γίνεται προσιτή σε όλο και μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας χωρίς την ανάγκη επιδοτήσεων, η Ελλάδα νομοτελειακά θα στραφεί στην εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας, περίπου με παρόμοιο τρόπο που πραγματοποιήθηκε η διάδοση των ηλιακών θερμοσιφώνων πριν λίγες δεκαετίες.”
Αποδέσμευση από το δίκτυο
”Σε παγκόσμιο επίπεδο, , η ηλιακή ενέργεια αναμένεται να κυριαρχήσει στο άμεσο μέλλον. Εκθέσεις από μεγάλους χρηματοοικονομικούς οργανισμούς όπως η Citi Group, UBS, Morgan Stanley, Deutsche Bank, συμφωνούν ότι η τελική επικράτηση της ηλιακής ενέργειας έναντι της συμβατικής αναμένεται να συμβεί πολύ πιο νωρίς από ό,τι θα ήθελαν οι μεγάλες εταιρίες ηλεκτροπαραγωγής, και συγκεκριμένα θα συμβεί στις αρχές της επόμενης δεκαετίας. Σε αυτό θα συνεισφέρει καθοριστικά, όπως αναγνωρίζουν όλες οι μελέτες, στη δυνατότητα αποθήκευσης της ενέργειας από φωτοβολταϊκά. Κάτι τέτοιο αποτελεί απειλή για τον παραδοσιακό τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι εταιρίες παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, αφού πλέον το κίνητρο για καταναλωτές να αγοράσουν ένα υβριδικό σύστημα φωτοβολταϊκών και μπαταριών και να αποδεσμευτούν πλήρως από το δίκτυο θα είναι μεγάλο. Η πρόσφατη μάλιστα ανακοίνωση της Tesla για τις νέες μπαταρίες λιθίου για οικιακή χρήση, και η άμεση απάντηση της Mercedes, κάνουν πολλούς εκτιμητές να πιστεύουν ότι η ‘ηλιακή επανάσταση’ θα έρθει ακόμα πιο γρήγορα. Το πιθανότερο είναι να δούμε τις ίδιες τις ενεργειακές εταιρίες να προσαρμόζονται και να αλλάζουν το επιχειρηματικό μοντέλο τους αγκαλιάζοντας οι ίδιες τις νέες τεχνολογίες και τη φιλοσοφία της αποκεντρωμένης παραγωγής.”
Αξιοποίηση δημοπράτρησης ρύπων
Τι μπορεί να γίνει στην Ελλάδα, ρωτήσαμε τον Τάκη Γρηγορίου:
”Στην Ελλάδα,λέει απαντώντας, η ΔΕΗ θα μπορούσε να στραφεί η ίδια στη νέα αγορά που θα διαμορφωθεί και να βοηθήσει την ελληνική οικονομία να εκμεταλλευτεί τον μεγαλύτερο φυσικό πόρο της χώρας. Θα μπορούσε να λειτουργήσει ως Εταιρία Παροχής Ενεργειακών Υπηρεσιών παρέχοντας χρηματοδότηση και εγκαθιστώντας συστήματα σε νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις. Υπάρχουν εταιρίες στις ΗΠΑ που σήμερα κάνουν ακριβώς αυτό, παρέχοντας ένα ολοκληρωμένο πακέτο υπηρεσιών φωτοβολταϊκών συστημάτων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Ειδικά για φτωχά νοικοκυριά, η ΔΕΗ μπορεί να προχωρήσει σε εγκατάσταση δωρεάν συστημάτων
