Νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε και παρουσιάστηκε στις Βρυξέλλες στις 20 Νοεμβρίου δείχνει ότι σχεδόν το 40% του αγροτικού πληθυσμού στην Ελλάδα κινδυνεύει από τη φτώχεια και, ταυτόχρονα, η επισιτιστική ανασφάλεια έχει διπλασιαστεί σε ολόκληρη τη χώρα.
Η δημοκρατία δεν είναι προς πώληση: ο αγώνας για τη Διατροφική Κυριαρχία στην Εποχή της Λιτότητας στην Ελλάδα, από το διακρατικό ινστιτούτο FIAN International και το ΑγροΟικόΠολις, προσφέρει μια μοναδική ανάλυση των επιπτώσεων που είχαν τα μέτρα λιτότητας στη γεωργία και την επισιτιστική ασφάλεια στη χώρα.
Μερικά βασικά ευρήματα περιλαμβάνουν:
• εκτιμάται ότι 38,9% των πολιτών της υπαίθρου στην Ελλάδα βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας.
• Το 40% των παιδιών αντιμετωπίζουν υλική και κοινωνική στέρηση.
• η ανεργία στην ύπαιθρο αυξήθηκε από 7% το 2008 σε 25% το 2013, ενώ το κατά κεφαλήν αγροτικό εισόδημα μειώθηκε κατά 23,5% κατά τα έτη κρίσης (2008-2013).
Και,
• η επισιτιστική ανασφάλεια διπλασιάστηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης από 7% το 2008 σε πάνω από 14% το 2016.
Η έκθεση βασίζεται σε επιτόπια έρευνα και συνεντεύξεις με περισσότερους από 100 εμπλεκόμενους βασικούς εταίρους σε 26 τοποθεσίες σε όλη την Ελλάδα, καθώς και σε μακροοικονομικές στατιστικές αναλύσεις και βιβλιογραφικές αναθεωρήσεις. Η έκθεση δείχνει ότι η πείνα, η επισιτιστική ανασφάλεια, η φτώχεια και η υλική στέρηση είναι άμεσες συνέπειες των πακέτων λιτότητας της ΕΕ που επιβλήθηκαν στη χώρα.
Ορισμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις έχουν συμβάλει σημαντικά στην ισορροπία υπέρ των μεγαλύτερων εμπόρων λιανικής πώλησης τροφίμων και ιδιωτών εμπόρων εις βάρος των μικρών παραγωγών.
Οι μεταρρυθμίσεις αυτές περιλαμβάνουν:
• Φιλελευθεροποίηση του λιανικού εμπορίου, όπως η άρση των περιορισμών σε συγκεκριμένα αγαθά που πωλούνται στα σούπερ μάρκετ, ελαστικοποίηση της εργατικής νομοθεσίας, και μέτρα προς την κατάργηση της Κυριακάτικης αργίας.
• Φιλελευθεροποίηση του χονδρικού εμπορίου, συγκεκριμένα την ιδιωτικοποίηση του μέχρι πρότινος κρατικά διαχειριζόμενου και κερδοφόρου Οργανισμού Κεντρικών Αγορών και Αλιείας, τον βασικό διαχειριστή της χονδρικής αγοράς τροφίμων της χώρας, υπεύθυνο για τις 2 κεντρικότερες αγορές νωπών τροφίμων της χώρας και 11 ιχθυαγορές, και
• Ιδιωτικοποιήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ιδιωτικοποιήσεων της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδας (ΑΤΕ) και του μεγάλου γαλακτοπαραγωγικού συνεταιρισμού ΑΓΝΟ. Τα αποτελέσματα ήταν αυξημένα κόστη για τους αγρότες, μικρότερη πρόσβαση σε αγροτικές πιστώσεις, εξειδικευμένες χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και αγροτική συμβουλευτική.
Ως άμεσο αποτέλεσμα των μέτρων λιτότητας, η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα έχει παραβιάσει το ανθρώπινο δικαίωμα στην τροφή των πολιτών που διαμένουν στα σύνορά της. Ακόμη, τα Κράτη-Μέλη της Ευρωζώνης, ως άμεσοι δανειστές, είναι εξίσου υπεύθυνα καθώς υπέγραψαν τα μνημόνια και πιθανά πίεσαν την ελληνική κυβέρνηση να το κάνει. Τα κράτη- μέλη της Ευρωζώνης –ως συμβαλλόμενα κράτη στο Διεθνές Σύμφωνο περί Οικονομικών, Κοινωνικών και Πολιτιστικών Δικαιωμάτων και άλλων διεθνών θεσμών για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου– έχουν επομένως παραβιάσει τις εξωεδαφικές τους υποχρεώσεις για σεβασμό του ανθρωπίνου δικαιώματος στην τροφή, στην Ελλάδα.
Η έκθεση αυτή παρουσιάζεται δέκα χρόνια μετά την έναρξη της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, και μήνες μόνο μετά την κατάργηση των προγραμμάτων λιτότητας που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα, -ως προϋπόθεση για τη επιτυχή “διάσωση”-. Σχολιάζοντας τη δημοσίευση, ο Olivier de Shutter, πρώην Ειδικός Εισηγητής του ΟΗΕ για το Δικαίωμα στην Τροφή (2008-2014) και μέλος της Επιτροπής Οικονομικών, Κοινωνικών και Πολιτιστικών Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, σημείωσε ότι “η Ελλάδα, όπως μας λένε, βρίσκεται τώρα εκτός κινδύνου , αλλά οι επιπτώσεις ήταν τεράστιες για το βιοτικό επίπεδο των ελληνικών οικογενειών, και ειδικότερα για το δικαίωμα στην τροφή. Και είναι σημαντικό να αντλήσουμε διδάγματα από αυτό που συνέβη. Τα ευρήματα αυτά αποτελούν σημαντική συμβολή σε μια συζήτηση που πρέπει τώρα να διεξαχθεί “.
