Από τις αρχές του 21ου αιώνα και την εξαιρετικά αμφίρροπη εκλογική αναμέτρηση μεταξύ του Αλ Γκορ και του Τζόρτζ ‘W’ Μπους, η οποία κρίθηκε υπέρ του Μπους στο Ανώτατο Δικαστήριο, παρακολουθώ τη διαδικασία των Αμερικανικών προεδρικών εκλογών.
Στη διάρκεια αυτών των δύο δεκαετιών είδαμε δύο Ρεπουμπλικάνους να αποκτούν την Προεδρία έχοντας την μειοψηφία της λαϊκής ψήφου (Μπους το 2000 και Τραμπ το 2016), την ισχύ των Η.Π.Α. να καταρρίπτει με στρατιωτικές εισβολές καθεστώτα στη Μέση Ανατολή αλλά και να αμφισβητείται από την άνοδο της Κίνας και την ανόρθωση της κοινοβουλευτικής δικτατορίας στη Ρωσία, την αμερικανική κοινωνία να διχάζεται μπροστά στα φαντάσματα του εγκληματικού της παρελθόντος και παρόντος.
Είδαμε επίσης πως το Αμερικανικό προεδρικό εκλογικό σύστημα είναι εξαρχής σχεδιασμένο με ολιγαρχικό τρόπο, ώστε η λαϊκή ψήφος να μην έχει άμεση αλλά έμμεση επιρροή στο τελικό αποτέλεσμα. Αυτό οφείλεται στην πολιτική μηχανική που επινόησαν οι Ιδρυτές Πατέρες, με πρόταση του Αλεξάντερ Χάμιλτον, προκειμένου να αποκλείσουν τις λαϊκές μάζες από τη νομή της εξουσίας, προκειμένου να μη θιγούν τα γαιοκτητικά και δουλοκτητικά προνόμια της λευκής ελίτ.
Η κορύφωση ήρθε με την εκλογή του Τραμπ το 2016, που σήμανε την μεταφορά των πιο περιθωριακών συντηρητικών και ρατσιστικών απόψεων στην κεντρική δημόσια σκηνή, την επανεμφάνιση των ναζιστικών συμμοριών στον δημόσιο χώρο, την επαναφορά του εθνικιστικού λόγου από τον ίδιο τον Πρόεδρο, ενώ ο πάντοτε παρών θεσμικός ρατσισμός συνέχιζε να βάφει τις αμερικάνικες πόλεις με αίμα αθώων.
Το έτος 2020 ήταν έτος σύγκλισης τριών κοινωνικών κρίσεων σε έναν πολιτικό και κοινωνικό τυφώνα.
Η κρίση της αντιπροσώπευσης, η οποία βασίζεται στις εμφανείς αδικίες του εκλογικού συστήματος, οξυμένη σε πρωτοφανή βαθμό από την ίδια την Εκτελεστική Εξουσία, εμβάθυνε τον διχασμό της αμερικανικής κοινωνίας ανάμεσα στη λευκή προνομιούχα μειοψηφία (οι άνθρωποι που καταγράφονται ως λευκοί είναι η πλειοψηφία στις Η.Π.Α. μα οι προνομιούχοι και οι ρατσιστές ανάμεσά τους είναι μία ενεργή μειοψηφία) που ζητούσε να καθιερώσει εκ νέου τα πάλαι ποτέ σύμβολα της κυριαρχίας της και τις πολυπολιτισμικές κοινότητες της αποκλεισμένης πλειοψηφίας.
Η κρίση της ταυτότητας, που βασίζεται στους εγγενείς θεσμικούς αποκλεισμούς, κατακερμάτισε την ασαφή έννοια του Αμερικάνου πολίτη, καθώς η κυνική προώθησή των πλουτοκρατικών συμφερόντων από την Εκτελεστική Εξουσία σε συνδυασμό με την επιλεκτική παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την αποχαλίνωση της καταστολής, οδήγησε την πλειοψηφία της κοινωνίας σε ένα καλοκαίρι εξεγέρσεων μετά την στυγνή δολοφονία του Τζώρτζ Φλόυντ.
Η κρίση της πανδημίας φανέρωσε σε όλους τις εγγενείς αδυναμίες της αντιπροσωπευτικής ολιγαρχίας τη στιγμή που στο τιμόνι της βρισκόταν η πλέον ανορθολογική, αντιεπιστημονική και ανερμάτιστα συνωμοσιολογική φράξια, η κυβέρνηση του Προέδρου Τραμπ.
Η άρνηση αποδοχής του εκλογικού αποτελέσματος της 3ης Νοεμβρίου, που ανέδειξε Πρόεδρο τον Δημοκρατικό Τζο Μπάιντεν, από τον Τραμπ και τους Ρεπουμπλικανούς συνεργούς του ώθησε το σύστημα στα όριά του. Με αποκορύφωμα τη χθεσινή, πρωτοφανή, εισβολή ακροδεξιών στο Καπιτώλιο, μετά από ομιλία του Τραμπ και πρόσκλησή του, που απείλησε να διακόψει την επικύρωση του αποτελέσματος από το Κονγκρέσο. Ασφαλώς αυτή η εκ των άνωθεν καθοδηγούμενη απόπειρα πραξικοπήματος απέτυχε. Το έμπρακτο άμεσο αποτέλεσμα των κινήσεων του Τραμπ ήταν η απώλεια του ελέγχου της Γερουσίας από τους Ρεπουμπλικάνους, που δίνει τον έλεγχο και των τριών σωμάτων πολιτικής εξουσίας (Βουλή των Αντιπροσώπων – Γερουσία – Προεδρία) στο Δημοκρατικό Κόμμα για πρώτη φορά από το 2011. Και η σταδιακή αποκήρυξη του ίδιου του Τραμπ από τους ηγέτες του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, που είδαν, όχι ψύχραιμα, τον όχλο των οπαδών τους να ξεφεύγει από κάθε έλεγχο.
Πέραν όμως τούτων, η εισβολή των λευκών ακροδεξιών στο Καπιτώλιο, που έγινε με ύποπτη ευκολία απέδειξε ότι και οι τρεις πτυχές της πολιτικής κρίσης τρέφονται από το ίδιο το θεσμικό καθεστώς και το κυρίαρχο πολιτικό σύστημα.
Η κρίση της αντιπροσώπευσης δεν επιλύθηκε με την επικύρωση της Προεδρίας Μπάιντεν. Δεκάδες Ρεπουμπλικάνοι πολιτευτές συνεχίζουν να αμφισβητούν την εγκυρότητα των εκλογών. Παρόλο που το γεγονός της εισβολής υπέσκαψε την θέση τους, η εκλογική τους βάση εκφράζεται από τους εισβολείς, συνεπώς το πολιτικό τους μέλλον συνδέεται με την έμμεση και υπόρρητη υποστήριξή τους. Επίσης, παρόλο που ο Τραμπ έχασε τις εκλογές, έλαβε εκατομμύρια περισσότερες ψήφους από τις προηγούμενες εκλογές στις οποίες νίκησε, αποδεικνύοντας ότι το ρατσιστικό και εθνικιστικό φαντασιακό όχι μόνο έχει βαθιές ρίζες, μα έβγαλε και σπόρους.
Η κρίση της ταυτότητας και του αποκλεισμού επιβεβαιώθηκε με τον πιο εμφανή τρόπο, καθώς το πλήθος των λευκών ρατσιστών μπήκε στο Καπιτώλιο με την ανοχή και βοήθεια μέρους της Αστυνομίας, ενώ δεκάδες μαύροι πολίτες δολοφονούνται από αστυνομικές σφαίρες έξω από τα σουπερ μαρκετ, στις γειτονιές τους, μέσα στα σπίτια τους.
Όπως επεσήμαναν διάφοροι, οι εικόνες των λευκών ακροδεξιών στις αίθουσες του Καπιτωλίου είναι η καλύτερη επιβεβαίωση του λευκού προνομίου.
Οποιοσδήποτε μη λευκός και μη ακροδεξιός θα εμποδιζόταν πριν καν πατήσει τις σκάλες του κτιρίου.
Η κρίση της πανδημίας συνεχίζεται απρόσκοπτη στο παρασκήνιο, με τις Η.Π.Α. να φτάνουν τον αριθμό των 361.000 νεκρών από τον ιό.
Η Προεδρία Μπάιντεν θα προσπαθήσει να προωθήσει ένα μήνυμα εθνικής συμφιλίωσης. Τι σημαίνει όμως “εθνική”; Το 2011 ο ερευνητής Colin Woodard έκανε λόγο για έντεκα διαφορετικά “έθνη” στις Η.Π.Α., έντεκα διακριτές και συχνά αντίπαλες περιφερειακές κουλτούρες. Ασχέτως από την ορθότητα των επιμέρους συμπερασμάτων και της τυπολογίας του, το βασικό ορθό συμπέρασμα είναι ότι η παραδοσιακή φαντασιακή σημασία του έθνους δεν επαρκεί να καλύψει την πολυπολιτισμικότητα αλλά και τον πραγματικό κοινωνικό κατακερματισμό των Η.Π.Α.
Είναι πιθανό αυτό το μήνυμα εθνικής συμφιλίωσης να ενισχυθεί με εξαγωγή πολέμου και στρατιωτική προβολή της ισχύος των Η.Π.Α. στο εξωτερικό. Η εκτόνωση της λαϊκής οργής σε εξωτερικές πολεμικές επιχειρήσεις προκειμένου να αποσυμφορηθεί η ένταση στο εσωτερικό είναι μια παλιά δοκιμασμένη συνταγή. Είναι όμως βέβαιο ότι η ένταση δεν θα μειωθεί άμεσα.
Ο Τραμπ παραμένει επικεφαλής της Εκτελεστικής Εξουσίας για τις δύο επόμενες εβδομάδες, έως την 20η Ιανουαρίου 2021. Η επίδειξη ισχύος των οπαδών του, που καταρράκωσε το πολιτικό προφίλ του Προέδρου στην επίσημη πολιτική σκηνή, πιθανώς να ενισχύσει τη δημοτικότητά του έξω από το πλαίσιο της επίσημης πολιτικής, στη μειοψηφική μα πιστή του βάση. Ο θεσμικός ρατσισμός, που θα συνεχίσει να εκδηλώνεται, προσφέρει ένα καταφύγιο στο ρατσιστικό φαντασιακό της λευκής κυριαρχίας.
Όμως και μετά την απομάκρυνση του Τραμπ, η κοινωνική ανισότητα θα συνεχίσει να βαθαίνει, καθώς είναι εγγεγραμμένη στα ίδια τα θεμέλια του πολιτικού συστήματος και αναπαράγεται από την λειτουργία του.
Η κοινωνική ανισότητα πλούτου και προνομίων όχι μόνο δεν θίγεται, μα θα οξυνθεί, εν μέσω πανδημίας. Ο πολιτικός αποκλεισμός συνδέεται και τέμνεται με τον οικονομικό αποκλεισμό που αναπαράγει η επιθετική λειτουργία του καπιταλισμού και η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας ζωής. Οι προσπάθειες ανασυγκρότησης της διεθνούς οικονομικής επιρροής των Η.Π.Α. από την Προεδρία Μπάιντεν θα σημάνουν την δυναμική επανένταξη του αμερικανικού καπιταλισμού στην αρένα της οικονομικής παγκοσμιοποίησης με την περαιτέρω αποξένωση και εξαθλίωση των αποκλεισμένων και φτωχών στρωμάτων της κοινωνίας. Η πανδημία θα συνεχίσει να θερίζει και το 2021.
Η συστημική κρίση στις Η.Π.Α. δεν πρόκειται να λήξει. Είναι ανατροφοδοτούμενη από την ίδια την λειτουργία του πολιτικού συστήματος και τη διεύρυνση του χάσματος των προνομιούχων ελίτ από την πραγματικότητα της αμερικάνικης κοινωνίας, μια πραγματικότητα που μετασχηματίζεται με γοργούς ρυθμούς.
Υπάρχει μία σύγκρουση σημασιών και νοημάτων από τον μικρόκοσμο της γειτονιάς μέχρι τον μακρόκοσμο των ομοσπονδιακών θεσμών, που φέρνει αντιμέτωπο από τη μία τον κόσμο του ρατσισμού και της υπεράσπισης των παραδοσιακών αποκλεισμών και από την άλλη τα κινήματα της ισότητας και της πραγματικής δημοκρατίας. Υπάρχει ένα ισχυρό ρεύμα ενάντια στην κατεστημένη ιδιώτευση και την καταναλωτική χαύνωση που θα συνεχίσει να δρα στην αμερικανική κοινωνία.
Στο Πόρτλαντ, στο Σιάτλ και αλλού, τα κοινωνικά κινήματα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, προσωρινά αναδημιούργησαν τον ελεύθερο δημόσιο χρόνο και χώρο, δημιουργώντας ζώνες αυτονομίας, σε διαρκή σύγκρουση με την αστυνομική καταστολή και υπό τον κλοιό της πανδημίας. Το μεγαλύτερο κίνημα του αιώνα στις Η.Π.Α., το Black Lives Matter, εκδηλώθηκε ως η μοναδική κοινωνική αντιπολίτευση ενάντια στην θεσμισμένη ολιγαρχία. Η κυβέρνηση Μπάιντεν ούτε χωρά, ούτε μπορεί, ούτε θέλει να “εκπροσωπήσει” αυτό το κίνημα.
Οι Η.Π.Α. τώρα εισέρχονται στο επόμενο στάδιο της πολιτικής κρίσης με κρότο.
Τέλος, ας θυμηθούμε πως εισβολή ακροδεξιών στο Κοινοβούλιο μετά από θεσμικά οργανωμένη συγκέντρωση έχει συμβεί και στην Ελλάδα, την 3η Ιουλίου 1964, όταν εκατοντάδες οπαδοί του υποψήφιου δήμαρχου Πλυτά και του Καραμανλή έσπασαν τις πύλες, χωρίς αντίσταση της αστυνομίας, ουρλιάζοντας “Προδότη Παπανδρέου” ενάντια στον τότε πρωθυπουργό και πρόεδρο της Ένωσης Κέντρου.
Πικάντικη λεπτομέρεια: ένας από τους μπροστάρηδες της εισβολής ήταν ο νεαρός τότε Παναγιώτης (Τάκης) Μιχαλόλιας, μέντορας και μεγάλος αδελφός του ναζί αρχιεγκληματία Νίκου Μιχαλολιάκου.
Δυόμιση χρόνια αργότερα, έγινε το φασιστικό πραξικόπημα με πιο δυναμικό τρόπο, με τα τανκς του Παττακού.
Μια μεγάλη διαφορά είναι ότι στις Η.Π.Α. δεν θα δούμε τανκς, ούτε πραξικόπημα.
Στις Η.Π.Α. είναι πιο εύκολο να γίνει εμφύλιος παρά πραξικόπημα.
ΠΗΓΗ: aftoleksi.gr
