Τι είναι η εθιστική προσωπικότητα; Μπορεί να συμβάλλει και θετικά στη ζωή ενός ανθρώπου;
Εθιστική προσωπικότητα είναι η προσωπικότητα που βασίζεται σε τάση για εμμονές στις οποίες τα άτομα αυτά δεν μπορούν να αντισταθούν. Οι εμμονές αυτές συχνά οδηγούν σε αρνητικές καταστάσεις, και έχουν σημαντικές συνέπειες στη ζωή του ατόμου με εθιστική προσωπικότητα. Γι’ αυτό βλέπουμε ανθρώπους να συναντούν μεγαλύτερη δυσκολία στο να κόψουν, για παράδειγμα, το κάπνισμα, από κάποιους άλλους
Τα αίτια της εθιστικής προσωπικότητας
Τρεις είναι οι βασικοί λόγοι που κάποιος έχει ή αναπτύσσει εθιστική προσωπικότητα. Ο πιο συνηθισμένος λόγος και αυτός που παρουσιάζεται στις περισσότερες περιπτώσεις είναι η γενετική προδιάθεση. Σύμφωνα με έρευνες, η γενετική προδιάθεση είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν την προσωπικότητα του κάθε ατόμου. Είναι για παράδειγμα επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι αν υπάρχει ιστορικό εθισμού στον στενό οικογενειακό κύκλο, είναι πιο πιθανό κάποιος να έρθει αντιμέτωπος με τον εθισμό σε κάποια στιγμή στη ζωή του.
Το περιβάλλον είναι επίσης ένας παράγοντας που παίζει μεγάλο ρόλο. Με το όρο «περιβάλλον» εννοούμε τόσο το οικογενειακό και το φιλικό περιβάλλον, όσο και την γενικότερη κατάσταση που αντιμετωπίζει ή έχει αντιμετωπίσει κάποιος. Παράγοντες όπως παιδικά τραύματα, έντονος χωρισμός των γονέων, συνεχή οικονομικά προβλήματα, αποτελούν τυπικές καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε εθιστική προσωπικότητα.
Τέλος, υπάρχουν και οι ψυχολογικοί παράγοντες. Αυτοί επηρεάζονται σαφώς από το περιβάλλον και την γενετική προδιάθεση, αλλά παίζουν τον δικό τους , ξεχωριστό ρόλο. Οι πιο παρορμητικοί άνθρωποι, οι κοινωνικά αποκλεισμένοι ή όσοι αντιμετωπίζουν κατάθλιψη είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν εθιστική προσωπικότητα.
Οι καταστροφικές επιπτώσεις της εθιστικής προσωπικότητας
Το «παν μέτρον άριστον» και τον «μηδέν άγαν» ισχύουν, όπως και σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, και στην εθιστική προσωπικότητα. Τα άτομα αυτά μπορεί να παρασυρθούν και να πέσουν σε ένα βαρέλι χωρίς πάτο.
Ο εθισμός στα ναρκωτικά και το αλκοόλ είναι ένα τεράστιο πρόβλημα για την κοινωνία μας. Στις περιπτώσεις αυτές έχουμε συνδυασμό εθιστικής προσωπικότητας με τον σωματικό εθισμό, όπου το σώμα αναζητά επίμονα την επόμενη δόση.
Μια άλλη μορφή εθισμού που έχει προκύψει τις τελευταίες δεκαετίες είναι ο εθισμός στο φαγητό. Πολύς είναι ο κόσμος που πάσχει από παχυσαρκία και αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείας που προκαλούνται από την υπερβολική κατανάλωση φαγητού.
Εκτός από τον σωματικό εθισμό, τα άτομα με εθιστική προσωπικότητα κινδυνεύουν να εθιστούν στον τζόγο. Σε αντίθεση με τον εθισμό στα ναρκωτικά, όταν το σώμα αναζητά χημικά, ο εθισμός στον τζόγο προκαλείται από περισσότερους και διαφορετικούς παράγοντες, και είναι εξίσου επικίνδυνος. Η διαφορά με τον εθισμό στον τζόγο είναι ότι δεν έχει εμφανή σημάδια, και ότι κάποιος μπορεί να υποφέρει από αυτό το είδος εθισμού χωρίς να το γνωρίζουμε ή να μπορούμε να το δούμε στην εμφάνισή του.
Τέλος, τα τελευταία χρόνια έχουμε γίνει μάρτυρες της εμφάνισης μιας νέας μορφής εθισμού, αυτής του εθισμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η συνεχής ενασχόληση με τα social media είναι κάτι που στην αρχή παρατηρούνταν μόνο στις νεότερες ηλικίες, αλλά σύμφωνα με έρευνες, πλέον ολοένα αυξάνονται οι ενήλικες που είναι εθισμένο σε αυτά. Αυτή η μορφή εθισμού έρχεται να προστεθεί στη μεγάλη λίστα των προβλημάτων που έχουν να αντιμετωπίσουν τα άτομα με εθιστική προσωπικότητα.
Αξιοποίηση της εθιστικής προσωπικότητας;
Οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν εθισμό έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Προσπαθούν μέσω του εθισμού τους να νιώσουν καλύτερα. Το πρόβλημα είναι ότι όταν ικανοποιήσουν την «ανάγκη» τους, νιώθουν τελικά χειρότερα απο πριν, και έτσι επιστρέφουν στον εθισμό τους προσπαθώντας να αισθανθούν ξανά όπως όταν έπαιρναν ναρκωτικά, όταν έπιναν αλκοόλ, όταν τζόγαραν ή, για τους εθισμένους στο σεξ, όταν έκαναν σεξ.
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα ανθρώπων που έφτασαν στην κορυφή, οι οποίοι, δίχως άλλο, είχαν εθιστική προσωπικότητα. Ένα από τα σημαντικότερα παραδείγματα είναι ο παίκτης που θεωρείται από πολλούς ως ο καλύτερος μπασκετμπολίστας όλων των εποχών, ο Michael Jordan. Η ανταγωνιστικότητα του θρυλικού αυτού καλαθοσφαιριστή είναι γνωστή, και ξαναήρθε στην επιφάνεια με το ντοκιμαντέρ The Last Dance.
Εκεί είδαμε την ιδιαίτερη πλευρά του Τζόρνταν που δεν ήθελε να χάνει ποτέ και πουθενά. Ο ανταγωνιστικός του χαρακτήρας ήταν ένα από τα πιο έντονα χαρακτηριστικά του. Είναι αμέτρητες οι μαρτυρίες που θέλουν τον ηγέτη των αξεπέραστων Chicago Bulls να πιέζει τους συμπαίκτες του για να τους κάνει καλύτερους. Κάποιοι, μάλιστα, έχουν υποστηρίξει την ιδέα ότι ο Τζόρνταν ήταν εθισμένος στην επιτυχία. Ότι ήταν εθισμένος στη νίκη, είτε η νίκη αυτή αφορούσε το μπάσκετ, είτε ένα απλό στοίχημα.
Στο ίδιο ντοκιμαντέρ τον είδαμε, επίσης, να συζητάει για τις κατηγορίες που του αποδίδουν ότι είναι εθισμένος στον τζόγο. Συμπαίκτες και φίλοι του δήλωσαν ότι πόνταρε τεράστια ποσά σε παιχνίδια γκολφ και στο μπλακτζάκ. Ο ίδιος ο Τζόρνταν έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι του αρέσει πολύ ο τζόγος, αλλά αρνήθηκε να παραδεχθεί ότι είναι εθισμένος στα τυχερά παιχνίδια.
Η έντονη προσωπικότητα του Τζόρνταν για αρκετούς δείχνει εθισμό στη νίκη. Ο Τζόρνταν κατάφερε ωστόσο να τιθασεύσει την παρορμητικότητά του, να θέσει στόχους στην καριέρα του και να γίνει ένας από τους κορυφαίους αθλητές στην ιστορία.
Το ίδιο θα μπορούσε κανείς να πει ότι ισχύει για όλους όσους έχουν προδιάθεση στον εθισμό. Ένα άτομο με εθιστική προσωπικότητα δεν σημαίνει ότι θα καταστρέψει τη ζωή του ή τη καριέρα του. Η εθιστική προσωπικότητα, όταν τιθασεύεται, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο και για να την βελτιώσει κάποιος τη ζωή του και να αφοσιωθεί σε κάτι που τον γεμίζει, αντικαθιστώντας έναν εθισμό με κάτι πιο δημιουργικό ή υγιές, είτε είναι η αφοσίωσή στον αθλητισμό, είτε σε μια άλλη, πιο υγιής ενασχόληση ή χόμπι.
