ΤΟ ΤΟΞΙΚΟ ΝΕΦΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΦΩΤΙΑ ΣΤΟΝ ΧΥΤΑ ΦΥΛΗΣ
Tου Κώστα Νικολάου
Η φωτιά που ξέσπασε στον ΧΥΤΑ Φυλής στις 26.9.2020 αφορά ανοικτή καύση στερεών αποβλήτων (καύση σε ανοικτό αέρα), που είναι η χειρότερη περίπτωση καύσης αποβλήτων, λόγω της εξαιρετικά υψηλής ποσότητας τοξικών ρύπων που εκπέμπονται στον αέρα και, ως εκ τούτου, διασκορπίζονται στο έδαφος και το νερό.
Οι ατμοσφαιρικοί ρύποι που εκπέμπονται κατά τη διάρκεια πυρκαγιάς αστικών στερεών αποβλήτων είναι: διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2), μονοξείδιο του αζώτου (ΝΟ), μονοξείδιο του άνθρακα (CO), διοξείδιο του άνθρακα (CO2), διοξείδιο του θείου (SO2), αμμωνία (NH3), υδροχλωρικό οξύ (HCl), υδροφθορικό οξύ (HF), υδρογονάνθρακες (HC), σωματίδια, ιπτάμενη τέφρα.
Βαρέα μέταλλα όπως χρώμιο (Cr), νικέλιο (Ni), μόλυβδος (Pb), κ.λπ. έχουν ανιχνευθεί σε ιπτάμενη τέφρα.
Οι οργανικές ενώσεις (ακόμη και σε μικρή ποσότητα) που απορροφώνται από σωματίδια και ιπτάμενη τέφρα είναι πολύ επικίνδυνες για την υγεία λόγω της τοξικότητάς τους. Περισσότερες από 100 οργανικές ενώσεις έχουν βρεθεί σε εκπομπές από την καύση αστικών στερεών αποβλήτων. Μερικές από αυτές είναι: πολυχλωριωμένες διβενζο-διοξίνες (PCDD), πολυχλωριωμένα διβενζο-φουράνια (PCDF), πολυχλωριωμένες φαινόλες, πολυχλωριωμένο βενζόλιο, φθαλικοί εστέρες και πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs).
Οι διοξίνες ευθύνονται για σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία. Είναι τοξικές ενώσεις και μπορούν να προκαλέσουν μεταλλαξιογόνα και τερατογόνα αποτελέσματα. Είναι πολύ σταθερές στο περιβάλλον και έχει βρεθεί ότι σε περιοχές, όπου εκπέμπονται, διασκορπίζονται στο έδαφος, το νερό και τους βιοτόπους των πληγέντων περιοχών. Το ίδιο φαινόμενο παρουσιάζεται για τους πολυαρωματικούς υδρογονάνθρακες, οι οποίοι είναι καρκινογόνες και μεταλλαξιογόνες ενώσεις.
Διεθνείς και ελληνικές έρευνες δείχνουν ότι τα επίπεδα διαφόρων τοξικών ουσιών σε γεωργικά προϊόντα, τα οποία βρίσκονται σε περιοχές κοντά σε ανεξέλεγκτο χώρο υγειονομικής ταφής, είναι από 5 έως 8 φορές υψηλότερα από τα όρια ασφάλειας για την ανθρώπινη υγεία.
Χωρίς την εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης διαχείρισης των αστικών αποβλήτων, με πρώτη προτεραιότητα στη μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και κομποστοποίηση του οργανικού τους κλάσματος, έτσι ώστε να απομείνει ένα μικρό κλάσμα αποβλήτων για τον χώρο υγειονομικής ταφής, τέτοια ατυχήματα ρύπανσης θα είναι αναπόφευκτα.
___________________________
Περισσότερα (και με ένα παράδειγμα από την προηγηθείσα φωτιά στον ΧΥΤΑ Ταγαράδων το 2006) εδώ:
Nikolaou K., “Environmental management and landfill fire accidents”, Journal of Environmental Protection and Ecology, 9(4): 830-834, 2008
