Ζόμπι ψέμματα και πρόσφυγες | Του Ανδρέα Βασιλείου
Ζόμπι ψέμματα και πρόσφυγες.
Μαζί με τις εικόνες με την λάσπη της Ειδομένης, μια άλλη λάσπη κυκλοφορεί και προσπαθεί να δηλητηριάσει την δημόσια σφαίρα. Αναφέρομαι στην επικοινωνιακή καταιγίδα με τις κατασκευασμένες ειδήσεις (hoax) σχετικά με εγκλήματα των νεοαφιχθέντων στην Ευρώπη (ή για τα εν λόγω site, “λαθρομεταναστών”).
Γιατί κατασκευάζονται αυτές οι ειδήσεις;
Στόχος τους είναι η δημιουργία φόβου στους αναγνώστες τους ή η δικαιολόγηση του μίσους των δηλωμένων ρατσιστών. Στηρίζονται στην άγνοια των πολιτών που δεν έχουν ιδία γνώση των γεγονότων και των ανθρώπων κι αυτό αποδείχθηκε σε περιπτώσεις όπου η άφιξη των προσφύγων, ανέστρεψε το προϋπάρχον κλίμα φόβου (π.χ. Διαβατά).
Ποιοι κατασκευάζουν τέτοιες ειδήσεις και τις ρίχνουν στο διαδίκτυο;
Ας σταθούμε στις δυο βασικές κατηγορίες, με θολά τα μεταξύ τους, διαχωριστικά όρια: τις ακροδεξιές και τις click-bait ιστοσελίδες, αυτές δηλαδή που με παραπλανητικούς τίτλους, κατασκευασμένες ειδήσεις, τραβηχτικές φωτογραφίες κλπ προσπαθούν να εκμαιεύσουν την προσοχή (και το κλικ) του αναγνώστη. Αναφέρθηκα σε δυσδιάκριτα όρια, καθώς οι δεύτερες. συνειδητά ή ασυνείδητα, εξυπηρετούν την ατζέντα της ακροδεξιάς (φόβος, μίσος, εθνική ανωτερότητα κλπ).
Πού υποτίθεται ότι συμβαίνουν αυτά τα φοβερά και τρομερά;
Τα “γεγονότα” που εμφανίζονται συνήθως προέρχονται από το εξωτερικό κι αυτό για τρεις λόγους, από ο,τι καταλαβαίνω:
α) Είναι πιο δύσκολο να διαψευσθούν, καθώς η Ελλάδα είναι μικρή χώρα.
β) Το πρόβλημα της γλώσσας.
γ) Η ανεπάρκεια έστω και μικρών γεγονότων εντός, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν κατάλληλα.
Για τα, σαφώς λιγότερα, ψέμματα που έχω εντοπίσει να αναφέρονται στην Ελληνική επικράτεια, είναι συχνό το φαινόμενο η “πηγή” της “είδησης” να προέρχεται από το εξωτερικό, όπως για παράδειγμα η είδηση για “φορτίο όπλων με παραλήπτες τους πρόσφυγες”! (παράδειγμα 1)
Πώς κατασκευάζονται τέτοιες “ειδήσεις”;
Ο ένας τρόπος είναι εκ του μηδενός, δηλαδή “με βάση πληροφορίες” ή “μαρτυρίες” που δεν επιβεβαιώνονται από πουθενά αλλού. Η “είδηση” μπορεί να εμφανίζεται και σε διάφορες παραλλαγές στον χώρο και τον χρόνο.
Ένας άλλος τρόπος είναι με την παρουσίαση οπτικού υλικού (βίντεο ή φωτογραφιών) αλλά παρουσιασμένου σε εντελώς κατασκευασμένο πλαίσιο. Έτσι ένα βίντεο με άσχετες συγκρούσεις με την Αστυνομία στην Κινσάσα του Κονγκό μετατρέπεται σε “επίθεση λαθρομεταναστών στα ΜΑΤ στην Αθήνα”, ενώ η άρνηση των προσφύγων να δεχθούν ανθρωπιστική βοήθεια από τον Ερυθρό Σταυρό, λόγω διαμαρτυρίας μετατρέπεται σε άρνηση τους λόγω της παρουσίας του σταυρού στα κιβώτια. (Παραδείγματα 2)
Ένας τρίτος τρόπος είναι να αναφέρονται σε πραγματικά γεγονότα, τα οποία διαστρεβλώνονται για να ταιριάξουν στην αφήγηση του τρόμου. Έτσι, ένας τσακωμός μεταξύ δυο προσφύγων που προκαλεί την επέμβαση της αστυνομίας σε κέντρο φιλοξενίας στην Ουγγαρία μετατρέπεται σε “σεξουαλική επίθεση σε γυναίκα εργαζόμενη στο κέντρο”. (Παράδειγμα 3)
Ποια είναι τα σημεία αιχμής αυτής επικοινωνιακής καταιγίδας;
Είδαμε παραπάνω ότι η προσπάθεια για τρομοκράτηση των γυναικών δείχνει ύψιστη προτεραιότητα για τους ξενοφοβικούς, καθώς αυτές ηγούνται του κύματος αλληλεγγύης που η πλειοψηφία της κοινωνίας δείχνει αυτό τον καιρό.
Σημαντική παράμετρος είναι και η προσπάθεια να περάσει το μήνυμα “δεν είναι πρόσφυγες, είναι “λαθρομετανάστες”. Έτσι δημιουργείται η απαραίτητη ανασφάλεια, καθώς οι περισσότεροι Έλληνες ξέρουν από προσφυγιά. Τα νούμερα μαγειρεύονται (Παράδειγμα 4)
Εκτός από την δημόσια ασφάλεια, οι πρόσφυγες πρέπει να εμφανιστούν και ως κίνδυνος για την δημόσια υγεία. Πολύ πριν παρουσιαστούν τα δυο κρούσματα ηπατίτιδας στην Ειδομένη, τα ιστολόγια του τρόμου είχαν φροντίσει να “προειδοποιήσουν” με φτιαχτές φωτογραφίες. Όχι, δεν φταίνε οι άθλιες συνθήκες που το Ελληνικό κράτος άφησε να δημιουργηθούν, δεν φταίει που κοιμούνται στην λάσπη και το κρύο, αλλά το ότι “κουβαλάνε αρρώστιες”. (Παράδειγμα 5)
Φυσικά “απειλείται” και ο τρόπος ζωής, ο σύγχρονος ελληνικός πολιτισμός, όπως το σύμβολο του, το χοιρινό πιτόγυρο. (Παράδειγμα 6)
Πώς αντιμετωπίζεται αυτή η καταιγίδα παραπληροφόρησης;
Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν καλοί οδηγοί για να αποφεύγετε τις κακοτοπιές και σελίδες που συστηματικά αποδομούν τα ψέμματα του διαδικτύου. (Παράδειγμα 7)
Το πρόβλημα γίνεται πιο περίπλοκο όταν λεγόμενα έγκριτα μέσα ή ακόμα και κρατικές υπηρεσίες αναπαράγουν ή κατασκευάζουν ψέμματα (Παράδειγμα 8)
Προλαβαίνω την ερώτηση “Μα καλά, όλοι άγγελοι είναι τα εκατομμύρια που φεύγουν από εκεί;” Προφανώς και όχι, προφανώς και κάποιοι ελάχιστοι θα είναι και εγκληματίες, εξτρεμιστές ή κάτι αντίστοιχο και για αυτό πρέπει να μεριμνήσουν οι αρμόδιες υπηρεσίες. Η προσπάθεια που γίνεται όμως είναι να εμφανισθεί αυτό ως συχνό φαινόμενο, ενώ είναι το ακριβώς αντίθετο. Επίσης είναι πιθανό να δημιουργηθούν και προβλήματα από την παραμονή των προσφύγων εδώ, ειδικά αν αυτά προκληθούν από την κακή οργάνωση της υποδοχής τους ή από προβοκάτσιες. Στο ενδεχόμενο αυτό, το μόνο που δεν θα χρειαζόμαστε είναι τους ντελάληδες του τρόμου.
Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητο να τσεκάρουμε την αξιοπιστία αυτών που εμείς οι ίδιοι αναπαράγουμε στα κοινωνικά δίκτυα και να μην γινόμαστε άκριτα στρατιώτες της προπαγάνδας. Εξ ίσου σημαντικό να ορθώνουμε τον λόγο μας απέναντι σε προφανή ψέμματα. Συμμετέχοντας στην μάχη της αλήθειας ενάντια στο ψέμα, συμμετέχουμε στον πόλεμο της ανθρωπιάς ενάντια στο μίσος, που λαμβάνει χώρα σε όλη την Ευρώπη. (Παράδειγμα 9)
Δεν είναι καθόλου εύκολο, καθώς συχνά πυροβολούμε ζόμπι ψέμματα (ο όρος είναι του κωμικού Bill Maher), που όσο κι αν τα “σκοτώνεις” αυτά σηκώνονται και ξαναπερπατούν…
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ.
4. Ενδεικτικά, η αυθεντική είδηση ότι από τους 1400 που έφτασαν μια μέρα στην Λέσβο, μόνο στους 150 επιτράπηκε να φύγουν από το νησί
9. Η συστηματική προπαγάνδα δυσφήμισης των προσφύγων, βρίσκει την απάντηση του από Γερμανούς ακτιβιστές εδώ: https://hoaxmap.org/index.html
echo ‘’ ;
