Ένα από τα κορυφαία ζητήματα δημόσιας υγείας τα τελευταία χρόνια είναι ότι η ανθεκτικότητα των παθογόνων βακτηρίων στα αντιβιοτικά. Η αυξημένη μικροβιακή αντοχή έχει προκαλέσει παγκόσμια κρίση στην περίθαλψη της ανθρώπινης υγείας. Έχουν βρεθεί στελέχη παθογόνων βακτηρίων ανθεκτικά σε όλα τα γνωστά αντιβιοτικά.
Η ανθεκτικότητα δημιουργείται όταν τα βακτήρια που επιβιώνουν σε ένα περιβάλλον που περιέχει αντιβιοτικά μεταβιβάζουν γενετικά το χαρακτηριστικό που αντιστέκεται στα αντιβιοτικά στους απογόνους τους – δηλαδή υπάρχει μια γενετική μετάλλαξη.
Η κατάχρηση των αντιβιοτικών έχει θεωρηθεί η κύρια αιτία αλλά οι μελέτες αναδεικνύουν και νέους παράγοντες. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις αντιβιοτικών φτάνουν για να προκαλέσουν αύξηση του επιπολασμού της αντιμικροβιακής αντοχής σε βακτηριακούς πληθυσμούς που καλλιεργούνται σε εργαστηριακές συνθήκες.
Τέτοιες συνθήκες προκαλούνται και όταν τα αντιβιοτικά καταλήγουν σε λύματα ή σε άλλα μέρη του περιβάλλοντος. Παραδόξως, μερικές φορές δεν χρειάζεται καθόλου η ύπαρξη αντιβιοτικών για να διαπιστωθεί αύξηση της αντιμικροβιακής αντοχής. Η αντιμικροβιακή αντοχή μπορεί να συμβεί λόγω της παρουσίας πρωτόζωων που “λεηλατούν” τα βακτήρια ή σε συνθήκες όπου τα βακτήρια έχουν καθιζήσει σε μια επιφάνεια ως βιοφίλμ.
Δεν είναι λοιπόν μόνο τα αντιβιοτικά που κάνουν τα βακτήρια ανθεκτικά. Για παράδειγμα, μελέτες έχουν δείξει ότι η τρικλοζάνη, ένα συστατικό που περιέχουν οι οδοντόπαστες και τα καθαριστικά χεριών, προκαλεί αντίσταση στα αντιβιοτικά. Μια άλλη μελέτη βρήκε ότι ορισμένες φαρμακευτικές ουσίες που δεν είναι αντιβιοτικά μπορούν να δημιουργήσουν υπερβακτήρια επηρεάζοντας το μικροβίωμα.
Τώρα, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ορισμένα αντικαταθλιπτικά όπως το Prozac μπορούν επίσης να συνεισφέρουν στο πρόβλημα της αντίστασης στα αντιβιοτικά. Ερευνητές του University of Queensland, στην Αυστραλία, ανακάλυψαν ότι η φλουοξετίνη, ένας εκλεκτικός αναστολέας επαναπρόσληψης της σεροτονίνης, και βασικό συστατικών πολλών αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, αυξάνει την ανθεκτικότητα των βακτηρίων απέναντι στα αντιβιοτικά. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Environment International.
Οι ερευνητές εξέθεσαν το κολοβακτήριο (Escherichia coli) σε διάφορες συγκεντρώσεις φλουοξετίνης για 30 ημέρες (μηδέν, 0,5, 5, 50 and 100 mg/L).
Στη συνέχεια τα βακτήρια μεταφέρθηκαν σε εργαστηριακά δισκία που περιείχαν αντιβιοτικά. Διαπιστώθηκε ότι τα E. coli είχε αναπτύξει σημαντική αντίσταση στα αντιβιοτικά χλωραμφαινικόλη, αμοξικυλλίνη και τετρακυλίνη.
Όσο μεγαλύτερη ήταν συγκέντρωση της φλουοξετίνης στη οποία είχαν εκτεθεί, τόσο ταχύτερα είχαν μεταλλαχθεί τα βακτήρια. Μάλιστα, ένα μεταλλαγμένο ανθεκτικό βακτήριο διαπιστώθηκε ότι είχε αναπτύξει πολλαπλή αντίσταση στην φλουοροκινολόνη, την αμινογλυκοσίδη, την τετρακυκλίνη, τις β-λακτάμες και την την χλωραμφαινόλη.
Είναι η πρώτη φορά που ανευρίσκεται ότι η φλουοξετίνη είναι ικανή να κάνει ανθεκτικό ένα βακτήριο. Να σημειωθεί ότι το 11% της φλουοξετίνης εξέρχεται από το ανθρώπινο σώμα απαράλλακτο και αυτό σημαίνει ότι καταλήγει στο περιβάλλον (σε λύματα ή σε άλλα μέρη).
“Η φλουοξετίνη είναι ένα πολύ επίμονο και καλά τεκμηριωμένο φάρμακο στο ευρύτερο περιβάλλον, όπου τα ισχυρά περιβαλλοντικά επίπεδά του μπορούν να προκαλέσουν αντίσταση σε πολλά φάρμακα”, ανέφερε ο Jianhua Guo, κύριος συντάκτης της μελέτης. “Αυτή η ανακάλυψη παρέχει μια ισχυρή απόδειξη ότι η φλουοξετίνη προκαλεί άμεσα ανθεκτικότητα σε πολλά αντιβιοτικά μέσω γενετικής μετάλλαξης”.
Πηγή: Antidepressant fluoxetine induces multiple antibiotics resistance in Escherichia coli via ROS-mediated mutagenesis, www.healthyliving.gr
