Υπάρχουν ονόματα φυλών από την Αφρική μέχρι την Σιβηρία που μεταφράζονται “οι μόνοι άνθρωποι”, “οι αληθινοί άνθρωποι”, ή και “άνθρωποι”, και αυτό πιθανόν να συμβαίνει πολύ πριν από το γνωστό “πας μη Έλλην βάρβαρος”. Ο φυλετικός “σωβινισμός”, σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό, είναι εμφανής και στις εξισωτικές κοινωνίες.
Ειδικά για τις πολεμικές και κατακτητικές κοινωνίες, από τα βάθη των αιώνων μέχρι αυτή την στιγμή, η υποτιθέμενη ανωτερότητα-υπεροχή τους έναντι όλων των άλλων κοινωνιών είναι θεμέλιο της πολιτισμικής τους υπόστασης. Οι υπόδουλοι είναι συνήθως απολίτιστοι, βρώμικοι και μιαροί. Μόλις πρόσφατα, σε ένα μικρό δωμάτιο σε κτήριο Δημοτικού Διαμερίσματος του Δήμου Αθηναίων, το σύνολο των υπαλλήλων καπνίζοντας, μακρυά από τα γραφεία τους, καυτηρίαζαν την δυσοσμία των μεταναστών στα μέσα συγκοινωνίας.
Η ζωή ενός υπόδουλου έχει πολύ μικρότερη αξία από αυτές των “πολιτισμένων”.
Όταν γίνεται μία τρομοκρατική ενέργεια στην Ευρώπη ή στις ΗΠΑ η κοινή γνώμη ενημερώνεται για αυτό ακατάπαυστα και σε όλες τις πτυχές του θέματος. Την ίδια στιγμή, οι εκατόμβες νεκρών στην Μέση Ανατολή από τους αδιάκοπους βομβαρδισμούς και την τρομοκρατία που συντηρούν τα συμφέροντα των “δυτικών”, παρουσιάζονται σε σύντομες αναφορές. Η κοινή γνώμη συγκινείται από τον φόνο ενός “δυτικού” που βρέθηκε μέσα στις λαίλαπα του πολέμου, αλλά όχι από τους ανηλεής καθημερινούς φόνους των αυτόχθονων.
Υπάρχει μια αυτονόητη υπεροχή στην οποία αποδίδει τις ενέργειές της κάθε πολεμική κοινωνία. Ο Κύρος, ο Αλέξανδρος, ο Ναπολέων, και οι Μπους, ταύτισαν τους πολέμους τους με την διάδοση κάποιου ανώτερου πολιτισμού προς όφελος των υποταγμένων λαών. Ο Σαργόν και ο Χίτλερ δεν είχαν ανάλογο θράσος και περιόρισαν την δικαιολογία των πολέμων τους στην ατόφια ανωτερότητα των φυλών και εθνών τους.
Το αίσθημα ανωτερότητας που διακατείχε τους Αθηναίους όταν κατέστρεψαν και εξανδραπόδησαν την Μήλο περιγράφεται μέσα από τα λόγια που τους αποδίδει ο Θουκυδίδης κάπως έτσι: πάντα έτσι ήταν και έτσι θα είναι και εμείς δεν θα πάμε ενάντια στην πραγματικότητα πως, οι ισχυροί επιβάλλονται στους αδύναμους, και, είναι προς όφελος των αδύναμων να υποτάσσονται στους ισχυρούς.
Τόσο οι απόγονοι των Αθηναίων, όσο και των Μήλιων γυναικών που σύρθηκαν στα σκλαβοπάζαρα, τόσο οι απόγονοι των Σπαρτιατών όσο και των ειλώτων, έγιναν υποτελείς των Μακεδόνων και αργότερα όλοι μαζί των Ρωμαίων. Κάθε κυριαρχική κοινωνία και κάθε υποτελής κοινωνία κατέληξε αργά ή γρήγορα, υποτελής μιας νεοεμφανιζόμενης κυριαρχικής κοινωνίας.
Η Μέση Ανατολή αποτελεί ένα τέτοιο ακραίο παράδειγμα: ξεκινώντας από τους Ακκάδες και τον Σαργόν πριν 4.300 χρόνια και φτάνοντας στην Αγγλο-γαλλική αποικιοκρατία οι επικαλύψεις των κυριαρχικών κοινωνιών υπήρξαν συνεχείς. Δεκάδες και εκατοντάδες πολιτισμοί έχουν εκλείψει, μαζί και οι υπαίτιοι της εξόντωσής τους.
Σήμερα, οι Ακκάδες, οι Σουμέριοι, οι Ασσύριοι και αμέτρητοι άλλοι συναντιούνται, στην καλύτερη περίπτωση, ως αρχαιολογικά ευρήματα και, ίσως, ως γονίδια διασκορπισμένα ανά την υφήλιο. Η ανωτερότητα πάνω στην οποία χτίστηκε η πολεμική κυριαρχική συμπεριφορά όλων αυτών εξανεμίστηκε μαζί με τους ίδιους από την κυριαρχική βία των αντιπάλων τους.
Μέσα στους αιώνες όμως, πέρασε αναλοίωτη από την μία κυριαρχική κοινωνία σε αυτήν που την κατέστρεψε η χειρότερη από όλες τις ανθρώπινες επινοήσεις, η πιο δηλητηριώδης, και αυτή που καθοδηγεί την πορεία της ανθρωπότητας προς την καταστροφή: η μετατροπή των όπλων σε εργαλεία παραγωγής και των υπόδουλων ανθρώπων σε παραγωγικά κοπάδια, ή πιο απλά, ο καταναγκασμός ανθρώπων να ζουν -εν μέρει ή εξολοκλήρου- προς όφελος άλλων ανθρώπων.
Η εξουσία και ο καταναγκασμός είναι η κληρονομιά πάνω στην οποία έχουν χτιστεί οι σύγχρονες κοινωνίες οι οποίες αποτελούν τις -δια της βίας- κληρονόμους του Σαργόν και της Ακκαδικής Αυτοκρατορίας.
Όσο και αν στις κοινωνίες μας η υφιστάμενη βία και ο καταναγκασμός κρύβονται πίσω από πολύχρωμα φωταγωγημένα προσωπεία, η ύπαρξή τους είναι αναγκαία για την επιβίωση της κοινωνίας των κυρίαρχων και φανερώνουν το πιο ωμό τους πρόσωπο κάθε φορά που οι μύθοι, οι νουθεσίες και οι εκβιασμοί δεν επαρκούν.
Οι κοινωνίες των κυρίαρχων εδώ και πολλούς αιώνες έχουν πάψει να είναι φυλετικές. Η κοινωνία των κυρίαρχων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας πριν από 1.500 χρόνια είχε ενσωματώσει τμήματα από όλες της υπόδουλές της πρώην κυριαρχικές κοινωνίες διαμορφώνοντας ένα φυλετικό και πολιτισμικό ψηφιδωτό.
Κάθε σύγχρονο κράτος αυτοπροσδιορίζεται ως έθνος, δηλαδή, ως μία νέα αφήγηση που διδάσκει την συνεκτικότητα, ως ένας κληρονόμος της αφήγησης της φυλής. Η αφήγηση όμως του έθνους αποκρύπτει μία καθοριστική πραγματικότητα του που θα ήταν ανείκουστη σε μία φυλή: την δυνατότητα κάποιοι να εξουσιάζουν και να καταναγκάζουν τους υπόλοιπους.
Η έννοια του έθνους αποκρύπτει επιμελώς την καταγωγή του, που είναι η βία και ο καταναγκασμός, σαν να τοποθετεί Λακεδαίμονες και είλωτες μαζί λέγοντας τους πως εφεξής θα έχουν κοινούς σκοπούς και κοινά συμφέροντα, μόνο που οι πρώτοι όπως πάντα θα συνεχίσουν να εξουσιάζουν και να καταναγκάζουν με την βία τους δεύτερους.
Κάθε έθνος και κάθε κράτος είναι σήμερα όπως οι αυτοκρατορικές επικράτειες στο παρελθόν: μία κοινωνία κυρίαρχων σε διαρκή πόλεμο με τις κοινωνίες των υποτελών της. Αυτό δε, ισχύει ακόμα και αν αυτές οι αντιμαχόμενες κοινωνίες, αναμφίβολα μετά από τις επίμονες διδαχές των κυρίαρχων, αυτοπροσδιορίζονται από κοινού ως μία ενιαία φυλή ή ένα ενιαίο έθνος.
Πώς εδραιώνεται σήμερα, στο πεδίο του πολιτισμού, η εξουσία μιας κοινωνίας κυρίαρχων πάνω στην κοινωνία των υποτελών της;
Η ανωτερότητα μιας φυλής πάνω σε άλλες είναι πλέον μη αποδεκτή αφήγηση και αυτό επιβεβαιώνεται λίγο πολύ στις διατυπώσεις των Συνταγμάτων και των Νόμων των περισσότερων εθνών. Δεν είναι βέβαια ασυνήθιστο αυτοί οι νόμοι και τα συντάγματα να διατηρούν την εγκυρότητά τους μόνο μέσα στα κοινοβούλια, στις διεθνής συνδιασκέψεις και στις σελίδες των επίσημων εγγράφων, και διόλου στην καθημερινότητα των ανθρώπων.
Σε κάθε περίπτωση όμως, στα περισσότερα κράτη του κόσμου αν κάποιος δηλώσει δημόσια κάτι σαν “καταναγκάζω αυτόν τον άνθρωπο να κάνει ό,τι του ζητήσω γιατί ανήκει σε μία κατώτερη φυλή ανθρώπων από εμένα” θα αντιμετωπίσει την γενική κατακραυγή.
Ο καταναγκασμός όμως είναι παρόν περισσότερο από ποτέ. Ποτέ μέχρι σήμερα σε ολόκληρη την ανθρώπινη Ιστορία δεν υπήρξαν τόσο πολλοί άνθρωποι να παράγουν τόσο πολύ πλούτο για λογαριασμό τόσο λίγων ανθρώπων. Ποτέ μέχρι σήμερα στην ανθρώπινη Ιστορία δεν υπήρξαν τόσο μεγάλες ανισότητες μεταξύ των κοινωνιών των κυρίαρχων και των κοινωνιών των υποταγμένων.
Κατά κύριο λόγο, ο καταναγκασμός πλέον δεν εδραιώνεται σε μύθους που διδάσκουν πως η κοινωνία των κυρίαρχων, νόμιμα λόγω φυλετικής ανωτερότητας ή θείων εντολών, μπορεί να καταναγκάζει τις κοινωνίες των υποτελών της. Ο καταναγκασμός σήμερα εδραιώνεται σε μία εξαιρετική επινόηση που καθιστά τους υποταγμένους συνυπεύθυνους για την υποταγή τους, σε μια επινόηση που καθιστά τους υποταγμένους πρόθυμους ακόμα και να επιβάλουν την υποταγή που βιώνουν οι ίδιοι και σε άλλους ανθρώπους.
Ο καταναγκασμός σήμερα εδραιώνεται σε έναν σχετικά νέο μύθο, μια σύγχρονη αφήγηση που διδάσκει πως οι άνθρωποι διαχωρίζονται σε επιτυχημένους και αποτυχημένους, και, ανάλογα με την θέση τους στην κλίμακα της επιτυχίας ή της αποτυχίας, ζουν καταναγκάζοντας ή καταναγκαζόμενοι. Σύμφωνα με αυτήν την διδασκαλία η ευθύνη για την επιτυχία ή την αποτυχία είναι προσωπική και συχνά αποδίδεται στην εργατικότητα, στην ευφυία, στην μοίρα ή στο θέλημα του θεού.
Στην πραγματικότητα, ο μύθος των επιτυχημένων και των αποτυχημένων ανθρώπων λέει πως:
– αυτοί που πρώτοι από όλους είναι διατεθειμένοι να χάσουν κάθε ίχνος προσωπικής αξιοπρέπειας αλλά και ενσυναίσθησης για τους συνανθρώπους τους,
– αυτοί που πρώτοι από όλους θα δολοπλοκήσουν, θα καταχραστούν, θα εκβιάσουν και θα βιαιοπραγήσουν,
– αυτοί που περισσότερο από όλους ξεχειλίζουν από αλαζονεία, αρπακτικότητα και πλεονεξία,
– αυτοί που περισσότερο από όλους αδιαφορούν για τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά της συνεργατικότητας και του αλληλοσεβασμού,
αυτοί λοιπόν είναι οι πετυχημένοι στους οποίους αναλογεί να καταναγκάζουν όλους τους άλλους στο μέτρο της αλαζονείας, της αρπακτικότητας και της πλεονεξίας τους.
Σήμερα, ο μύθος της ανωτερότητας των επιτυχημένων είναι ο κληρονόμος του μύθου της ανωτερότητας της φυλής, και επιτελεί τον ίδιο σκοπό, να διαμορφώνει δηλαδή το πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο οι κοινωνίες των κυρίαρχων καταναγκάζουν τις κοινωνίες των υποταγμένων.
