Αυταρχικό σχέδιο με τρεις πυλώνες: Η παθογένεια ως εργαλείο εξουσίας, η διεύρυνση του πελατειακού συστήματος, το σχέδιο απαξίωσης του κράτους. Η επιδίωξη αντιστροφής των συνεπειών του εγκλήματος των Τεμπών. Η πρόκληση για τον προοδευτικό χώρο
_____________________________________________________________ Δύο χρόνια μετά το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, που στοίχισε τη ζωή σε 57 ανθρώπους, η Ελλάδα εμφανίζεται διεθνώς ως μία από τις πιο διεφθαρμένες χώρες της Ευρώπης. Ηχηρά δημοσιεύματα, όπως αυτό των Times, μιλούν ανοιχτά για συγκάλυψη. Πίσω από την εικόνα, όμως, κρύβεται ένα βαθύτερο σύστημα εξουσίας που χρησιμοποιεί την παθογένεια – όχι ως εμπόδιο, αλλά ως εργαλείο πολιτικής κυριαρχίας. Δεν είναι απλώς μια σκληρή φράση – είναι διεθνής απαξίωση θεσμικού επιπέδου, που αποτυπώνει πως η ελληνική διαφθορά δεν είναι “ενδημική” αλλά πολιτικά συγκροτημένη και εξαγώγιμη.
Παράλληλα, οι πρόσφατες αποκαλύψεις για την «Ομάδα Αλήθειας» δείχνουν έναν παρα-θεσμικό επικοινωνιακό μηχανισμό με έμμισθη σχέση σε εταιρείες συνδεδεμένες με το κυβερνητικό περιβάλλον. Δεν πρόκειται απλώς για προπαγάνδα, αλλά για συστηματικό έλεγχο του δημόσιου διαλόγου και της συλλογικής μνήμης. Το κράτος απαντά στην κρίση αξιοπιστίας, όχι με διαφάνεια, αλλά με χειραγώγηση. Θα ήταν χρήσιμο να υπενθυμίσουμε σε όσους σήμερα υπερασπίζονται τέτοιες πρακτικές, ότι ήταν η ίδια πολιτική παράταξη που πριν λίγα χρόνια, με τη νομοθεσία περί «βασικού μετόχου», προσπαθούσε να αποτρέψει την έμμισθη διαπλοκή μέσων ενημέρωσης και δημοσίων συμβάσεων, στο όνομα της διαφάνειας. Θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον να ακούσουμε τη γνώμη του κ. Κώστα Καραμανλή για το πώς κρίνει σήμερα αυτή την εξέλιξη.
Η διαμεσολάβηση στον ιδιωτικό τομέα, έρχεται στην επιφάνεια με αφορμή την υπόθεση της «Ομάδας Αλήθειας», ωστόσο δεν πρόκειται για μοναδικό και πρωτο-εμφανιζόμενο στοιχείο. Αποτελεί κοινό μυστικό το γεγονός ότι σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, βουλευτές και κομματικά στελέχη παρεμβαίνουν ακόμα και σε προσλήψεις σε σούπερ μάρκετ και πολυκαταστήματα. Η παραδοσιακή πελατειακή λογική εξάγεται πλέον και στον ιδιωτικό τομέα, με αποτέλεσμα ένα κομματικό-επιχειρηματικό σύμπλεγμα εξάρτησης, όπου τα ελαττώματα του κράτους δεν διορθώνονται – απλώς διαχέονται. Χαρακτηριστικό αντι-παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη υπόθεση στον ΟΠΕΚΕΠΕ, όπου διώκεται διοικητικά η κύρια Τυχεροπούλου -υπάλληλος- η οποία αποκάλυψε σκάνδαλο αγροτικών επιδοτήσεων. Ενώ το κυβερνητικό αφήγημα μιλά για “αξιοκρατία” και “αξιολόγηση”, στην πράξη επιβραβεύεται η σιωπή και τιμωρείται η διαφάνεια. [Παραπομπή: DataJournalists, 26/04/2025]
Η στρατηγική ενοχοποίησης του Δημοσίου, όχι μόνο δεν εγκαταλείπεται αλλά επιδιώκεται να ενισχυθεί αξιοποιούμενη παράλληλα ως άλλοθι απολογίας. Γιατί είναι πιο βολικό αντί για ανάληψη ευθυνών και αυτοκριτική, η κυβέρνηση να παρουσιάζει ως βασικό αίτιο του δυστυχήματος το «σάπιο, πελατειακό, αναξιοκρατικό κράτος». Έτσι, μετατίθεται η ευθύνη από τις πολιτικές επιλογές στις δομές. Η «λύση» που προωθείται είναι η πλήρης ιδιωτικοποίηση των σιδηροδρόμων — ένα εγχείρημα που προβάλλεται ως απαραίτητο για την ασφάλεια, αλλά στερείται θεσμικής λογοδοσίας και κοινωνικού ελέγχου.
Συνθέτοντας τα παραπάνω, αναδύεται το σχήμα ενός συνεκτικού αυταρχικού σχεδίου:
- Ελέγχεται η πληροφορία μέσω παρα-θεσμικών μηχανισμών.
- Χτίζεται δίκτυο εξάρτησης και συναλλαγής στον ιδιωτικό τομέα.
- Ενοχοποιείται το Δημόσιο για να δικαιολογηθεί η απόσυρσή του.
Δεν πρόκειται μόνο για ιδιωτικοποίηση υποδομών, αλλά και της ίδιας της πολιτικής.
Η κρατική ανεπάρκεια μετατρέπεται σε ιδιωτικό κέρδος, χωρίς διαφάνεια, χωρίς λογοδοσία, με βαρύ κοινωνικό κόστος.
Το τίμημα αυτής της στρατηγικής —οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό— το πληρώνουν οι πολίτες: σε χρήματα, σε καθημερινότητα, σε υποβάθμιση της ποιότητας ζωής.
Αποτελεί δε πρόκληση —και ειδικά για κάθε όψιμο «εκσυγχρονιστή»— το αυτονόητο γεγονός των αναπτυξιακών απωλειών που προκαλεί αυτή η πρακτική: χαμένο παραγωγικό δυναμικό, χαμένος χρόνος, ακυρωμένες ευκαιρίες, περιττά έξοδα, διαρκής αναπαραγωγή της μετριότητας.
Καμπανάκι: «ο χρόνος δεν είναι απεριόριστος για την προοδευτικής απάντηση».
Η Ελλάδα δεν έχει ανάγκη από λιγότερο κράτος – έχει ανάγκη από διαφορετικό κράτος. με θεσμούς, επαγγελματισμό και λογοδοσία.
Αποτελεί, επίσης, μια πρόκληση για οποιοδήποτε προοδευτικό εγχείρημα, η ανάγκη, όχι μόνο, αγωνιστικής και μετωπικής αντιπαράθεσης με αυτό το συνεκτικό αυταρχικό σχέδιο αλλά αξιόπιστης και συγκροτημένης πρότασης – θεσμικής θωράκισης με προοπτική. Η απάντηση στην παθογένεια προϋποθέτει την κάθαρση. Η κάθαρση όμως ξεκινά όταν η κοινωνία πάψει να πιστεύει πως «δεν αλλάζει τίποτα».
Όσο αυτή η απαίτηση συγκροτημένης πρότασης παραμένει αναπάντητη, κυρίως εξαιτίας του (εκτός θέματος) κατακερματισμού έκφρασης των δυνάμεων προοδευτικής αναφοράς, τόσο περισσότερο ενισχύεται η πιθανότητα ολοκληρωτικής εγκαθίδρυσης, με διάρκεια, του εξελισσόμενου αυταρχικού σχεδίου, με όλες τις θλιβερές συνέπειες για τον τόπο και τη ζωή των πολιτών. Στο βαθμό που αυτή η ανεπάρκεια / άρνηση ανάληψης της ευθύνης συνεχίζεται, οι υφιστάμενοι (πολιτικοί) φορείς θα υποστούν την περιθωριοποίηση, όπως επιβάλει η ανάγκη. Η ουσία της ιστορίας αφορά την ποιότητα και την πορεία που θα πάρουν τα πράγματα. Τα πρόσωπα- πρωταγωνιστές αποτελούν λεπτομέρεια δευτερεύουσα.
ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ -Σημείωση του συντάκτη:
Το άρθρο έχει αρχικά γραφτεί και παραδοθεί στις 28/04/2025, σε μεγάλης αναγνωσιμότητας ιστοσελίδα, με συμφωνία για άμεση δημοσίευση, πριν την αιφνιδιαστική απόλυση του συνδικαλιστή Κώστα Γενηδούνια από την Hellenic Train. Ωστόσο για άγνωστο λόγο τελικά δεν δημοσιεύτηκε μέχρι αυτή τη στιγμή.
Η απόλυση αυτή, που έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις στον συνδικαλιστικό και πολιτικό κόσμο, επιβεβαιώνει με τραγική ακρίβεια βασικές θέσεις του άρθρου: ότι ζούμε μια οργανωμένη στρατηγική απαξίωσης του Δημοσίου, στοχοποίησης της συνδικαλιστικής φωνής και μεθοδικής συγκάλυψης των ευθυνών για το έγκλημα των Τεμπών.
– Π. Φωτεινόπουλος
Ο Προκόπης Φωτεινόπουλος έχει σπουδάσει στο Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης του Πανεπιστημίου Πειραιά. Έχει ασχοληθεί για πολλά χρόνια με εμπορικές και γενικές επιχειρηματικές δραστηριότητες, έχει τριβή και γνώση στον τομέα της επικοινωνίας.
Σήμερα εργάζεται ως διοικητικό στέλεχος στο αντικείμενο της Πολιτικής Προστασίας. Είναι ενεργός πολίτης, συνδικαλιστής, με διαδρομή κοινωνικού προβληματισμού και πολιτικής συμμετοχής.
Είναι Γενικός Γραμματέας του Σ.Ε.Α.Ε.Φ.Κ. (Σύλλογος Εργαζομένων στην Αποκατάσταση Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών).
