Χειρουργική του θυρεοειδούς αδένα και λεμφαδενικός καθαρισμός τραχήλου: Πότε κρίνεται αναγκαίος;
Του Κυριάκου Βαμβακίδη
Διευθυντή Ζ΄ Τμήματος Χειρουργικής Ενδοκρινών Αδένων, Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center
Η θυρεοειδεκτομή είναι μια επέμβαση που πραγματοποιείται όλο και πιο συχνά στην καθημερινή κλινική πράξη. Θεωρείται ασφαλής χειρουργική επέμβαση, ειδικά όταν διενεργείται από εξειδικευμένο και έμπειρο χειρουργό. Οι συχνότερες ενδείξεις είναι τα κακοήθη νεοπλάσματα του θυρεοειδούς αδένα και η υπερλειτουργία του αδένα που δεν μπορεί να ρυθμιστεί με φαρμακευτική αγωγή.
Στις περιπτώσεις καρκίνου θυρεοειδούς η ολική θυρεοειδεκτομή δεν επαρκεί πάντα για να καλύψει την χειρουργική θεραπεία του ασθενούς. Συχνά ο θεράπων Ενδοκρινολόγος έρχεται στην δύσκολη θέση να ενημερώσει τον ασθενή ότι, παρά την αφαίρεση του θυρεοειδούς, θα πρέπει να ξαναχειρουργηθεί διότι υπάρχουν λεμφαδενικές μεταστάσεις που επιβάλλουν την επανεπέμβαση και τον λεμφαδενικό καθαρισμό.
Πότε γίνεται λεμφαδενικός καθαρισμός;
Τα κακοήθη νεοπλάσματα του θυρεοειδούς αδένα, ειδικά τα θηλώδη και τα μυελοειδή, συχνά έχουν δώσει λεμφαδενικές μεταστάσεις ήδη κατά τη στιγμή της διάγνωσης. Επομένως, η αφαίρεση μόνο του θυρεοειδούς δεν θα επιφέρει την απόλυτη θεραπεία στους ασθενείς αυτούς και θα πρέπει, σε δεύτερο χρόνο, να υποβληθούν σε λεμφαδενικό καθαρισμό τραχήλου. Ειδικά στις περιπτώσεις του μυελοειδούς καρκινώματος, η ολική θυρεοειδεκτομή πρέπει σχεδόν πάντα να συνοδεύεται από τουλάχιστον κεντρικό τραχηλικό λεμφαδενικό καθαρισμό.
Τι δεν πρέπει να παραληφθεί πριν το χειρουργείο;
Προτού ο ασθενής υποβληθεί σε θυρεοειδεκτομή για νεόπλασμα, είναι εξαιρετικά σημαντική η διενέργεια προεγχειρητικής χαρτογράφησης λεμφαδένων (δηλ. υπερηχογραφήματος) από έμπειρο Ακτινολόγο, που θα επικεντρωθεί στην αναζήτηση παθολογικών λεμφαδένων κοντά στον θυρεοειδή στην περιοχή του τραχήλου. Στις περιπτώσεις όπου υπάρχει υπόνοια επινέμησης της νόσου στους λεμφαδένες της περιοχής, θα πρέπει η αρχική επέμβαση θυρεοειδεκτομής να συνοδεύεται από λεμφαδενικό καθαρισμό στα προσβεβλημένα τραχηλικά διαμερίσματα. Με αυτό τον τρόπο θα μειωθεί η πιθανότητα δεύτερης χειρουργικής επέμβασης, που δεν είναι επιθυμητή λόγω των μεγαλύτερων δυσκολιών του χειρουργείου που προκύπτουν από τις μετεγχειρητικές συμφύσεις και την διαταραχή της φυσιολογικής ανατομικής της περιοχής καθώς και της ψυχολογικής επιβάρυνσης του ασθενούς.
Τελικά, αν είναι αναγκαίος ο λεμφαδενικός καθαρισμός, ποιοι λεμφαδένες πρέπει να αφαιρεθούν;
Οι προς αφαίρεση λεμφαδένες καθορίζονται από την προεγχειρητική χαρτογράφηση και διακρίνονται σε κεντρικούς και πλάγιους.
Ο κεντρικός τραχηλικός λεμφαδενικός καθαρισμός περιλαμβάνει τους λεμφαδένες κοντά στον θυρεοειδή και πραγματοποιείται με την ίδια μικρή τομή της θυρεοειδεκτομής ενώ ο πλάγιος λεμφαδενικός καθαρισμός απαιτεί μεγαλύτερη τομή και μακρότερη νοσηλεία ανάλογα με την εντόπιση και την έκτασή του.
Οι επιπλοκές είναι σπάνιες και αφορούν το βράχνιασμα της φωνής, τη μόνιμη μετεγχειρητική υπασβεστιαιμία και κακώσεις που αφορούν κινητικά νεύρα της πλάγιας τραχηλικής χώρας. Σπανιότατη είναι και η εμφάνιση λεμφικού συριγγίου που αφορά κυρίως την αριστερή πλάγια τραχηλική χώρα και μπορεί να παρατείνει την νοσηλεία του ασθενούς.
Σε κάθε περίπτωση, το να τεθεί η ένδειξη χειρουργείου είναι αρμοδιότητα του θεράποντος Ενδοκρινολόγου, οποίος πρέπει μετά ενδελεχή κλινικό, αιματολογικό και απεικονιστικό έλεγχο να κατευθύνει τον ασθενή του και να του υποδείξει την κατάλληλη θεραπεία.
