ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΚΑΣΔΑΓΛΗΣ
«Ζητάω 1983 ψήφους!»
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΝΔΡΕΑ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗ
Ο Χριστόφορος είναι (πολύ) παλιός συνάδελφος και καλός φίλος. Το γεγονός ότι το τελευταίο του βιβλίο, «1983», προκρίθηκε στον τελικό των Βραβείων Βιβλίου Public 2020 μου έκανε κλικ, οπότε σκέφτηκα να του πάρω μια συνέντευξη ώστε να μάθω τι ακριβώς παίζεται.
-Μαθαίνω ότι το «1983», το τελευταίο σου βιβλίο, βρίσκεται στην τελική δεκάδα για τα Βραβεία Βιβλίου Public 2020, στην κατηγορία του μυθιστορήματος. Πώς έτσι;
Πάντα πίστευα ότι τα βιβλία που πάνε για βραβείο φτιάχνονται με ειδικές προδιαγραφές. Να περιέχουν υψηλά νοήματα και κάποιο ηθικό δίδαγμα στο τέλος, ή να προσφέρουν σασπένς, έρωτα και δράση σε αρμονικές αναλογίες. Να όμως που ίσως και να μην είναι έτσι, δεδομένου ότι το δικό μου βιβλίο θα κρινόταν αποτυχημένο με βάση τα περισσότερα απ’ αυτά τα κριτήρια.
1983 – Εκδόσεις Καστανιώτη
-Από καλολογικά στοιχεία πώς πάει;
Άσ’ τα. Όταν ο Θεός μοίραζε καλλιέπεια λόγου και λεπτά αισθήματα εμένα με ξέχασε. Κι όταν πάλι γίνονταν παραδόσεις στο μάθημα της δημιουργικής γραφής, κατά έναν περίεργο τρόπο εγώ είχα εκ συστήματος κάνει κοπάνα.
-Τα λες αυτά για να πας κόντρα στο ρεύμα ή για να δικαιολογήσεις τυχόν αποτυχία σου;
Τα λέω όλ’ αυτά μόνο για να δώσω το στίγμα του τρόπου με τον οποίο βλέπω το γράψιμο. Απεχθάνομαι κάθε είδους προκατασκευασμένη συνταγή και κάθε είδους τυποποίηση της γλώσσας. Η γλώσσα μου βρίσκεται πιο κοντά στον προφορικό λόγο, ακόμα κι όταν επιχειρεί να εκφράσει σκέψεις ή πολύπλοκα νοήματα.
-Πολύ δημοσιογραφικά μου ακούγονται αυτά. Μήπως έχεις μπλέξει τις δυο σου ιδιότητες;
Μπορεί. Αν και, όπως ξέρεις, δεν ανήκω στην κατηγορία των δημοσιογράφων που αποφάσισαν κάποια στιγμή να γράψουν κι ένα βιβλίο για να βελτιώσουν το προφίλ τους. Προσωπικά ακολούθησα τον αντίστροφο δρόμο, μπήκα στη δημοσιογραφία με όχημα το πρώτο μου βιβλίο, το «Απολύομαι και τρελαίνομαι».
-Λες ότι η γλώσσα σου είναι αγοραία. Προσωπικά εμένα μου αρέσει, ιδίως επειδή διακρίνω κάποια αυθάδεια, ίσως και αλητεία. Και βέβαια χιούμορ, σε δόσεις μεγαλύτερες από το συνηθισμένο. Αυτό που με μπερδεύει είναι ότι βλέπω να αναμειγνύεις σ’ αυτό το χαρμάνι και αρκετά λόγια στοιχεία. Γιατί το κάνεις;
Δεν θα διαφωνήσω, αυθάδεια και κάποια αλητεία… Την όποια πρόσμιξη με λόγια στοιχεία δεν πρέπει μάλλον να την παίρνεις στα σοβαρά. Είναι κόλπο, έχει να κάνει με την επιθυμία μου να παροξύνω την ειρωνεία και τον σαρκασμό.
-Ας επιστρέψουμε στα Βραβεία. Η ψηφοφορία ξεκίνησε πριν από λίγες μέρες και ολοκληρώνεται την Κυριακή. Τρέχεις πολύ γι’ αυτό το ζητημα, κάνεις κάποιου είδους προεκλογικό αγώνα;
Όχι πολλά πράγματα. Δουλειά του συγγραφέα είναι να γράψει το βιβλίο, να ολοκληρώσει και να τελειοποιήσει την ιστορία που ήθελε να διηγηθεί και μετά να την αφήσει να αλληλεπιδράσει με το κοινό. Δουλειά του συγγραφέα δεν είναι να πλασάρει το βιβλίο, ούτε τον εαυτό του. Βέβαια, άμα μπεις στον χορό πρέπει να χορέψεις κάπως, οφείλεις να ενημερώσεις κάποιους ανθρώπους ότι συμμετέχεις στον διαγωνισμό, γιατί μετά θα γυρίσουν και θα σου διαμαρτυρηθούν ότι «δεν μας το ’πες». Οπότε, είσαι υποχρεωμένος να ασχοληθείς και να ενημερώσεις για τη συμμετοχή σου, πάντα διακριτικά και με την έγνοια να μη γίνεις φορτικός. Άλλωστε ο κόσμος έχει τα προβλήματά του, τον κοροναϊό και την επακόλουθη οικονομική δυσπραγία. Κι ακόμα, πρέπει καλοκαιριάτικα να σκεφτεί πού θα πάει -και αν θα πάει- διακοπές. Προφανώς τα Βραβεία Βιβλίου δεν συγκαταλέγονται στις πρώτες προτεραιότητές του. Απολύτως φυσικό αυτό.
-Τώρα που το λες, ήταν ανάγκη να εξελιχθεί ο διαγωνισμός καλοκαιριάτικα;
Πρόκειται για μία ακόμα παρενέργεια της πανδημίας. Ο διαγωνισμός ήταν να πραγματοποιηθεί νωρίτερα, αλλά όλη αυτή η αναστάτωση με την καραντίνα τον πήγε πίσω. Φυσικά αυτό ήταν το μικρότερο κακό, εδώ υπήρχαν βιβλία τυπωμένα που δεν κυκλοφόρησαν στην ώρα τους, ίσως και άλλα που ματαιώθηκε τελείως η έκδοσή τους. Αρμαγεδδών. Εμένα προσωπικά η επιδημία μού ακύρωσε τουλάχιστον δέκα προγραμματισμένες παρουσιάσεις: Θεσσαλονίκη, Βέροια, Κατερίνη, Τρίκαλα, Λάρισα, Άσπρα Σπίτια, Κόρινθο, Ρόδο, Χαλάνδρι και Κουκάκι. Αλλά δεν τολμάω να παραπονεθώ, εδώ ολόκληρες επιχειρήσεις έκλεισαν και άλλες δεν έχουν, ακόμα και σήμερα δουλειά, εργαζόμενοι έχασαν τις θέσεις εργασίας τους – τα δικά μας προβλήματα μοιάζουν πολυτελείας μπροστά σε όλον αυτό τον χαμό.
-Και δε μου λες, νομίζεις πως έχεις ελπίδες στον τελικό γύρο του διαγωνισμού; Βλέπω ανάμεσα στους αντιπάλους σου να φιγουράρουν μεγάλα ονόματα, όπως, ας πούμε, η Λένα Μαντά…
Τον πιάνω τον υπαινιγμό, αλλά δεν τσιμπάω. Περιορίζομαι μόνο να παρατηρήσω ότι εδώ δεν διαγωνίζονται ονόματα, αλλά συγκεκριμένα βιβλία.
-Εντάξει, πέρα απ’ την πλάκα, θα αποτολμήσω μια ερώτηση προβοκατόρικη: Έχουν νόημα τα βραβεία λογοτεχνίας; Πολύ περισσότερο όταν γίνονται μέσω ψηφοφορίας, όπου πολλοί από όσους συμμετέχουν μπορεί και να μην έχουν διαβάσει καν το βιβλίο που θα ψηφίσουν ή μπορεί ακόμα και να μην έχουν πιάσει ποτέ βιβλίο στα χέρια τους;
Δεν είναι προβοκατόρικη η ερώτηση, είναι απολύτως εύλογη. Τα έχω σκεφτεί κι εγώ όλ’ αυτά. Πρέπει όμως να λάβεις υπόψη σου το πώς έχουν τα πράγματα: Το βιβλίο δεν περνάει τις καλύτερές του μέρες, ειδικά στην Ελλάδα. Αν το καλοσκεφτείς, είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι μεγάλες επιχειρήσεις όπως τα Public, αλλά και μικρότερες όπως τα συνοικιακά βιβλιοπωλεία ή τα βιβλιοπωλεία της περιφέρειας, επιμένουν να επενδύουν στο βιβλίο. Μια τέτοια επένδυση είναι και τα Βραβεία Βιβλίου. Επιστρέφοντας λοιπόν στην ουσία της ερώτησής σου, προτιμώ να την αντιστρέψω: Αν μέσα από τη διαδικασία των βραβείων παρακινηθούν κάποιοι άνθρωποι να διαβάσουν, όχι απαραιτήτως το «1983» αλλά οποιοδήποτε από τα διαγωνιζόμενα βιβλία, ακόμα κι αν το νούμερο αυτό αντιπροσωπεύει ένα κλάσμα όσων τελικά θα ψηφίσουν, τότε κάτι καλό συμβαίνει εδωπέρα. Κι ακόμα, παρατηρώ αυτές τις μέρες, ιδίως μέσα από τα social media, ότι υπάρχει αρκετός κόσμος που νιώθει ότι τον αντιπροσωπεύει ένα συγκεκριμένο βιβλίο και θέλει αυτή του η επιλογή να καταγραφεί.
-Τελικά εσύ με τι αποτέλεσμα θα ήσουν ευχαριστημένος;
Δεν έχω ιδέα, φίλε μου, δεν το έχω ξανακάνει και επίσης δεν ξέρω πώς πάνε τα νούμερα σ’ αυτές τις περιπτώσεις. Το μόνο που μπορώ να σου πω είναι ότι θα ήμουν ευχαριστημένος με ένα νούμερο συμβολικό. Τι ζητάω; 1983 ψήφους! Ας είναι και 1984…
Για να ψηφίσετε το βιβλίο του Χριστόφορου Κάσδαγλη “1983” πατήστε εδώ: publicbookawards.gr
Χριστόφορος Κάσδαγλης
