Συνέντευξη
Η Εικαστικός Ελένη Πολυχρονάτου στο
enallaktikos.gr και στον Γιώργο Ιγνατίου:
Aνταλλακτικότητα και στα
Εικαστικά…
Κυρία Πολυχρονάτου, πως σκεφτήκατε να κάνετε την εικαστική δημιουργία με τις κρεμάστρες, που θυμίζει και ανταλλακτική Οικονομία, αν δένει βέβαια με τη γλώσσα που χρησιμοποιείτε στα εικαστικά. Τι ακριβώς είναι αυτό το πρότζεκτ;
Το πρότζεκτ « Σύμβολο της Αμοιβαιότητας ή Κρεμάστρες του Δημόσιου Χώρου» είναι ένας νέος τρόπος και χώρος συγκέντρωσης και ανταλλαγής ρούχων, αγαθών η τροφίμων, δημιουργημένο πάνω σε τρεις άξονες Τέχνη – Επαναχρησιμοποίηση της Ύλης – Προσφορά στον Συνάνθρωπο.
Σκέφτηκα ότι είναι ένα καθήκον να ανοίξουμε το δρόμο προς μια απλή μορφή που θα ικανοποιεί μια αναγκαιότητα της ζωής και που θα είναι ταυτόχρονα έντιμη και αυθεντική. Τρεις διαγώνιες δεμένες στη μέση αποτελούν ένα σύμβολο ενός πολύ μικρού χώρου μέσα στις κοινότητες για προσφορά και ζήτηση αγαθών χωρίς τη διαμεσολάβηση του χρήματος.
Πάνω στο βασικό μοντέλο διαφορετικοί καλλιτέχνες δίνουν ο καθένας τη δική του εκδοχή και τα έργα τους με τη σύμφωνη γνώμη των δημοτικών αρχών θεμελιώνονται σε κεντρικά σημεία των πόλεων. Ήδη έχουν τοποθετηθεί στο Δήμο Κορυδαλλού, στο Δήμο Ψυχικού –Φιλοθέης και από Σεπτέμβρη συνεχίζουμε στο Δήμο Νέας Ιωνίας.
Τι μπορούν να προσφέρουν οι εικαστικές τέχνες στις μέρες που διανύουμε;
Βασικός σκοπός όλων των μορφών πνευματικής δημιουργίας είναι η επικοινωνία ανάμεσα στην «τέχνη» και τη «ζωή». Ωστόσο ο εικαστικός χώρος επιλέγεται από τον κόσμο του μάρκετινγκ ως πεδίο επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και το έργο τέχνης μετατρέπεται σε εμπορεύσιμο προϊόν για την παγκόσμια και την εγχώρια αγορά και έτσι το εμπόριο συχνά καθορίζει τα καλλιτεχνικά πράγματα. Εν τέλει οι εικαστικοί καλλιτέχνες δημιουργούν έργα τέχνης, είτε για να πληρωθούν και να γίνουν διάσημοι, είτε για τη θέση τους μέσα στη κοινωνία .
Έτσι έχουν τα πράγματα όχι μόνο σήμερα. Για παράδειγμα αν ανατρέξουμε στην μοντέρνα ιστορία της τέχνης θα επισημάνουμε το υψηλό αίσθημα ευθύνης του διανοουμένου, με το οποίο ο Jackson Pollock και ο Yves Klein είχαν μιλήσει κατά του συστήματος και του αμερικάνικου κατεστημένου σε αντίθεση με την ευπειθή και υπάκουη συνεργασία άλλων καλλιτεχνών.
Η πνευματική ηγεσία διαδραματίζει ρόλο τέτοιο που να βοηθάει στη λύση της τεράστιας κρίσης που βιώνουμε;
Πιστεύω ότι οι αληθινοί καλλιτέχνες πάντα υπηρετούν την ανύψωση σε ένα ανώτερο επίπεδο ποιότητας….και ότι η Τέχνη δημιουργεί ή σκεπάζει, αν θέλετε, καθετί το ανθρώπινο και το άσχημο με αξιώσεις μεγαλοσύνης.
Κατά τη γνώμη μου οι πνευματικοί άνθρωποι υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν πάντα όσο θα υπάρχει ζωή γιατί είναι η ίδια η ζωή δια στόματος ανθρώπων. Η πνευματική ηγεσία λοιπόν δεν είναι κάτι τοπικό η χρονικά τωρινό αλλά παγκόσμιο και ταυτόχρονα διαχρονικό. Οφείλουμε να συντονιζόμαστε όλο και περισσότερο με τις φωτεινές προσωπικότητες μέσα στο έρεβος της κοινωνίας και να παρουσιάζουμε όλο και περισσότερο τα φωτεινά λόγια και μυαλά. Αυτό όμως προϋποθέτει προσωπική αναζήτηση η οποία είναι θεμελιώδης προϋπόθεση καθώς επίσης και κριτική σκέψη.
Άρα η απάντηση είναι πως ναι η πνευματική ηγεσία διαδραματίζει τέτοιο ρόλο εάν και εφόσον εμείς την αποδεχόμαστε,την υποστηρίζουμε και την αξιοποιούμε για την βελτίωση, εξέλιξη και αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, που βρίσκεται μέσα στον καθένα από μας.
Σε μια περίοδο που κόβεται το ρεύμα σε μια τετραπληγική γυναίκα με αποτέλεσμα να πεθάνει, τι σχόλιο κάνει μια Καλλιτέχνης όπως εσείς;
Το σχόλιο μου είναι οι οκτώ λέξεις που είπε ο Joseph Beuys το 1982 στα εγκαίνια της Documenta του Kassel «Πρέπει να εφαρμοστεί μια διαδικασία επανανθρώπισης του Ανθρώπου». Το προσυπογράφω με όλη μου τη καρδιά… ειδάλλως θα έχουμε μια κοινωνία «ζωντανών νεκρών».
Μέσα από αυτή την κρίση, βλέπετε να γεννιέται κάτι ελπιδοφόρο; Αν ναι, τι;
Η δημιουργία μιας καινούργιας αντίληψης για τη ζωή, μιας φιλοσοφίας που θα μας επιτρέψει να υπερβούμε τις δυσκολίες της σύγχρονης κατάστασης. Δεν είμαι πολιτική αναλύτρια αλλά από όσο καταλαβαίνω το ζήτημα της κρίσης θα λυθεί επανακαθορίζοντας τις αξίες της ζωής μας δηλαδή την ουσία του ζειν. Από μας εξαρτάται αν θα περάσουμε τη δοκιμασία γιατί η εξέλιξη δεν μπορεί να έχει αποτέλεσμα εάν πρώτα δεν καταφέρουμε να μεταμορφώσουμε τον εσωτερικό μας κόσμο.
Πως σχολιάζετε το γεγονός σε μια περίοδο απαξίωσης της Πολιτικής τα Κόμματα να πολλαπλασιάζονται; Τι λέει για σας αυτή η αντίφαση;
Το ζήτημα δεν είναι αν οι άνθρωποι θα ζουν με περισσότερα ή λιγότερα πολιτικά κόμματα, αλλά αν θα βοηθηθούν να ζουν με ένα τρόπο ώστε να συμμετέχουν στη λήψη των αποφάσεων που τους αφορούν και ταυτόχρονα να υπηρετούν την ευημερία και την πρόοδο.
Άλλες εποχές οι νέοι κατέβαιναν στους δρόμους για την Παιδεία, για την Κύπρο, για τη γλώσσα. Τώρα που τα βασικά δικαιώματα είναι ζητούμενο, που αφορούν εργασία, διαβίωση, ποιότητα ζωής υπάρχει μια εκκωφαντική σιωπή. Αποτελεί ευνουχισμό των νέων αυτό, αφασία ή έχουμε να κάνουμε με μια μαλθακή νέα γενιά που έχει μάθει στα εύκολα;
Η άποψη του πολιτικού Francois Mitterand. για τους σύγχρονους «αθλίους των Παρισίων» μετά το βίαιο ξεσηκωμό που ταλάνισε επί σειρά ημερών τη Γαλλία το φθινόπωρο του 2005, όπως αναδημοσιεύτηκε στον Τύπο (Όλγα Μπακομάρου, «Μεγεθύνσεις»), καταγράφει ουσιαστικά το κοινωνικό σύστημα γενικότερα όπως ήταν τότε και που έτσι είναι και τώρα σε πολλά μέρη του κόσμου μας «Τι μπορεί να ελπίζει ένας νέος που γεννιέται σε μια γειτονιά χωρίς ψυχή, που ζει σ’ ένα άσχημο κτίριο περιτριγυρισμένο από άλλες ασχήμιες, από γκρίζους τοίχους σ’ ένα γκρίζο τοπίο, για μια γκρίζα ζωή, έχοντας ολόγυρά του μια κοινωνία που προτιμά ν’ αποστρέψει το βλέμμα και δεν παρεμβαίνει παρά μόνον όταν πρόκειται να θυμώσει ή να απαγορεύσει;» Από την άλλη πλευρά προσωπικά εκτιμώ τα νέα παιδιά, πιστεύω στους νέους και βλέπω τις προσπάθειες και τις επιτυχίες τους σε πολλές διαφορετικές δραστηριότητες είτε μένουν είτε φεύγουν στο εξωτερικό.
Ο Καλλιτέχνης εκφράζει το κλίμα της εποχής με το έργο του ή δίνει άλλη οπτική και άλλες διεξόδους απέναντι στο ρεύμα, απέναντι στους πολλούς, κατά τη γνώμη σας;
Νομίζω ότι ο καλλιτέχνης προσφέρει κυρίως την άλλη οπτική. Έχει το καθήκον να αποκαταστήσει τη συνέχεια ανάμεσα στις εκλεπτυσμένες μορφές εμπειρίας, που είναι τα έργα τέχνης και τα καθημερινά συμβάντα, που αποτελούν την εμπειρία της ζωής.
Θα συμφωνήσω πάλι με τα λόγια του Beuys : «Έχω φτάσει στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει καμία άλλη δυνατότητα να γίνει κάτι σημαντικό για την ανθρωπότητα παρά μόνο μέσω της τέχνης» γιατί όμως; γιατί ο καλλιτέχνης λατρεύει τη τέχνη του και η πολυτιμότερη ανταμοιβή του είναι η ευχαρίστηση που παίρνει μέσα από αυτήν.
Ο Auguste Rodin έχει ήδη ενάμιση περίπου αιώνα πριν διατυπώσει ότι η ανθρωπότητα δε θα γίνει ευτυχισμένη παρά μόνον όταν όλοι οι άνθρωποι αποκτήσουν ψυχές καλλιτεχνών, δηλαδή όταν όλοι θα βρίσκουν τη χαρά μέσα στο έργο τους.
Θεωρείτε ανάγκη να δημιουργηθεί ένα κοινωνικό πρόταγμα; Αν ναι, ποιο είναι αυτό και γιατί δεν αποτελεί κοινό τόπο για τους πολλούς;
Ο Ελύτης έχει πει ότι την άνοιξη αν δεν τη βρεις τη φτιάχνεις …..Όμως…. έχουμε έρθει σενα κόσμο ήδη προκαθορισμένο με την δυνατότητα της επιλογής για το τι δρόμο θα επιλέξουμε /ακολουθήσουμε. Κι …….όπως λένε οι Γάλλοι …..η αγάπη είναι παιδί της λεφτεριάς.
.
Βιογραφικό
Η Ελένη Πολυχρονάτου είναι Πτυχιούχος Ζωγράφος, Πτυχιούχος Γλύπτρια και Διδάκτωρ του Τμήματος Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (2007). Ως καλλιτέχνιδα, έχει παρουσιάσει εικαστικό έργο σε σειρά ατομικών αλλά και πλήθος ομαδικών εκθέσεων στην Ελλάδα και το Εξωτερικό.
Συμμετείχε στη Διεθνή Συνάντηση Τέχνης «Το Πάρκο του Μέλλοντος» στο Άμστερνταμ με θέμα την ανάπλαση κατεστραμμένων περιοχών και την αναβάθμιση της καθημερινής ζωής με τη διαμόρφωση καλλιτεχνικών πάρκων (1999). Επίσης, μετείχε στο πιλοτικό διακρατικό ερευνητικό πρόγραμμα «Επικοινωνία-Τέχνη» για τη διερεύνηση νέων οριζόντων στις παιδαγωγικές μεθόδους με στόχο την ειρήνη, στη Ρόδο, στη Deux-Sevres και στη Φλωρεντία (2002-03).
Είναι συγγραφέας του βιβλίου «Έργα Τέχνης Μεγάλης Κλίμακας στον Αστικό και Φυσικό Χώρο. Από τη δεκαετία του ΄60 έως τον 21ο Αιώνα» (2012). Τέλος, εμπνεύστηκε και είναι υπεύθυνη υλοποίησης του project «Κρεμάστρες του Δημόσιου Χώρου ή Το Σύμβολο της Αμοιβαιότητας», ένα έργο δημόσιου χαρακτήρα με κοινωνική απήχηση. https://www.facebook.com/KremastresDimosiouChorou
