Η μόλυνση των φρέσκων φρούτων από τα πιο επικίνδυνα φυτοφάρμακα έχει αυξηθεί δραματικά στην Ευρώπη την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με μελέτη που διήρκησε 9 χρόνια.
Σύμφωνα με τον Guardian, το ένα τρίτο των μήλων και τα μισά από τα βατόμουρα που εξετάστηκαν είχαν υπολείμματα από τις πιο τοξικές κατηγορίες φυτοφαρμάκων, μερικά από τα οποία έχουν συνδεθεί με ασθένειες όπως ο καρκίνος, οι καρδιακές παθήσεις και οι γενετικές παραμορφώσεις.
Τα υπολείμματα στα ακτινίδια αυξήθηκαν από 4% το 2011 σε 32% το 2019, με τη μόλυνση των κερασιών να υπερδιπλασιάζεται επίσης από 22% σε 50% την ίδια χρονική περίοδο.
Συνολικά, η ανάλυση σχεδόν 100.000 δειγμάτων φρούτων στην Ευρώπη έδειξε αύξηση 53% στη μόλυνση από τα πιο επικίνδυνα φυτοφάρμακα, σε διάστημα εννέα ετών. Η μελέτη διεξήχθη από το Pesticide Action Network (PAN) Europe.
Οι επίμαχες χημικές ουσίες επιτρέπονται επί του παρόντος στη γεωργία της ΕΕ, αλλά ονομάζονται νομικά ως «υποψήφιες για υποκατάσταση» – δηλαδή πρόκειται να καταργηθούν σταδιακά ή να αντικατασταθούν από προϊόντα που ενέχουν λιγότερους κινδύνους για τους ανθρώπους και το περιβάλλον.
Η καθηγήτρια Nicole Van Dam του Γερμανικού Κέντρου Ολοκληρωτικής Έρευνας για τη Βιοποικιλότητα (iDiv) περιέγραψε την έκθεση ως «σοκαριστική».
«Ποιο είναι το νόημα να τρώτε υγιεινά εάν τα υγιεινά φρούτα και λαχανικά ψεκάζονται με τοξίνες;» ρώτησε.
Η εκπρόσωπος της PAN Europe, Salomé Roynel, δήλωσε: «Οι καταναλωτές βρίσκονται τώρα σε απαίσια θέση, καθώς τρώνε φρέσκα φρούτα, πολλά από τα οποία είναι μολυσμένα με τα πιο τοξικά υπολείμματα φυτοφαρμάκων που συνδέονται με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία. Είναι σαφές για εμάς ότι οι κυβερνήσεις δεν έχουν καμία πρόθεση να απαγορεύσουν αυτά τα φυτοφάρμακα, ό,τι και να λέει ο νόμος. Φοβούνται πάρα πολύ το γεωργικό λόμπι, το οποίο εξαρτάται από ισχυρά χημικά και ένα διασπασμένο αγροτικό μοντέλο».
Σχεδόν το ένα τρίτο όλων των φρούτων από τα οποία ελήφθησαν δείγματα μολύνθηκαν από επικίνδυνες ουσίες το 2019, το τελευταίο έτος για το οποίο υπήρχαν διαθέσιμα δεδομένα στους ερευνητές.
Τα πιο μολυσμένα φρούτα ήταν τα βατόμουρα (51%), τα ροδάκινα (45%), οι φράουλες (38%), τα κεράσια (35%) και τα βερίκοκα (35%).
Για τα λαχανικά, τα πιο μολυσμένα ήταν το σέλινο (50%) και το λάχανο (31%).
Τα έξι “υποψήφια για υποκατάσταση” φυτοφάρμακα που ανιχνεύθηκαν πιο συχνά από το 2011 έως το 2019 και καταγράφηκαν από την έρευνα, με σειρά συχνότητας είναι: fluxioxonil, cyprodinil, tebuconazole, difenoconazole, lambda cyhalothrin και etofenprox.
Η Anika Gatt Seretny, εκπρόσωπος της εμπορικής ένωσης CropLife Europe δήλωσε: «Η παρουσία ιχνών φυτοφαρμάκων δεν σημαίνει ότι τα τρόφιμα είναι επικίνδυνα. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) διεξήγαγε εκτενή έρευνα για αυτό το θέμα, αποδεικνύοντας ότι ο κίνδυνος που διατρέχουν οι καταναλωτές από τη διατροφική σωρευτική έκθεση είναι κάτω από το όριο και επομένως δεν αποτελεί παράγοντα κινδύνου».
Ο Stefan Van De Keersmaecker, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πρόσθεσε ότι: «Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων δημοσιεύει κάθε χρόνο μια έκθεση για τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα, η οποία γενικά αναγνωρίζεται ότι είναι η πιο ολοκληρωμένη έκθεση για αυτό το θέμα. Για πολλά χρόνια, η έκθεση έδειξε ότι το 98% των δειγμάτων που ελήφθησαν συμμορφώνονται με τη νομοθεσία της ΕΕ».
Η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι η χρήση επικίνδυνων φυτοφαρμάκων μειώθηκε κατά 12% το 2019 σε σύγκριση με την περίοδο 2015-17 και προτείνει περαιτέρω μείωση κατά 50% έως το 2030.
Αντίθετα, η νέα μελέτη διαπίστωσε ότι τα ποσοστά μόλυνσης είχαν αυξηθεί «δραματικά» για φρούτα όπως τα μήλα (κατά 117%) και τα κεράσια (κατά 152%) από το 2011, έτος που οι κυβερνήσεις της ΕΕ υποτίθεται ότι άρχιζαν να απαγορεύουν τα σχετικά φυτοφάρμακα. Συνολικά, διαπίστωσαν ότι το ποσοστό των μολυσμένων φρούτων και λαχανικών το 2019 ήταν αυξημένο κατά 8,8% σε σχέση με τo 2015-17.
Μια μεταρρύθμιση της νομοθεσίας της ΕΕ για τα φυτοφάρμακα, η οποία θα μπορούσε να περιέχει νέους στόχους μείωσης, αναμένεται στις 22 Ιουνίου , αφού αναβλήθηκε τον Μάρτιο εν μέσω φόβων για την επισιτιστική ασφάλεια που σχετίζονται με την κρίση στην Ουκρανία.
Οι περιβαλλοντολόγοι έχουν σημάνει τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με, όπως λένε, «συστηματικές επιθέσεις» στην επερχόμενη πρόταση από εκπροσώπους ομάδων συμφερόντων των αγροτικών επιχειρήσεων.