Ο υφυπουργός Παιδείας και τέως Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδόσης Πελεγρίνης αρθρογραφεί κάθε Δευτέρα αποκλειστικά για το enallaktikos.gr
ΑΛΛΟΘΙ
Όταν, το 281 π.Χ., εκτελούσε, στο Άργος, ο Πτολεμαίος Κεραυνός τον ηλικιωμένο βασιλιά της Συρίας Σέλευκο καρφώνοντάς του στην πλάτη το εγχειρίδιό του, ένας ακόμη χρησμός, είπανε, έβγαινε αληθινός. Τον είχε εγκαίρως προειδοποιήσει το μαντείο τον Σέλευκο ότι το Άργος έκρυβε έναν μυστηριώδη και ολέθριο κίνδυνο, και να φυλάγεται.
Ο ίδιος ο Σέλευκος, μόλις πληροφορήθηκε πως η πόλη όπου βρέθηκε με τον στρατό του λεγόταν Άργος, καταλήφθηκε από τρόμο –σε μια στιγμή, μάλιστα, που τα πράγματα του πήγαιναν ευνοϊκά. Είχε προηγηθεί η μάχη του Κουροπεδίου, κοντά στις Σάρδεις, όπου, με την συνδρομή του Πτολεμαίου Κεραυνού, που είχε καταφύγει στην αυλή του για προστασία, νίκησε και σκότωσε τον βασιλιά της Θράκης Λυσίμαχο.
Ο δρόμος ήταν ανοικτός μπροστά του πια για την εφαρμογή των κατακτητικών σχεδίων του –να διασχίσει τον Ελλήσποντο και, αφού κυριεύσει την Θράκη και την Μακεδονία, να τις προσαρτήσει στο βασίλειό του, την Συρία. Πού να φανταστεί, όμως, πως υπήρχε και στην Βόρεια Ελλάδα Άργος όπως στην Πελοπόννησο. Αν είχε φροντίσει να το ήξερε, θα είχε κανονίσει, ασφαλώς, να μην περάσει από την καταραμένη εκείνη γι’ αυτόν πόλη. Κυρίως, δεν είχε καταλάβει τι κυκλοφορούσε στο σκοτεινό μυαλό του Πτολεμαίου.
Ως εγγονός του άλλοτε βασιλιά της Μακεδονίας Αντίπατρου πίστευε ότι ο θρόνος της Μακεδονίας ανήκε, κληρονομικώ δικαιώματι, σε αυτόν, και όχι στον Σέλευκο. Ο χρησμός πρόσφερε στον Πτολεμαίο ένα ακαταμάχητο άλλοθι να εκτελέσει χωρίς συνέπειες τον άνθρωπο που έμπαινε εμπόδιο στην φιλοδοξία του να γίνει βασιλιάς της Μακεδονίας.
Τον Σέλευκο –και όχι τον αχάριστο δολοφόνο– μέμφονταν για την αμέλεια του που, ενώ είχε υπόψη του την προειδοποίηση του χρησμού, δεν πήρε τα κατάλληλα μέτρα για την ζωή του.
Έτσι γινόταν πάντα: να φροντίζουν οι δράστες του κακού να αποσείουν από πάνω τους την ευθύνη για τις πράξεις των βρίσκοντας άλλοθι σε χρησμούς και δοξασίες μαγικές.
Την ώρα που ο Οθέλλος, τυφλωμένος από ζήλεια για την Δεισδαιμόνα, την έπνιγε, μονολογούσε ότι για το κακό έφταιγε η σελήνη που είχε πλησιάσει στην γη, και όχι αυτός. Η σελήνη ήταν, σύμφωνα με τις περί μαγείας αντιλήψεις της εποχής, ο πλανήτης που επιδρά στον νου του ανθρώπου παίρνοντάς του τα λογικά. Εξ ου και ο όρος «σεληνιασμένος».
Σήμερα οι χρησμοί, οι προφητείες και οι μαγείες δεν έχουν πέραση. Για τις αστοχίες των και τις επιλήψιμες πράξεις των πλέον οι άνθρωποι αναζητούν άλλοθι σε ιδεολογίες και αρχές –«έπρεπε (δεν φταίω εγώ) να το κάνω, γιατί έτσι υπαγορεύει η τάδε ιδεολογία ή αρχή»–, που, είτε τις πιστεύουν είτε όχι, προσφέρονται γι΄ αυτήν τους την διευκόλυνση.
