ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ | Ειρωνεία. Του Θεοδόση Πελεγρίνη
Ο τέως υφυπουργός Παιδείας και τέως Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδόσης Πελεγρίνης αρθρογραφεί αποκλειστικά για το enallaktikos.gr
Θεοδόσης Ν. Πελεγρίνης
Δεν αρκεί παρά ένα απλό ειρωνικό σχόλιο, για να καταφέρει κανείς ό, τι δεν θα μπορούσε να πετύχει παραθέτοντας ένα σωρό –αξιόλογα, κατά τα λοιπά– επιχειρήματα. Του λόγου τούτου το αληθές το δείχνει ένα περιστατικό από την ζωή του εξέχοντος σοφιστή και ρήτορα των Αθηνών του 2ου αιώνα μ.Χ. Ηρώδη του Αττικού, βαθύπλουτου και μεγάλου ευεργέτη της πατρίδας του και άλλων πόλεων στην Ελλάδα και στην Μ. Ασία, με ισχυρή πολιτική παρουσία χάρη στα κορυφαία αξιώματα που κατέλαβε και στις στενές σχέσεις του με τους αυτοκράτορες της Ρώμης, υπό την κυριαρχία της οποίας τελούσε η πατρίδα του.
Η γυναίκα του Ρηγίλλα, ενώ ήταν οκτώ μηνών έγκυος, πέθανε μετά ξυλοδαρμό της από τον απελεύθερο δούλο Αλκιμέδοντα. Ο Ηρώδης κατηγορήθηκε ως ηθικός αυτουργός του θανάτου της Ρηγίλλας, πώς ήταν εκείνος που πρόσταξε τον Αλκιμέδοντα να την χτυπήσει. Στην δίκη που ακολούθησε, όμως, όχι μόνο αθωώθηκε ο ίδιος αλλά και Αλκιμέδων απηλλάγη της κατηγορίας του φυσικού δράστη. Να είχε να κάνει, άραγε, η αθώωση του Ηρώδη με το γεγονός ότι επρόκειτο για πρόσωπο με ισχυρά πολιτικά και οικονομικά ερείσματα;
Ο Φιλόστρατος, ο βιογράφος πολλών σοφιστών, οποίος αναφέρει το περιστατικό, υποστήριξε ότι ο Ηρώδης δεν θα έδινε ποτέ τέτοια εντολή στον Αλκιμέδοντα λόγω του υπερβολικού σεβασμού που έτρεφε προς την σύζυγό του, όπως αυτός τεκμαίρεται από το γεγονός ότι, για να την τιμήσει, έχτισε λαμπρό θέατρο –το γνωστό μας Ωδείο Ηρώδου του Αττικού– που όμοιό δεν υπήρχε σε άλλο μέρος της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, αλλά και από το βαρύ πένθος του για την απώλειά της που τον οδήγησε μέχρι του σημείου να αλλάξει την εμφάνιση του σπιτιού του μαυρίζοντάς το ολόκληρο με παραπετάσματα, βαφές και μαύρη πέτρα από την Λέσβο.
Μάταια ο στενός φίλος του Λούκιος, άνδρας διακεκριμένος για την σοφία του, προσπαθούσε με επιχειρήματα να τον πείσει να ξεφύγει από την κακή κατάστασή του υπερβαίνοντας το πένθος του. Όταν μια μέρα Λούκιος, φεύγοντας από το σπίτι του Ηρώδη, απογοητευμένος που για άλλη μια φορά δεν μπόρεσε να τον πείσει, είδε τους δούλους να πλένουν ραπανάκια για το δείπνο του κυρίου τους είπε ειρωνικά: «ο Ηρώδης αδικεί την Ρηγίλλα τρώγοντας άσπρα ραπανάκια σε μαύρο σπίτι». Ο Ηρώδης, μόλις του μεταφέρθηκε από τους δούλους τι είπε ο Λούκιος, απάλλαξε το σπίτι από την βαριά ατμόσφαιρα της μαυρίλας μην αντέχοντας την ειρωνεία του φίλου του.
Ο σοφός Σωκράτης είχε αντιληφθεί την δύναμη της ειρωνείας. Γι’ αυτό και στις συζητήσεις, στις οποίες συμμετείχε, φρόντιζε, προκειμένου να πείσει τους συνομιλητές του, να την μεταχειρίζεται πετυχαίνοντας, έτσι, να βγαίνει νικητής.
