20.5 C
Athens
Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΑΠΟΨΕΙΣΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ | Ελευθερία του Λόγου. Του Θεοδόση Πελεγρίνη

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ | Ελευθερία του Λόγου. Του Θεοδόση Πελεγρίνη

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ | Ελευθερία του Λόγου. Του Θεοδόση Πελεγρίνη

Ο τέως υφυπουργός Παιδείας και τέως Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδόσης Πελεγρίνης αρθρογραφεί αποκλειστικά για το enallaktikos.gr

Την ελευθερία του λόγου, υπέδειξε ο Καντ, δεν αρκεί να την υπερασπίζεσαι απλώς. Χρειάζεται να επιλέξεις και τον τρόπο, ώστε η υπεράσπισή σου να έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Αναφορικά, ειδικότερα, προς την γνωστή στην ιστορία ως «Διένεξη των Σχολών», την διαμάχη για το ποια από τις δυο σχολές, η φιλοσοφία ή η θεολογία, υπερτερεί της άλλης, ο Καντ υποστήριξε ότι τα θεολογικά ζητήματα πρέπει να εξετάζονται υπό το φως του κριτικού λόγου, που καλλιεργείται στους κόλπους της φιλοσοφίας. Στον ισχυρισμό των υπέρμαχων της θεολογίας ότι η φιλοσοφία είναι η θεραπαινίς της ο Καντ απάντησε ότι πράγματι η φιλοσοφία είναι η θεραπαινίς της θεολογίας, όχι όμως για να πηγαίνει ξωπίσω της να της βαστάει το φουστάνι, αλλά για να προπορεύεται κρατώντας το κερί προκειμένου να βλέπει πού βαδίζει. Ούτε, και τότε που ο βασιλιάς της Πρωσίας Φρειδερίκος Γουλιέλμος Β΄, θέλοντας να τερματίσει την «Διένεξη των Σχολών», εξέδωσε, το 1788,διατάγματα κατά της ελευθερίας του λόγου και της δυνατότητας κριτικού ελέγχου των θεολογικών ζητημάτων, εσίγησε ο Καντ. Μόνον όταν κλήθηκε από τον βασιλιά σε απολογία, υποσχέθηκε να συμμορφωθεί προς τα διατάγματά του. Κι ο Καντ, τηρώντας την υπόσχεσή του, σιώπησε. Μίλησε ξανά για το ζήτημα της σχέσης θεολογίας και φιλοσοφίας μετά τον θάνατο πλέον του Φρειδερίκου Γουλιέλμου Β΄, το 1797. Ήταν, άραγε, η συμπεριφορά ενός ψοφοδεούς η στάση αυτή του Καντ ;

Η άλλη επιλογή που είχε ο Καντ ήταν να αγνοήσει την διαταγή του βασιλιά. Πώς άλλοι δεν έκλεισαν το στόμα τους απέναντι στην εξουσία και τις  απειλές της, όπως ο κωμικός ποιητής του 3ου αιώνα π.Χ. Σωτάδης ο Κρης, που σατύρισε τον γάμο του βασιλιά της Αιγύπτου Πτολεμαίου Β΄ του Φιλαδέλφου με την δολοπλόκο αδελφή του Αρσινόη Β΄ την Φιλάδελφο. Το ζητούμενο είναι τι πέτυχε ο ποιητής. Μια, κυριολεκτικά, τρύπα στο νερό, καθώς, συλληφθείς, ρίχτηκε στην θάλασσα  μέσα σε ένα δοχείο από μολύβι που, τρυπώντας το νερό, τον πήγε κατευθείαν στον βυθό.

Μη συγχέομε την τόλμη προς την απερισκεψία. Δεν είναι τολμηρός όποιος χωρίς προφύλαξη ρίχνεται στο πεδίο της μάχης, ενώ απέναντί του ολόκληρο στράτευμα τον σημαδεύει. Είναι καλύτερα, όταν ο αντίπαλος έχει την δύναμη να του επιβληθεί, να υποχωρεί κανείς μπροστά του περιμένοντάς την κατάλληλη ώρα να αντιδράσει –όπως ο Καντ. Αρκεί η υποχώρησή του να μην γίνεται χάριν του προσωπικού του οφέλους. Ο Καντ σιώπησε περιμένοντας την ευκαιρία να μιλήσει για ένα ζήτημα που δεν περιοριζόταν στον ίδιο αλλά απασχολούσε τον πνευματικό κόσμο της εποχής του. Ενεργώντας διαφορετικά, ο βασιλιάς θα του έκλεινε βιαίως το στόμα – και οριστικώς.

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ | Ελευθερία του Λόγου. Του Θεοδόση Πελεγρίνη

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ
Captcha verification failed!
Η βαθμολογία χρήστη captcha απέτυχε. Παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας!
echo ‘’ ;