Ο υφυπουργός Παιδείας και τέως Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδόσης Πελεγρίνης αρθρογραφεί κάθε Δευτέρα αποκλειστικά για το enallaktikos.gr
Θεοδόσης Ν. Πελεγρίνης
ΕΥΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ
Ο Αρτάβαζος, ο στρατηγός των Περσών, μετά την ήττα των τελευταίων αυτών στις Πλαταιές, πήρε την πρωτοβουλία να οδηγήσει πίσω στην χώρα τους όσους από τον στρατό του επέζησαν της μάχης. Λίγοι από αυτούς κατάφεραν να φθάσουν στον προορισμό τους. Οι πολλοί στον δρόμο της επιστροφής είτε σκοτώθηκαν από Έλληνες είτε πέθαναν από την πείνα και τις κακουχίες. Μετά την επανάκαμψή του στην πατρίδα του ο Αρτάβαζος τιμήθηκε με την ανακήρυξή του σε σατράπη της Φρυγίας στον Ελλήσποντο –όχι γιατί πέτυχε κάποια περίλαμπρη νίκη στο πεδίο της μάχης ούτε γιατί πολέμησε γενναία ούτε για κάποιο άλλο ανδραγάθημά του. Ανταμείφθηκε, απλώς, επειδή οδήγησε πίσω στην πατρίδα τους μερικά απομεινάρια του περσικού στρατού –πράγμα, άλλωστε, που ήταν εντός των ορίων της αρμοδιότητάς του ως προϊσταμένου στο στράτευμα.
Άξιοι τιμής δεν είναι μόνο όσοι, ξεπερνώντας τον εαυτό τους, πετυχαίνουν σπουδαία και μεγάλα κατορθώματα ή εκείνοι, έστω, που, κι αν δεν τα πετυχαίνουν, θυσιάζονται γι’ αυτά. Η μεγαλοπρέπεια του ανθρώπου δεν αποκαλύπτεται πάντοτε στις μεγάλες στιγμές που οδηγούν είτε στον θορυβώδη θρίαμβο είτε στην αξιοσημείωτη πτώση. Κάποτε, στην διάρκεια της προφορικής δοκιμασίας ενός υποψήφιου διδάκτορος, ένα από τα μέλη της εξεταστικής επιτροπής, διάσημος καθηγητής της φιλοσοφίας, για να μην ταλαιπωρείται ο εξεταζόμενος καθώς, λόγω του ήλιου που έπεφτε στα μάτια του, δυσκολευόταν να κοιτάξει προς το μέρος του, μετατοπίστηκε χωρίς να πει λέξη σε άλλη θέση από εκείνη που καθόταν. Κίνηση τόσο απλή. Και, συγχρόνως, πόσο μεγαλειώδης. Δίχως, μάλιστα, ο μετακινηθείς να έδειξε να θέλει, επιδεικτικώ τω τρόπω, να προκαλέσει την προσοχή. Θα συνειδητοποίησε ο ίδιος την αξία της ενέργειάς του, όπως την αντιληφθήκαμε κι εμείς, μετά –όταν ο υποψήφιος περιέγραψε την συγκεκριμένη σκηνή.
Πόσοι δεν διατρέχουν την ζωή τους ολόκληρη χωρίς να τους παρουσιαστεί μια στιγμή, έστω, όπου θα τους δινόταν η ευκαιρία να κάμνουν εμφανώς κάτι σημαντικό. Κι αυτοί δεν είναι οι λίγοι. Είναι η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων που, ζώντας μέσα στην διαρκώς επαναλαμβανόμενη κανονικότητα εκείνου που συνηθίζομε να ονομάζομε καθημερινότητα, αναλώνουν την δραστηριότητά τους σε αμέτρητα μικροπράγματα –πράγματα, όμως, που όσο μικρά κι ασήμαντα κι αν είναι, αποκτούν μεγαλείο κι αξία σε ορισμένες, ελάχιστες ίσως, στιγμές –όταν, συγκεκριμένα, τα χειριστεί κανείς με ευγένεια, όπως ο καθηγητής εκείνος της φιλοσοφίας που μετακινήθηκε απλά από το ένα κάθισμα στο άλλο. Αλλιώς, θα εξακολουθούν τα μικροπράγματα της καθημερινότητάς μας να είναι, όσο κι αν δεν το καταλαβαίνομε, ή επιμένομε να μην το καταλαβαίνομε, αφόρητο βάρος της ζωής μας, κι εμείς θα παραμένομε ανάξιοι κάθε αναφοράς, καταδικασμένοι στην ανωνυμία της σιωπής.
