Ο υφυπουργός Παιδείας και τέως Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδόσης Πελεγρίνης αρθρογραφεί κάθε Δευτέρα αποκλειστικά για το enallaktikos.gr

Θεοδόσης Ν. Πελεγρίνης

ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ

Είναι άλλης τάξεως η απογοήτευσή σου, όταν, έχοντας χάσει μια μάχη για την επίτευξη ενός σκοπού, έχεις το περιθώριο να προσπαθήσεις ξανά για να πιάσεις τον στόχο σου, από την απογοήτευση που σε καταλαμβάνει όταν η ζωή στα φέρει έτσι, ώστε να μην έχεις πλέον καμιά δυνατότητα να συνεχίσεις να παλεύεις. 

Η απογοήτευση που σου προκαλεί η ήττα μπορεί, ασφαλώς, να αποτελέσει το έναυσμα για να ριχτείς την επόμενη φορά πάλι –με μεγαλύτερη, ίσως, μάλιστα, ορμή– στην μάχη για να πετύχεις τον στόχο σου. 

Όταν, όμως, όλα έχουν τελειώσει για σένα και μοιάζεις να έχεις μπει οριστικά στο περιθώριο μη προσπαθήσεις να αλλάξεις την φορά των πραγμάτων. Το πιο πιθανό, στην περίπτωση αυτή, είναι έχεις την τύχη του Δημάρατου, του βασιλιά της αρχαίας Σπάρτης, ο οποίος εκθρονίστηκε πέφτοντας θύμα συνωμοσίας. 

Ο συμβασιλέας του Κλεομένης Α΄ και ο διάδοχός του στον θρόνο Λεωτυχίδης συνεννοήθηκαν να δωροδοκήσουν το  μαντείο των Δελφών να αποφανθεί ότι δεν ήταν γνήσιος βασιλικός απόγονος, πράγμα που δεν του επέτρεπε να είναι βασιλιάς. 

Δεν παρέλειψε, μάλιστα, και μετά την εκθρόνισή του, ο Λεωτυχίδης να τον προσβάλει δημοσίως. Ο Δημάρατος, απογοητευμένος, χωρίς φίλους, δίχως δύναμη καμιά να αντιδράσει ο ίδιος, αυτομόλησε στους Πέρσες. 

Κι ο Ξέρξης, επειδή, κατά την εκστρατεία του εναντίον των Ελλήνων που τον είχε πάρει ως σύμβουλό του, συνέβαλε αποφασιστικά με την στρατηγική του σκέψη στην νίκη των Περσών στις Θερμοπύλες, φρόντισε για τις υπηρεσίες του να τον ανταμείψει  πλουσιοπάροχα με τις επαρχίες της Περγάμου, της Τευθρανίας και της Αλίσαρνας. Εκείνο που δεν του εξασφάλισε ο Πέρσης μονάρχης ήταν να απαλειφθεί από πάνω του το στίγμα του αυτόμολου. 

Έτσι, δεν μπόρεσε να εκμεταλλευθεί την ευκαιρία που του παρουσιάστηκε μερικά χρόνια μετά, όταν ο Λεωτυχίδης, ύστερα από  την ήττα του στην μάχη εναντίον των Αλευάδων στην Θεσσαλία κατηγορήθηκε για προδοσία. Αν ο Δημάρατος είχε, έκπτωτος και λοιδορούμενος, παραμείνει στον τόπο του,  θα είχε το ηθικό επιχείρημα να καταγγείλει τον συνωμότη του για αυτομολία και να πείσει, ίσως, τους συμπατριώτες του για την δική του αποκατάσταση.

Όταν τα πράγματα στενέψουν τόσο πολύ, ώστε να μην έχεις περιθώριο να δράσεις, μη σε παρασύρει η απογοήτευσή σου να προβείς σε ενέργειες που, υπό άλλες συνθήκες, δεν θα έκανες. Κράτα, μέσα στην καταστροφή σου, την αξιοπρέπειά σου –όση, τέλος πάντων, σου έχει απομείνει από δαύτη– σιώπησε, και περίμενε. 

Μπορεί, πού ξέρεις, η ζωή από μόνη της, απρόσμενα, να σου χτυπήσει την πόρτα καλώντας σε να υπερασπίσεις τον εαυτό σου –και να δικαιωθείς. Αλλιώς πες απλά ότι αυτή ήταν η μοίρα σου.