ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ | Η ηδονή που νιώθει κανείς όταν αγνοεί τη γνώση. Του Θεοδόση Πελεγρίνη

Ο υφυπουργός Παιδείας και τέως Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδόσης Πελεγρίνης αρθρογραφεί κάθε Δευτέρα αποκλειστικά για το enallaktikos.gr

Θεοδόσης Ν. Πελεγρίνης

ΓΝΩΣΗ

Στις 8 Απριλίου του 217 μ.Χ. δολοφονείται ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Καρακάλλας, σε μια Ρώμη που τότε αυτοκράτορες και επίδοξοι αυτοκράτορες πέφτανε θύματα  φονικών συνομωσιών ο ένας μετά τον άλλο –όπως, να πούμε, αλλάζομε πουκάμισα.  

Ο τρόπος εκτέλεσης του Καρακάλλα, και όχι η δολοφονία του, ήταν ασυνήθης. Ούτε αποκεφαλισμός ούτε στραγγαλισμός ούτε κανένας άλλος ανάλογης βιαιότητας τρόπος δολοφονίας, όπως θα ταίριαζε σε ισχυρό άνδρα. Καθώς, ορισμένως, ο Καρακάλλας, ενώ οδηγούσε τις λεγεώνες του στα βορειοανατολικά της Περσίας να πολεμήσει τους Πάρθους, σταμάτησε να κατουρήσει, ένας από τους ακόλουθούς του, εκτελώντας την συνωμοσία που είχε σχεδιαστεί εις βάρος του, την ώρα που οι άλλοι φρουροί του, ανυποψίαστοι, γύρισαν από διακριτικότητα την πλάτη, βρήκε την ευκαιρία να τον σκοτώσει. 

Για φαντάσου, νεκρός πάνω στα ούρα του ένας αυτοκράτορας, ο ηγεμών, για την ακρίβεια, της μεγαλύτερης αυτοκρατορίας του κόσμου τότε, που, για να φτάσει ως εκεί, χρειάστηκε, για να μην είναι υποχρεωμένος να μοιράζεται τον θρόνο με άλλον, να διατάξει να σκοτώσουν τον αδελφό του Γέτα ύπουλα, στην αγκαλιά της μάνας των, και στην συνέχεια να ξεπαστρέψουν κάπου 20.000 άντρες και γυναίκες, ανάμεσά τους όλοι οι πολιτικοί αντίπαλοί του και εκείνοι για τους οποίους υπήρχε και η ελάχιστη έστω υπόνοια ότι θα μπορούσαν να τον ανατρέψουν. 

Και μετά;  Του αρχισυνωμότη –κάποιου ονόματι Μακρίνου – η εντολή στους συνεργάτες του να πάρουν  τον στολισμένο με την στολή τού αυτοκράτορα  μπόγο από την μέση, για να αυτοκηρυχθεί ο ίδιος πλέον αυτοκράτορας –για πόσο καιρό, άραγε; Έναν χρόνο; Τόσο περίπου.

Δεν ήξεραν, άραγε, ο Καρακάλλας και ο Μακρίνος ότι το τέλος των μπορούσε ανά πάσαν στιγμή να επέλθει; Αλίμονο, τόσες δολοφονίες γύρω τους για την κατάληψη του θρόνου, στις οποίες οι ίδιοι κάθε άλλο παρά αμέτοχοι ήταν –ειδικά, ο Καρακάλλας με τον εξευτελιστικό, χυδαίο θάνατό του –, και δεν το εγνώριζαν; 

Απλά, η γνώση, όσο έγκυρη κι αν είναι και χρήσιμη για την διευθέτηση των πραγμάτων στην  ζωή μας, ωχριά μπροστά στην ηδονή που νιώθει κανείς όταν, αγνοώντας την, επιδιώξει κάτι ανώφελο ή ακόμη και κάτι που μπορεί να το πληρώσει ακριβά. 

Πρόκειται, ασφαλώς, για γενικό κανόνα της φύσης. Η πεταλούδα, ξέρει αιώνες τώρα, ότι όταν πλησιάσει κοντά στο φως θα καεί, αλλά αυτό ουδόλως την εμποδίζει να πάει κοντά του να το ευχαριστηθεί θυσιάζοντας τον παραπάνω χρόνο ζωής που της έχει εγγράψει η φύση. 

Είμαστε, λέει ο ποιητής, «βιαστικά και άπειρα όντα της στιγμής», μπροστά στην ηδονή και την χαρά της οποίας διατιθέμεθα να θυσιάσομε την μακαριότητα της αιωνιότητας στην οποία μπορεί να μας οδηγήσει η γνώση.