ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ | Λειψή ζωή. Του Θεοδόση Πελεγρίνη
Ο τέως υφυπουργός Παιδείας και τέως Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδόσης Πελεγρίνης αρθρογραφεί αποκλειστικά για το enallaktikos.gr
ΛΕΙΨΗ ΖΩΗ
Τι λυπηρόν άνθρωποι δημιουργικοί να εκμετρούν πρόωρα τον βίο τους. Ο Πασκάλ, ο Γάλλος μαθηματικός, φυσικός, θεολόγος, εφευρέτης και φιλόσοφος του 17ου αιώνα, πέθανε 39 ετών. Πόσα περισσότερα, και πιο αξιόλογα, ίσως, έργα, από όσα παρήγαγε θα μπορούσε να είχε προσφέρει αν ζούσε πιο πολύ. Το ίδιο μπορεί να λεχθεί και για τον Μότσαρτ, τον Αυστριακό μουσουργό του 17ου αιώνα, ο οποίος, ως την ώρα του θανάτου του, μόλις στα 35 του, συνέθεσε πάνω από 600 έργα, ορισμένα από τα οποία είναι τέτοιας καλλιτεχνικής αξίας, ώστε να θεωρείται από τους κορυφαίους δημιουργούς στην ιστορία της μουσικής.
Το πράγμα, παρόλα αυτά, δεν είναι απλό. Τι μας λέει ότι ο Πασκάλ και ο Μότσαρτ και τόσοι άλλοι δημιουργοί μη αξιωθέντες να καλύψουν το προσδόκιμο ζωής στην εποχή τους θα εξακολουθούσαν, αν ζούσαν περισσότερο, να είναι το ίδιο, ή και ακόμη περισσότερο ίσως, αποδοτικοί στον τομέα δράσης των. Ο Μπέρκλεϋ, ο Ιρλανδός φιλόσοφος του 18ου αιώνα, έγραψε τα σημαντικά του έργα ως τα 28 του. Αν είχε πεθάνει τότε, και όχι 68 ετών, που πέθανε τελικά, η φιλοσοφία, σε ό, τι τον αφορά, δεν θα είχε υποστεί καμιά ιδιαίτερη απώλεια. Και ο Γάλλος ποιητής του 19ου αιώνα Ρεμπώ, από τους μείζονες εκπροσώπους του συμβολισμού, μπορεί να πέθανε 37 ετών, αλλά ήδη είχε αποκηρύξει την ποίηση από τα 20 του. Έκτοτε, μέχρι που πέθανε, κατέγινε σε άλλες δραστηριότητες έτσι, ώστε, όπως έδειχνε το πράγμα, να μην επρόκειτο ότι, αν ζούσε περισσότερο, θα επέστρεφε στην ποίηση να συνεισφέρει περισσότερα σε αυτήν.
Πολλά–παρήγορα και πικρά– μπορούν να λεχθούν για τον πρόωρο χαμό των δημιουργών που πρόφτασαν κάτι να κάμουν στον λιγοστό χρόνο που τους δόθηκε. Τι να πεις, όμως, όταν το νήμα της ζωής κάποιου κοπεί νωρίς δίχως να του δοθεί η δυνατότητα να κάνει, ή, έστω, να προσπαθήσει να κάνει, ορισμένα από όσα πίστεψε ότι θα μπορούσε να κάνει. Στην μάχη μεταξύ Ελλήνων και Περσών στις Πλαταιές, το 479 π.Χ., ο Σπαρτιάτης Καλλικράτης, ο πιο όμορφος σε ολόκληρο το στρατόπεδο, τραυματίστηκε θανάσιμα, πριν αρχίσουν οι πολεμικές επιχειρήσεις, από αδέσποτο βέλος περσικό. Δεν τον στενοχωρούσε που πέθαινε για την πατρίδα του, είπε στον Αρίμνηστον τον συμπαραστάτη του, αλλά λυπόταν που δεν πρόλαβε να κάμει κάποιο ανδραγάθημα άξιο του εαυτού του και της προθυμίας του να πολεμήσει.
Ακολούθως, ο Αρίμνηστος ρίχτηκε στην μάχη και δοξάστηκε. Πολέμησε γενναία και ήταν εκείνος που σκότωσε τον Μαρδόνιο τον στρατηγό των Περσών. Του δόθηκε, βλέπεις, του Αρίμνηστου ο χρόνος στην ζωή να δράσει. Ενώ ο ατυχής ο Καλλικράτης …
