ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ | Περί των διακρίσεων της φύσης. Του Θεοδόση Πελεγρίνη

Το 305 μ.Χ. ο Διοκλητιανός παραιτείται οικειοθελώς από Ρωμαίος αυτοκράτορας και αποσύρεται στο ανάκτορό του στο Σπάλαθο της Δαλματίας να ασχοληθεί με τον κήπο του. Όταν κάποτε τον επισκέπτεται αντιπροσωπεία από την Ρώμη να τον καλέσουν να επανέλθει στον δημόσιο βίο προκειμένου να βοηθήσει την χώρα, εκείνος τους απαντά ότι, αν ήξεραν τι ωραία λάχανα καλλιεργούσε, δεν θα του ζητούσαν να ανταλλάξει την ηρεμία του εκεί με την θύελλα της αχόρταγης εξουσίας. Έτσι, πέθανε ήσυχα στο σπίτι του το 311, σε ηλικία 67 ετών. 

Ο Διοκλητιανός κατέλαβε την εξουσία με αποφασιστικότητα και αίμα. Μετά τον αιφνίδιο θάνατο του αυτοκράτορα Κάρου, το 283, στον θρόνο ανέβηκαν οι γιοι του, Καρίνος, που ασκούσε τα καθήκοντά του παραμένοντας στην Ρώμη, και Νουμεριανός ο οποίος, έχοντας στο πλευρό του τους δύο στενούς συνεργάτες τού πατέρα του Λούκιο Άπερ και Διοκλή πολεμούσε στην Ανατολή εναντίον των Περσών. Στο ταξίδι της επιστροφής στην Ρώμη ο Νουμεριανός παρέμεινε κλεισμένος στο φορείο του, επειδή, εξαιτίας μιας βαριάς μόλυνσης στα μάτια, είχε ταλαιπωρηθεί και δεν ήθελε να εμφανίζεται αδύναμος μπροστά στο στράτευμά του. Όταν οι στρατιώτες, λόγω της έντονης δυσοσμίας που αναδυόταν από το φορείο, τράβηξαν την κουρτίνα, αποκαλύφθηκε το πτώμα του αυτοκράτορα σε προχωρημένη αποσύνθεση. Ο Διοκλής κατηγόρησε τον Λούκιο Άπερ ότι δολοφόνησε τον Νουμεριανό και τον εκτέλεσε επί τόπου. Στην συνέχεια ο στρατός ανακήρυξε τον Διοκλή αυτοκράτορα, και προκάλεσε τον Καρίνο σε μάχη, ο οποίος, όμως, δολοφονήθηκε πριν από την διεξαγωγή της. Ως μοναδικός πλέον κάτοχος του θρόνου ο Διοκλής, που έλαβε εφεξής το αυτοκρατορικό όνομα «Διοκλητιανός», εξελίχθηκε σε έναν άκρως αλαζόνα και αιμοσταγή αυτοκράτορα –όσο κι αν με τις διοικητικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις του κατέστησε αποτελεσματικότερη την διακυβέρνηση της αχανούς αυτοκρατορίας και εξασφάλισε στην χώρα ένα δίκαιο σύστημα φορολόγησης. Θωρώντας τον εαυτό του γιο του Δία, ο Διοκλητιανός απαιτούσε από τους υπηκόους του ανάλογη προς το πρόσωπό του λατρεία, και εξαπέλυσε σφοδρό διωγμό εναντίον των χριστιανών που –εκτός του ότι με την εξάπλωσή τους στην επικράτεια αποτελούσαν σοβαρή απειλή για την αυτοκρατορία– αρνούνταν να τον προσκυνήσουν. 

Πώς τα κατάφερε, αλήθεια, ο Διοκλητιανός, με τα εγκλήματα που διέπραξε, να περάσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του χωρίς βάρος στην συνείδησή του; Τι διαφορά υπάρχει μεταξύ του εν λόγω Ρωμαίου αυτοκράτορα και του άγριου θηρίου που επιτίθεται στο θήραμά του να το κατασπαράξει και, μετά, αφού χορτάσει την πείνα του, ήρεμο πια αποσύρεται στην άκρη να  ησυχάσει; Ιδού ένα επιχείρημα για εκείνους που διατείνονται ότι η φύση δεν κάνει διακρίσεις μεταξύ των πλασμάτων της.