ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ | Σαν Ηθοποιός. Του Θεοδόση Πελεγρίνη

Την  αποτυχία σου, άμα σε βρει, μην την πάρεις κατάκαρδα, όπως η Φίλα, που αυτοκτόνησε, όταν ο  σύζυγός της, ο βασιλιάς  της Μακεδονίας Δημήτριος ο Πολιορκητής  (337- 283), ηττήθηκε από τον βασιλιά της Ηπείρου Πύρρο. Αντιμετώπισέ την όπως ο Δημήτριος –σαν το τέλος μιας θεατρικής παράστασης–, ο οποίος μετά την  ήττα του, αφού –όπως ο ηθοποιός, όταν πέφτει η αυλαία, βγάζει τα ρούχα του ρόλου του για να φορέσει τα δικά του– πέταξε την φορεσιά του βασιλιά και ντύθηκε σαν κοινός θνητός χλαμύδα φαιάν, απεχώρησε από την σκηνή του ήσυχα.    

Η ζωή του Δημητρίου, πλήρης από σκαμπανεβάσματα. Πότε περιφανείς νίκες, προβεβλημένος με την λαμπρή στολή του στρατηγού ή την πορφύρα του βασιλιά, πότε ταπεινωτικές ήττες, ζώντας μετά σαν ένας από τους πολλούς αφανείς ιδιώτες. Η μοίρα του πάντοτε στριφογυρνούσε, όπως θα έλεγε ο Σοφοκλής, «στης θεάς τον γρήγορο τροχό και πάντα μορφή / Άλλαζε / Σαν της σελήνης την θωριά που ποτέ / Δεν στέκει για δυο νύχτες η ίδια. / Έρχεται πρώτα αυτή απ’ το σκοτάδι νέα / Με πρόσωπο που όλο μεγαλώνει κι ομορφαίνει / Κι όταν φανεί η πιο έξοχη μορφή της / Πάλι αρχινά να φθίνει κι επιστρέφει στο μηδέν»⁺.

Σαν τον ηθοποιό που, όταν περάσει στο περιθώριο, οφείλει, χάριν της αξιοπρέπειας που του πρόσφερε η τέχνη, να φεύγει αθόρυβα, κι ο Δημήτριος, όταν κατάλαβε ότι δεν τον έπαιρνε να συνεχίσει τον ρόλο του σαν βασιλιάς, παραδόθηκε αδιαμαρτύρητα στον Σέλευκο και έζησε τα υπόλοιπα χρόνια του βίου του στην Συρία γυμνάζοντας το σώμα του, κάνοντας περιπάτους, πηγαίνοντας  κυνήγι, παίζοντας ζάρια, πίνοντας, διασκεδάζοντας.

Η τελευταία του παράσταση δόθηκε μετά τον θάνατό του –ασφαλώς. Ο γιος του Αντίγονος τοποθέτησε στην πρύμνη της πιο μεγάλης από τις ναυαρχίδες του στόλου του την υδρία με τα λείψανά του κοσμημένη με βασιλική πορφύρα και διάδημα και, καθώς την φυλούσαν ένοπλοι νεαροί φρουροί, ο Ξενόφαντος, ο επιφανέστερος των αυλητών, έπαιζε την πιο ιερή μελωδία σε έναν ρυθμό τέτοιον, ώστε το πάφλασμα των κουπιών, θυμίζοντας χτύπημα στο στήθος, να ακούγεται σαν απάντηση στους μουσικούς ήχους, ενώ από τις πόλεις, όπου σταματούσε η ναυαρχίδα, άλλες έφερναν στεφάνια για την υδρία κι άλλες έστελναν άνδρες ντυμένους πένθιμα να συνοδέψουν την πομπή μέχρι να καταλήξει στην Δημητριάδα, την πόλη την οποίαν ίδιος είχεν ιδρύσει στην Μαγνησία, όπου κι έγινε η ταφή του. Μόνο το χειροκρότημα έλειπε από την τελετή, το τελευταίο χειροκρότημα που περιμένει ο ηθοποιός πριν τον θάψουν. Απλώς, δεν αποτελούσε αυτό έθος τότε, στην εποχή του Δημητρίου. 

⁺Μετ.: Σ. Γκιργκένης – Μ. Τσιακάλου