Ο υφυπουργός Παιδείας και τέως Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδόσης Πελεγρίνης αρθρογραφεί κάθε Δευτέρα αποκλειστικά για το enallaktikos.gr
Θεοδόσης Ν. Πελεγρίνης
ΑΠΕΛΠΙΣΙΑ
Τίποτα πιο βαρύ από το συναίσθημα της απελπισίας, πιο βαρύ και από το μαρτύριο του Αχασβήρου, του περιπλανώμενου Ιουδαίου, του ανθρώπου που καταδικάστηκε να περιφέρεται αιώνια ανά τον κόσμο μη βρίσκοντας ανάπαυση πουθενά και σε τίποτε, να θέλει να ξεκουραστεί, να απαλλαγεί από την ίδια την ζωή του, και να μην μπορεί. Αυτό ήταν το τίμημα της άκαρδης συμπεριφοράς που επέδειξε ο Αχασβήρος, όταν ο Ιησούς, οδεύοντας προς τον τόπο της σταύρωσής του, σταμάτησε να ξαποστάσει ζητώντας του να του κρατήσει για λίγο τον σταυρό, κι εκείνος, αντ’ αυτού, τον παρότρυνε, λέγοντάς του επιτακτικά «βάδιζε, βάδιζε», να συνεχίσει. Ο Ιησούς υπάκουσε μη παραλείποντας συγχρόνως να τον καταραστεί να βαδίζει χωρίς να σταματημό, έως ότου επιστρέψει εν δόξη από την Βασιλεία των Ουρανών στην γη.
Υπάρχει, το δίχως άλλο, στο μαρτύριο του περιπλανώμενου Ιουδαίου μια λογική –η λογική της τιμωρίας, της ανταπόδοσης σκληρότητας στην σκληρότητα. Όχι όμως και στην περίπτωση της απελπισίας.
Απελπισία είναι να γυρίζεις πίσω την ματιά σου και να μην βρίσκεις τίποτε να σε ελκύει, να κοιτάζεις μπροστά και να μην διακρίνεις τίποτα ενδιαφέρον, και, παρόλα αυτά, να είσαι υποχρεωμένος να συνεχίζεις να ζεις. Να ζεις, γιατί;
Δεν υπάρχει γιατί. Καμιά διάθεση να αγωνιστείς για τίποτα. Απλώς, η υποχρέωσή σου να ζεις. Σαν να σε βούτηξε κάποια στιγμή χωρίς να πάρεις είδηση η ζωή με τα γαμψά της νύχια και, όσο και να θέλεις εσύ να της ξεφύγεις, να σε κρατάει υπό την κατοχή της. Ο πετεινός, όταν του κόβουν πέρα για πέρα τον λαιμό, για να τον ρίξουν μετά στο τσουκάλι, συνεχίζει ακέφαλος να πετάγεται πάνω, να πέφτει, να ξαναπετάγεται πάνω, να πέφτει, και ξανά πάλι το ίδιο. Σαν να θέλει να ξεφύγει από την ζωή, και η ζωή να επιμένει να τον κρατάει δέσμιό της. Η εικόνα της απελπισίας σε όλο της το μεγαλείο!
Υπάρχει, θα πεις, και η αυτοκτονία. Τι θα γινόταν, όμως, αν όλα τα θύματα της απελπισίας αποφάσιζαν να βάλουν τέλος στην ζωή τους; Δεν θα έχανε, με την εξαφάνισή τους, η ζωή ένα κομμάτι από την ποικιλία της, για την οποία μπορεί να επαίρεται;
Μπροστά στον κίνδυνο της απώλειάς της αυτής η ζωή φρόντισε, πονηρά, να φυτέψει μέσα μας το ένστικτο της αυτοσυντήρησης –τόσο ισχυρό μάλιστα που κάθε άλλο παρά εύκολο να είναι να το υπερνικήσει κανείς και να ξεφύγει από τα νύχια της. Κι έτσι, η απελπισία, ανακαλύπτοντας ανάμεσά μας το ένα μετά το άλλο τα θύματά της, θα συνεχίζει να πλανάται σαν τον αέναα περιπλανώμενο από τόπο σε τόπο Ιουδαίο.
