ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ | Το άστρο του Δαρβίνου. Του Θεοδόση Πελεγρίνη

ΑΣΤΡΟ

Δεν αρκεί, για να ξεχωρίσεις στον τομέα όπου δρας, να κάνεις σωστά την δουλειά σου. Χρειάζεται και ο ίδιος να εκπέμπεις ακτινοβολία έτσι, ώστε τα λόγια και τα έργα σου να ασκούν έλξη, να προκαλούν εκείνα που λένε και πράττουν οι άλλοι ιδιαίτερο ενδιαφέρον όταν τα λες και τα πράττεις εσύ. 

Τον 19ο αιώνα σημειώθηκε μια μεγάλη επανάσταση στην ιστορία της επιστήμης με την διατύπωση της θεωρίας της εξέλιξης, σύμφωνα με την οποία τα φυτά και τα ζώα που έζησαν ή εξακολουθούν να διαβιούν δεν φτιάχτηκαν εξ αρχής έτσι από ένα υπέρτατο ον, αλλά είναι το αποτέλεσμα συνεχούς εξέλιξης, που ξεκίνησε από ελάχιστες υποτυπώδεις μορφές ύπαρξης. Η ζωή συνίσταται στην μάχη των έμβιων πλασμάτων της φύσης για την διαιώνιση του είδους των. 

Το κάθε άτομο και, κατ’ επέκταση, το κάθε είδος αναπτύσσει τις ιδιότητες εκείνες –ή δημιουργεί και νέες, αν χρειαστεί, ιδιότητες – που του επιτρέπουν να προσαρμοστεί στο περιβάλλον, πράγμα απαραίτητο για να συνεχίσει να ζει. Δεν είναι τα πιο δυνατά και τα πιο έξυπνα είδη που επιβιώνουν, αλλά είναι εκείνα που με την εξέλιξή τους προσαρμόζονται καλύτερα στο περιβάλλον.

Την θεωρία της εξέλιξης των ειδών την διατύπωσαν δυο Βρετανοί φυσιοδίφες, περίπου συνομήλικοι, ο Γουάλας και ο Δαρβίνος, δουλεύοντας ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο. Όταν, το 1858, ο Δαρβίνος διάβασε το δοκίμιο του Γουάλας για την εξέλιξη των ειδών, με έκπληξη αναγνώρισε στις σελίδες του την ίδια θεωρία στην οποία είχε καταγίνει επί είκοσι χρόνια χωρίς ως τότε να την εκδώσει.  Ακόμα και οι όροι που μεταχειριζόταν ο Γουάλας, λέει σε επιστολή του ο Δαρβίνος, «θα μπορούσαν να είναι επικεφαλίδες στα κεφάλαιά μου!» Το γεγονός, άλλωστε, ότι στην συνέχεια δημοσιεύθηκε το δοκίμιο του Γουάλας μαζί με ανέκδοτα αποσπάσματα του Δαρβίνου δείχνει η πατρότητα της θεωρίας της εξέλιξης να ανήκει από κοινού στους δυο φυσιοδίφες. 

Παρόλα αυτά, και παρά το γεγονός ότι για την συμβολή του αυτή στην εξέλιξη της επιστήμης ο Γουάλας τιμήθηκε με βραβεία και εκδηλώσεις ακόμα και με την  ονομασία με το όνομά του κρατήρων στην Σελήνη και στον  Άρη, για τον κόσμο πατέρας της θεωρίας της εξέλιξης θεωρείται ο Δαρβίνος –σε τέτοιο σημείο, μάλιστα, ώστε εναλλακτικά να ονομάζεται αυτή «δαρβινισμός». Πώς να το κάνομε! 

Ο Δαρβίνος κουβαλούσε μέσα του ένα άστρο που με την ακτινοβολία του τον έκανε να λάμπει γύρω του. Το γεγονός ότι υπήρξε μέτριος μαθητής, ότι απέτυχε να σπουδάσει γιατρός και πήγε να σπουδάσει θεολογία για να γίνει παπάς, δεν στάθηκε ικανό να αμαυρώσει την ακτινοβολία που του έδινε το άστρο μέσα του.