Ενώ στην Ευρώπη, έχουν επίγνωση ότι με την
Κοινωνική Οικονομία αντιμετωπίζεται η ανεργία, στην Ελλάδα κυριαρχεί ως
γνωστόν ο ανορθολογισμός και η πολιτική διαστροφή. Οι κοινοτικοί πόροι
θυσιάζονται στο βωμό του πελατειακού κράτους με τα διάφορα προγράμματα
equal, stage, και ΤΟΠΕΚΟ και ΤοπΣΑ.
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΟΚΠ
Για ένα αυθεντικό θεσμό – μοχλό ανάπτυξης της Κοινωνικής Οικονομίας
Η ΕΕ εδώ και πολλά χρόνια αναπτύσσει πολιτικές για την προώθηση της
Κοινωνικής Οικονομίας. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα έχουν γίνει πολλές
προσπάθειες, χωρίς ωστόσο ουσιαστικό αποτέλεσμα, λόγω των στρεβλών
διαδικασιών των διαχειριστικών αρχών. Αξιολογώντας τη γενικότερη εικόνα
που επικρατεί θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε λέγοντας: “H Ευρώπη θέλει, η
Ελλάδα δεν μπορεί”.
Ενώ στην Ευρώπη, έχουν επίγνωση ότι με την
Κοινωνική Οικονομία αντιμετωπίζεται η ανεργία, στην Ελλάδα κυριαρχεί ως
γνωστόν ο ανορθολογισμός και η πολιτική διαστροφή. Οι κοινοτικοί πόροι
θυσιάζονται στο βωμό του πελατειακού κράτους με τα διάφορα προγράμματα
equal, stage, και ΤΟΠΕΚΟ και ΤοπΣΑ.
Ο,τι θετικό έχει γίνει σε
αυτόν τον τομέα έχει γίνει χάρις στον ηθικό πατριωτισμό λίγων εξαιρέσεων
από Οργανώσεις Κοινωνίας Πολιτών και συνεταιριστικών πρωτοβουλιών.
Στις πλείστες περιπτώσεις ενώ οι πόροι που δόθηκαν για να ενισχυθεί η
Κοινωνική Οικονομία τα αποτελέσματα είναι μηδαμινά καθώς στην πράξη
ενισχύονται διάφορα παραεπαγγέλματα απορρόφησης κοινοτικών πόρων.
Αποτελεί πρόκληση ότι οι συνεταιρισμοί και οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί
που έχουν αναπτυχθεί δεν βασίστηκαν σε τέτοιου είδους ενισχύσεις αλλά με
τους ίδιους πόρους του μέλλοντος.
Ο εναλλακτικός μηχανισμός για την Κοινωνική Οικονομία
Υπάρχει ένα πρόσφατο παράδειγμα που δείχνει ότι η κρατική γραφειοκρατία
δεν αλλάζει εύκολα νοοτροπία. Στις 15 Δεκεμβρίου έληξε η πρόσκληση για
την υποβολή προτάσεων για τη δημιουργία περιφερειακών μηχανισμών
Κοινωνικής Οικονομίας και κατατέθηκαν παραπάνω από πενήντα προτάσεις για
τις 13 περιφέρειες της χώρας στο Υπουργείο Εργασίας, στην ειδική μονάδα
ΕΥΚΕΚΟ.
Βασική αρχή του προγράμματος που αναφερόταν και στην
πρόσκληση ήταν η οργάνωση από τα κάτω των αναπτυξιακών συμπράξεων ώστε
να εκπροσωπηθούν σε αυτές οι φορείς που προάγουν την ανάπτυξη του τρίτου
πυλώνα της οικονομίας.
Στην πραγματικότητα όμως συνέβη το
αντίθετο. Στις κατατεθειμένες προτάσεις κυριαρχούν οι αναπτυξιακές
εταιρείες των Δήμων, των Περιφερειών και του δημοσίου και οι κοινωνικές
επιχειρήσεις και οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί που θα έπρεπε να είναι
πρωταγωνιστές, έχουν ασήμαντη συμμετοχή τόσο στην υλοποίηση όσο και στον
προϋπολογισμό.
Ενδεχομένως υπάρχουν 2-3 εξαιρέσεις πρωτοβουλιών
από τα κάτω που δεν αλλάζουν όμως τη συνολική εικόνα που επικράτησε.
Έτσι η τύχη αυτού του προγράμματος δεν αναμένεται να είναι και πολύ
διαφορετική από όσα προηγήθηκαν μ το πρόγραμμα equal και τα προγράμματα
ΤΟΠΕΚΟ και ΤοπΣΑ. Δηλ.η ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας στα χαρτιά
και η σπατάλη των πόρων σε κάθε είδους διαμεσολαβητές και εταιρίες του
δημοσίου που χρησιμοποιούν τους πόρους για τη μισθοδοσία των υπαλλήλων
τους.
Οι πόροι όχι μόνο δεν πάνε στον αντικειμενικό προορισμό
τους που είναι η ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας αλλά με
προσχηματικό τρόπο κατευθύνονται για τη μισθοδοσία παρείσακτων εταιριών
του δημοσίου και της τοπικής αυτοδιοίκησης που συντηρούνται με αυτόν τον
τρόπο.
Πρόκειται για εταιρίες που αντικειμενικά θα έπρεπε να
έχουν κλείσει σύμφωνα με το κεντρικό κυβερνητικό σχεδιασμό και τις
οδηγίες της ΕΕ, αλλά συντηρούνται και παρατείνουν την λειτουργία τους με
βάση το πελατειακό πολιτικό σύστημα. Επειδή πρόκειται για μια
προκλητική πολιτική συμπεριφορά που γίνεται καταπαραβίαση του
κοινοτικού δικαίου, μια οργανωμένη καταγγελία από τις ΟΚΠ μπορεί να
εγείρει και νομικές συνέπειες γι αυτούς που σχεδίασαν και υλοποίησαν το
πρόγραμμα κατ’ αυτόν τον τρόπο.
Είναι σαφές με βάση τις
κοινοτικές οδηγίες για τη διαχείριση του ΕΣΠΑ ότι δεν μπορούν να
διοχετεύονται πόροι άμεσα ή έμμεσα για μισθούς υπαλλήλων που εργάζονται
στο δημόσιο ή σε εταιρίες του Δημοσίου και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Στην προκειμένη περίπτωση με προσχηματικό τρόπο διοχετεύονται πόροι του
ΕΚΤ για τη πάγια μισθοδοσία υπαλλήλων αναπτυξιακών εταιριών του
δημοσίου με το πρόσχημα ότι κάνουν συμβουλευτικό, εκπαιδευτικό ή
οργανωτικό έργο για την κοινωνική οικονομία
Τι μπορούν να κάνουν αυτοί που πραγματικά θέλουν την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας;
Το πρώτο είναι να καταδείξουν στην ΕΕ αυτήν την αναντιστοιχία
επιλεγμένων στόχων ανάπτυξης της Κοινωνικής Οικονομίας και
αποτελεσμάτων.
Το δεύτερο είναι να κινητοποιήσουν το κοινωνικό
κεφάλαιο ακόμη και χωρίς αυτήν την υποστήριξη αλλά με ίδιες δυνάμεις για
να δείξουν στην πράξη τι είναι και τι δεν είναι κοινωνική
επιχειρηματικότητα.
Στο ερώτημα πως θα αλλάξουν οι προτεραιότητες των ίδιων των φορέων της Κοινωνίας Πολιτών, η απάντηση είναι:
1. Δημιουργώντας ένα οριζόντιο επικοινωνιακό μηχανισμό και δικτύωση διάχυσης γνώσης, ενημέρωσης και σημασίας της Κ.Ο
2. Δημιουργώντας βάση ζωντανής ανοιχτής επικοινωνίας σε κάθε
περιφέρεια με κοινωνικά πολιτικά καφενεία – εντευκτήρια διαρκούς
επιμόρφωσης για την κοινωνική οικονομία.
3. Αξιοποιώντας
ανενεργούς πόρους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της εκκλησίας κ.α.
οργανισμών (κτίρια, αγροκτήματα για θερμοκοιτίδες κοινωνικών
συνεταιρισμών και κοινωνικών αγροκτημάτων, θέματα για τα οποία έχουμε
κατά καιρούς δημοσιεύσει σχετικά άρθρα που μπορεί να ανατρέξει ο κάθε
ενδιαφερόμενος).
Επισημαίνοντας ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος από
την οριζόντια οργάνωση των πραγματικών φορέων της κοινωνικής οικονομίας
και η νομική διεκδίκηση αυτών των πόρων υπέρ της κοινωνίας μέσω των
αρμόδιων οργάνων της ΕΕ και των ανεξάρτητων διαχειριστικών αρχών.
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΟΚΠ