Χάγη, 23 Οκτωβρίου 2018 – Οι ασθενείς με ανθεκτική φυματίωση συνεχίζουν να στερούνται την καλύτερη δυνατή θεραπεία σήμερα, εν μέρει λόγω των υψηλών τιμών των φαρμάκων, σύμφωνα με μια νέα έκθεση με τίτλο DR-TB Drugs Under the Microscope (Τα φάρμακα κατά της ανθεκτικής φυματίωσης στο μικροσκόπιο) που δημοσίευσαν σήμερα οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα / Médecins Sans Frontières (MSF) στο 49ο Παγκόσμιο Συνέδριο Πνευμονικής Υγείας στη Χάγη.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα απηύθυναν έκκληση στην αμερικανική φαρμακευτική εταιρεία Johnson & Johnson (J&J) να μειώσει την τιμή του νέου φαρμάκου κατά της φυματίωσης βεδακιλίνη στο μισό, ώστε να μπορούν να σωθούν περισσότερες ζωές.
Τον Αύγουστο του 2018, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνέστησε την επέκταση της χρήσης της βεδακιλίνης (που παράγεται από την J&J) καθιστώντας τη βασικό φάρμακο για τη θεραπεία της ανθεκτικής φυματίωσης, υποβαθμίζοντας ταυτόχρονα τα ενέσιμα φάρμακα που πρέπει να χορηγούνται καθημερινά –και τα οποία μπορούν να προκαλέσουν κώφωση, ηπατικές βλάβες και άλλες σοβαρές παρενέργειες– σε φάρμακα τελευταίας επιλογής.
Η αλλαγή αυτή αυξάνει θεαματικά τον αριθμό των ανθρώπων που θα πρέπει να παίρνουν βεδακιλίνη και υποχρεώνει τα εθνικά προγράμματα θεραπείας της φυματίωσης να κλιμακώσουν τη χρήση της στο πλαίσιο της θεραπείας για την ανθεκτική φυματίωση που παρέχουν. Παρά τα προσδοκώμενα οφέλη, οι υψηλές τιμές παραμένουν σημαντικό εμπόδιο.
Οι έρευνες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα δείχνουν ότι τα θεραπευτικά σχήματα κατά της ανθεκτικής φυματίωσης που περιέχουν τα δύο νέα φάρμακα βεδακιλίνη και δελαμανίδη αντιπροσωπεύουν μια σημαντική αύξηση της τιμής συγκριτικά με τα παλαιότερα θεραπευτικά σχήματα που δεν συστήνονται πλέον. Οι άνθρωποι με ανθεκτική φυματίωση πρέπει να λαμβάνουν εξατομικευμένη θεραπεία που αποτελείται από τουλάχιστον πέντε φάρμακα για κυμαινόμενο χρονικό διάστημα, ανάλογα με τον τύπο ανθεκτικής φυματίωσης που έχουν.
Η εκτιμώμενη τιμή των πιο μακροχρόνιων εξατομικευμένων θεραπευτικών σχημάτων θα μπορούσε τώρα να ξεπεράσει τα 2.000 δολάρια για τους ασθενείς που χρειάζονται βεδακιλίνη για τουλάχιστον 18 μήνες, δηλαδή 50% αύξηση συγκριτικά με την προηγούμενη τυπική θεραπεία. Στην περίπτωση των ασθενών που χρειάζονται και βεδακιλίνη και δελαμανίδη για έως 20 μήνες, η αύξηση της τιμής θα μπορούσε να φτάσει το 500%, με ένα θεραπευτικό σχήμα να κοστολογείται γύρω στα 9.000 δολάρια.
«Η ανάλυσή μας δείχνει καθαρά ότι η υψηλή τιμή των δύο νέων φαρμάκων κατά της φυματίωσης καθιστά την καλύτερη δυνατή θεραπεία σήμερα πολύ πιο ακριβή από τα προηγούμενα θεραπευτικά σχήματα» λέει η Σάροναν Λιντς, σύμβουλος για θέματα HIV και φυματίωσης στην Εκστρατεία των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την Πρόσβαση σε Βασικά Φάρμακα.
«Αυτά τα νέα φάρμακα κατά της φυματίωσης θα σώσουν περισσότερες ζωές, θα ωφελήσουν τα εθνικά προγράμματα και θα κάνουν αυτή την επίπονη θεραπεία περισσότερο ανεκτή για τους ασθενείς. Αν όμως η τιμή τους παραμείνει απρόσιτη, δεν θα πραγματοποιήσουν τον σκοπό τους και δεν θα επιτευχθούν τα προσδοκώμενα οφέλη. Αν οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν μειώσουν σημαντικά τις τιμές τους, οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να υποφέρουν χωρίς πρόσβαση σε ασφαλέστερη και αποτελεσματικότερη θεραπεία.»
Πρόσφατα η J&J ανακοίνωσε τη μείωση της τιμής της βεδακιλίνης σε ορισμένες χώρες, ωστόσο το φάρμακο πρέπει να γίνει προσιτό στις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο από την επιδημία της ανθεκτικής φυματίωσης. Η τιμή των 400 δολαρίων για έξι μήνες θεραπείας εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλή, καθώς πολλοί άνθρωποι χρειάζονται το φάρμακο για διάστημα σημαντικά μεγαλύτερο των έξι μηνών, με αποτέλεσμα ακόμη υψηλότερο κόστος.
Η J&J έχει λάβει αρκετά χρήματα φορολογούμενων από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες για την ανάπτυξη της βεδακιλίνης, επομένως έχει σαφή υποχρέωση να διασφαλίσει ότι το κοινό θα επωφεληθεί από αυτή την επένδυση καθιστώντας το φάρμακο προσιτό για όποιον το χρειάζεται. Για να εξασφαλιστεί ότι όλοι έχουν πρόσβαση στο φάρμακο, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα κάλεσαν την J&J να παραχωρήσει μη αποκλειστική άδεια εκμετάλλευσης στην οργάνωση Medicines Patent Pool, ώστε να υπάρξει ανταγωνισμός μεταξύ των κατασκευαστών γενοσήμων και, κατά συνέπεια, μείωση των τιμών.
«Οι νέες συστάσεις θεραπείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας προσφέρουν τις καλύτερες πιθανότητες ίασης με τις λιγότερες παρενέργειες για τους ανθρώπους με ανθεκτική φυματίωση» λέει η Δρ Νάιρα Χατσατριάν, ιατρική συντονίστρια του προγράμματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Αρμενία. «Αν η βεδακιλίνη εξακολουθήσει να είναι τόσο ακριβή, οι διάφορες χώρες θα έχουν περιορισμένες δυνατότητες να κλιμακώσουν τη χορήγηση θεραπείας, και θα εγκλωβιστούμε σε ένα θανάσιμο στάτους κβο όπου η πλειοψηφία των ασθενών δεν θα έχει την ευκαιρία να επωφεληθεί από μια πιο αποτελεσματική θεραπεία.»
Υπολογίζεται ότι 558.000 άνθρωποι ανέπτυξαν ανθεκτική φυματίωση το 2017, αλλά μόνο το 25% έλαβε θεραπεία. Η τυπική θεραπεία της ανθεκτικής φυματίωσης που χρησιμοποιείται έως τώρα στις περισσότερες χώρες απαιτεί τη λήψη έως 14.000 χαπιών για σχεδόν δύο χρόνια, καθώς και επώδυνες καθημερινές ενέσεις για έως οκτώ μήνες και έχει σοβαρές παρενέργειες. Το ποσοστό ίασης είναι μόλις 55%.
«Για να σωθούν όσο το δυνατόν περισσότερες ζωές και να κλιμακωθεί πραγματικά η χορήγηση θεραπείας, η τιμή ενός πλήρους θεραπευτικού σχήματος κατά της ανθεκτικής φυματίωσης δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 500 δολάρια ανά άτομο σε όλες τις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, καθώς και στις χώρες με υψηλό ποσοστό φυματίωσης» λέει η Λιντς.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν φροντίδα σε ασθενείς με φυματίωση εδώ και 30 χρόνια και συχνά συνεργάζονται με εθνικές υγειονομικές αρχές για τη θεραπεία των ασθενών σε διάφορα πλαίσια, όπως ζώνες χρόνιων συγκρούσεων, παραγκουπόλεις, φυλακές, καταυλισμούς προσφύγων και αγροτικές περιοχές. Το 2017, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα υποστήριξαν περισσότερους από 22.000 ασθενείς φυματίωσης που έκαναν θεραπεία, από τους οποίους οι 3.600 είχαν ανθεκτικές μορφές φυματίωσης. Στα προγράμματα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα σε 14 χώρες, περισσότεροι από 2.000 ασθενείς είχαν λάβει θεραπεία με τα νέα φάρμακα –633 με δελαμανίδη, 1.530 με βεδακιλίνη και 227 με έναν συνδυασμό και των δύο φαρμάκων– έως τον Σεπτέμβριο του 2018.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα συμμετέχουν σε δύο από τις αρκετές κλινικές δοκιμές που είναι σε εξέλιξη, την endTB και την PRACTECAL, οι οποίες αξιολογούν τη βέλτιστη χρήση της βεδακιλίνης, της δελαμανίδης και άλλων νέων φαρμάκων σε βραχύτερα θεραπευτικά σχήματα κατά της ανθεκτικής φυματίωσης.
