«H Eλλάδα υποχώρησε, αλλά είναι η Ευρώπη που ηττήθηκε», γράφει ο Γ. Βαρουφάκης στη Le Monde diplomatique

Σε άρθρο του στη Le Monde diplomatique, με τίτλο «Η ήττα της
Ευρώπης», ο πρώην υπ. Οικονομικών αναφέρεται εκτεταμένα στα όσα διημείφθησαν
στις διαπραγματεύσεις, στις απειλές του Γ. Ντάισελμπλουμ για κλείσιμο των
τραπεζών και στην άκαμπτη στάση του Β. Σόιμπλε. «Η Ελλάδα υποχώρησε, η Ευρώπη
ηττήθηκε», καταλήγει ο Γ. Βαρουφάκης.
 
Μεταξύ άλλων τονίζει πως από την πρώτη τους συνάντηση
στις 30 Ιανουαρίου, ο Γερούν Ντάισελμπλουμ τον απείλησε πως η αποδοχή του
μνημονίου ήταν μονόδρομος και πως σε διαφορετική περίπτωση θα υπήρχε μόνο
διακοπή του προγράμματος και κλείσιμο τραπεζών. Ο πρώην υπουργός οικονομικών
αναφέρεται επίσης στον Β. Σόιμπλε τονίζοντας πως η στάση του ήταν εξ αρχής
αρνητική σε οποιαδήποτε αναδιαπραγμάτευση του υφιστάμενου μνημονίου παρά τις
εκλογές της 25ης Ιανουαρίου. 
 
Το πρώτο Eurogroup
 
«Κατά την πρώτη μου συμμετοχή σε Eurogroup, στις 11
Φεβρουάριου, μετέφερα προς τους εταίρους μου ένα απλό μήνυμα: «Στην κυβέρνηση
του ΣΥΡΙΖΑ μπορείτε να βρείτε έναν αξιόπιστο εταίρο. Θα εργαστούμε για την
εξεύρεση κοινού τόπου συνεργασίας με το Eurogroup στη βάση της εφαρμογής μίας
τριπολικής πολιτικής η οποία θα επιτρέψει στην Ελλάδα να εξέλθει από την κρίση.
Η πολιτική θα πρέπει να περιλαμβάνει βαθιές και ουσιαστικές διαρθρωτικές
αλλαγές ώστε να ενισχυθεί η αποδοτικότητα αλλά και να καταπολεμηθεί ριζικά η
διαφθορά, η φοροδιαφυγή και η ολιγαρχία των κερδοσκόπων. Ο δεύτερος πυλώνας της
πολιτικής θα πρέπει να είναι βασισμένος σε ισοσκελισμένα δημοσιονομικά για τη
χώρα τα οποία ουσιαστικά ισοδυναμούν με μικρότερα πρωτογενή πλεονάσματα ώστε να
μην επιβαρυνθεί ο λαός και ο ιδιωτικός τομέας με περισσότερα και πιο βαριά
μέτρα και τέλος ως τρίτος άξονας θα πρέπει να υπολογιστεί η αναδιάρθρωση του
χρέους της χώρας ώστε η αξία των πρωτογενών πλεονασμάτων να επιστρέφει υπό
μορφή επενδύσεων στη χώρα και να υπάρχει τελικώς και ουσιαστική αποπληρωμή των
χρεών προς τους εταίρους μας»
 
H συνάντηση με Σόιμπλε
 
Λίγες ημέρες νωρίτερα τονίζει ο Γιάνης Βαρουφάκης,
«συγκεκριμένα στις 5 Φεβρουαρίου, επισκέφθηκα για πρώτη φορά τον κύριο Wolfgang
Schäuble, τον Γερμανό Υπουργό Οικονομικών. Στη συνάντησή μας τον διαβεβαίωσα
πως από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης μπορεί να αναμένει προτάσεις οι
οποίες δεν στοχεύουν τον έλληνα πολίτη αλλά συνολικά τους ευρωπαίους πολίτες
και τις ανάγκες τους. Όπως αργότερα ανακαλύψαμε πάντως με τον δύσκολο τρόπο,
καμία από τις αγαστές προθέσεις και προσπάθειές μας δεν ενδιέφερε δυστυχώς
μεγάλη μερίδα της Ευρώπης». 
 
Η πρώτη σύγκρουση με Ντάισελμπλουμ 
 
Ο πρώην υπουργός Οικονομικών, αναφερόμενος στην πρώτη του
συνάντηση με τον πρόεδρο του Eurogroup, αναφέρει: «Στις 30 Ιανουαρίου είχα την
πρώτη συνάντηση με τον κύριο Γέρουν Ντάισελμπλουμ, όντας και επίσημα υπουργός
Οικονομικών της χώρας. Η πρώτη ερώτηση που μου έθεσε ήταν το πως σκοπεύουμε να
χειριστούμε το μνημόνιο το οποίο είχε υπογράψει η προηγούμενη κυβέρνηση με τους
δανειστές. Η απάντησή μου ήταν πως η νέα κυβέρνηση είχε εκλεγεί με τη δέσμευση
να επαναδιαπραγματευτεί τη συγκεκριμένη συμφωνία καθώς ήταν αδύνατο να
συνεχιστεί η εφαρμογή πολιτικών οι οποίες είχαν φτάσει στα όρια της εξαθλίωσης
την ελληνική οικονομία και κοινωνία και τα οποία τελικώς, όπως αποδείχθηκε, δεν
απέδιδαν και τα αναμενόμενα στην αποπληρωμή των χρεών της χώρας.
 
Η απάντηση που έλαβα από τον κύριο Dijsselbloem ήταν άμεσα
και ξεκάθαρη: Δεν υπάρχει περίπτωση αυτό να συμβεί. Είτε αποδέχεστε τις
δεσμεύσεις που μνημονίου που έχει υπογραφεί είτε το πρόγραμμα σταματά άμεσα μου
τόνισε. Με άλλα λόγια ο κύριος Dijsselbloem, μου είπε πως είτε συνεχίζεται στο
δρόμο των ίδιων αποτυχημένων πολιτικών λιτότητας είτε το τραπεζικό σας σύστημα
καταρρέει καθώς αυτό επί της ουσίας σημαίνει διακοπή του προγράμματος για
οποιαδήποτε χώρα μέλος βρίσκεται υπό χρηματοδότηση. Κοινώς ο ELA σταματά τη
χρηματοδότηση του τραπεζικού συστήματος, τα ΑΤΜ σταματούν να δίνουν χρήματα, οι
τράπεζες κλείνουν. Η συγκεκριμένη πρακτική ωμού, κατά την άποψή μου, εκβιασμού
μίας δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης, δεν ήταν η τελευταία, οφείλω να
τονίσω. 
 
Η σκληρή γερμανική στάση στο Eurogroup
 
«Στο Eurogroup το οποίο συγκλήθηκε έντεκα ημέρες αργότερα, η
στάση του κυρίου Dijsselbloem ήρθε να επιβεβαιωθεί και από τον κύριο Σόιμπλε.
Έχοντας μόλις τελειώσει την ομιλία του ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μ. Σαπέν,
στην οποία είχε σημειώσει πως θα πρέπει να γίνουν προσπάθειες να βρεθεί ένας
κοινός τόπος συζήτησης για την αναδιάρθρωση συγκεκριμένων σημείων του
προηγούμενου μνημονίου, ο γερμανός υπουργός οικονομικών μίλησε τονίζοντας «Οι
εκλογές δεν θα έπρεπε να μπορούν να αλλάζουν τίποτε».
Το εντυπωσιακό με τη συγκεκριμένη μάλιστα στάση είναι πως αρκετοί από τους
υπόλοιπους υπουργούς Οικονομικών συντάχθηκαν με τη συγκεκριμένη άποψη. Στο
τέλος της συγκεκριμένης συνεδρίασης κατά τη διαπραγμάτευση για τη σύνταξη ενός
κοινού ανακοινωθέντος ζήτησα η λέξη τροποποιημένο να τοποθετηθεί πριν από τη
λέξη μνημόνιο, σε μία πρόταση η οποία ως στόχο θα είχε ουσιαστικά να δεσμεύσει
την κυβέρνηση μας με επόμενες αποφάσεις. Στο σημείο αυτό ο κύριος Σόιμπλε
αρνήθηκε να γίνει η συγκεκριμένη τροποποίηση ασκώντας βέτο και τονίζοντας «πως
είναι αδύνατο να μπούμε σε διαπραγμάτευση του υπάρχοντος μνημονίου μόνο και
μόνο επειδή οι έλληνες εξέλεξαν νέα κυβέρνηση». Λίγες ώρες αργότερα και ενώ
υπήρχε συλλογικότερη προσπάθεια για την εξεύρεση λύσης ο κύριος Dijsselbloem
επανέλαβε την απειλή του για κατάρρευση του προγράμματος στήριξης σε περίπτωση
που επιμέναμε στη συγκεκριμένη τακτική.
 
Στο σημείο αυτό συνομίλησα με τον πρωθυπουργό Αλ. Τσίπρα κι
έλαβα την εντολή να αποχωρήσω από το Eurogroup χωρίς να έχουμε επί του πρακτέου
συμφωνήσει ή υπογράψει κανένα κοινό ανακοινωθέν, αγνοώντας για δεύτερη φορά τις
απειλές από την πλευρά Dijsselbloem. Στο σημείο αυτό οφείλω να υπογραμμίσω πως
η συγκεκριμένη απειλή, εκείνη τουλάχιστον τη στιγμή, αποδείχθηκε ανεπαρκής αλλά
σύντομα πήρε τη μορφή εκδίκησης από την πλευρά των εταίρων με τους οποίους
βρεθήκαμε απέναντι. Αναλυτικότερα, χρησιμοποιήθηκε ως επιχείρημα ή καλύτερα ως
μέτρο πίεσης πάρα πολλές φορές το κλείσιμο των τραπεζών κατά τη διάρκεια όλων
των συνομιλιών από πάρα πολλούς υπουργούς Οικονομικών αλλά κάποια στιγμή η
κατάσταση έγινε και προσωπική καθώς υπήρξαν υπουργοί που ανοιχτά με κατηγόρησαν
πως τους κάνω μάθημα οικονομικών».
 
Το κλείσιμο των τραπεζών και τα capital controls
 
Ο Γιάνης Βαρουφάκης αναφερόμενος στο πως έφτασε η ελληνική
οικονομία στο κλείσιμο των τραπεζών και τα capital controls αναφέρει: «Ένα μήνα
πριν εκλεγούμε, η προηγούμενη κυβέρνηση, σε συνεργασία με το διοικητή της
Τράπεζας της Ελλάδας (ο οποίος είχε προηγουμένως υπηρετήσει ως υπουργός
Οικονομικών την ίδια αυτή κυβέρνηση), είχε ήδη δρομολογήσει ένα πρώτο bank run.
 Μετά την εκλογή μας, η ΕΚΤ άρχισε να επισημάνει ότι σταδιακά θα
προχωρούσε στην απενεργοποίηση της ροής ρευστότητας προς το τραπεζικό σύστημα
της χώρας, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό μία άνευ προηγουμένου απόσυρση
καταθέσεων η οποία σαφέστατα χρησιμοποιήθηκε με συγκεκριμένο σκοπό από το
Eurogroup, για να “δικαιολογηθεί” το κλείσιμο των τραπεζών – κάνοντας
τελικά πράξη την αρχική απειλή του Γ. Ντάισελμπλουμ.
 
Η αποχώρηση από το Eurogroup 
 
«Όταν οι διαπραγματεύσεις πέρασαν σε τεχνοκρατικό επίπεδο,
απλώς επιβεβαίωσαν τους χειρότερους φόβους που είχαμε για την κατάσταση. Οι
πιστωτές διακήρυξαν δημόσια την ανησυχία τους ότι δεν θα πάρουν πίσω τα χρήματά
τους και εξέφραζαν τις αμφιβολίες τους για το εάν η ελληνική οικονομία είναι
δυνατό να προχωρήσει σε βασικές διαρθρωτικές αλλαγές. Στην πραγματικότητα,
όμως, ενδιαφέρονταν μόνο να ταπεινώσουν την κυβέρνησή και να μας αναγκάζουν να
επιλέξουμε ανάμεσα στην παραίτηση και τη συνθηκολόγηση, ακόμα και εις βάρος της
διασφάλισης ότι οι λαοί που μας έχουν δανείσει θα πάρουν τα χρήματά τους πίσω
ενώ παράλληλα έθεταν σε κίνδυνο μία ατζέντα μεταρρυθμίσεων που μόνο το κόμμα
μας μπορούσε να πείσει τον ελληνικό λαό να το υιοθετήσει και να το υλοποιήσει
ως δικό του».
 
«H Eλλάδα υποχώρησε, αλλά είναι η Ευρώπη που ηττήθηκε»
 
«Ό,τι κι αν πιστεύει κανείς για την κυβέρνησή μας, αυτό το
επεισόδιο θα περάσει στην ευρωπαϊκή ιστορία ως η στιγμή που η επίσημη Ευρώπη,
χρησιμοποιώντας θεσμούς και μεθόδους που καμιά Συνθήκη δεν έχει νομιμοποποιήσει
(το Eurogroup, τη Σύνοδο Κορυφής, την απειλή αποπομπής από την Ευρωζώνη),
επέφερε σοβαρό πλήγμα στο ιδανικό της ενίσχυσης της δημοκρατικής ένωσης.
 
Η Ελλάδα υποχώρησε, η Ευρώπη ηττήθηκε».
 
Και στον επίλογό του, ο Γ. Βαρουφάκης τονίζει:
 
«Κανένας ευρωπαϊκός λαός δεν πρέπει ποτέ ξανά να βρεθεί
στη θέση να διαπραγματεύεται υπό καθεστώς φόβου. Οι Ευρωπαίοι πρέπει να μη
φοβηθούν ένα ΕυρωπαΪκό New Deal που αποκαθιστά το όνειρο της κοινής ευημερίας
με δημοκρατική πολιτική. Αν αποτύχουμε, η βαρβαρότητα θα ξεπηδήσει. Σε μια
ήπειρο που έχει παράξει το καλύτερο και το χειρότερο από όσα είναι ικανοί να
κάνουν οι άνθρωποι, πρέπει να σκεφτούμε νηφάλια αυτό το ζήτημα».