«Γράφουν τα ποδήλατα Τρέχει ρόδα στη ψυχή τους Δεν τρώνε φως Ο
κοσμηματοπώλης δεν έχει ποδήλατο Η Βέρα κλαίει γιατί θέλει να πάρει Ξεφούσκωσε
το λάστιχο γελά ο Γιάννης Δεν είναι οι τροχοί που μας πεθαίνουν Οι ζωές, τα
ρούχα τα καλά, Σκάλες που ανεβήκαμε ν’ αγαπηθούμε Είναι οι τροχοί που μας
πεθαίνουν Οι ζωές, τα ρούχα τα καλά Σκάλες που ανεβήκαμε ν’ αγαπηθούμε». (Ηλίας
Τσέχος, ‘Δεν είναι αθώο το αίμα. Σπονδή στη λαδωμένη αλυσίδα’, 2011).
Η διαδικασία επίσπευσης της προεδρικής εκλογής έχει
προκαλέσει μία προσίδια ενεργοποίηση των θεμελιωδών ιδεολογικών μηχανισμών του
κράτους, οι οποίοι προχωρούν σε μία «διάχυση» και διαμεσολάβηση της φοβικής
ιδεολογίας στο πεδίο του κοινωνικού. Σε αυτό το πλαίσιο, οι άμεσοι και
θεμελιώδεις μηχανισμοί του κράτους, (ΜΜΕ), επιδιώκουν την εγγραφή στο πεδίο του
κοινωνικού, εκείνων των ιδεολογικών χαρακτηριστικών «σταθεροποίησης» του
κοινωνικού και πολιτικού γίγνεσθαι. Λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωση της
επίσπευσης της διαδικασίας εκλογής προέδρου της Δημοκρατίας οι βασικοί «θεσμοί»
συγκρότησης της ιδεολογικής κυριαρχίας του άρχοντος αστικού συγκροτήματος
εξουσίας, επεδίωξαν να «ενσταλάξουν» και να «εγχαράξουν» συνάμα στο πεδίο
κίνησης και εκφοράς των κοινωνικών τάξεων την ιδεολογία του φόβου, ή αλλιώς τον
φόβο για την απώλεια της κοινωνικής και πολιτικής σταθερότητας. Φυσικά, η
συγκεκριμένη διαδικασία θα είναι διαρκής και συνεχής.
Οι θεμελιώδεις μηχανισμοί ιδεολογικού πράττειν εγκιβωτίζονται
τα στοιχεία της κυβερνητικής ιδεολογικής διαχείρισης της βαθιάς και «ασυνεχούς»
οικονομικής κρίσης. Έτσι, η προκήρυξη πρόωρων εκλογών και η πιθανή άνοδος του
Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς στην εξουσία ισοδυναμούν με την «δεδηλωμένη
απώλεια» της κοινωνικής και πολιτικής σταθερότητας, με την έξοδο από
την ΟΝΕ (Οικονομική & Νομισματική Ένωση) και με την συνακόλουθη «είσοδο»
στο χάος.
Ο φόβος ως έννοια και ως πράξη, ως νόημα και ως ιδεολογία
δομείται και συγκροτείται με στόχο την διασφάλιση του όλου πλέγματος των
συμφερόντων του άρχοντος αστικού συγκροτήματος εξουσίας, ενώ, την ίδια στιγμή,
διαχέεται στο πάντα κρίσιμο πεδίο του κοινωνικού, έχοντας ως βασικό στόχο τον
επηρεασμό και τον «επικαθορισμό» της κίνησης συγκεκριμένων κοινωνικών τάξεων. Η
φοβική ιδεολογία τείνει να «σφυρηλατεί» μία επίπλαστη κοινωνική ενότητα,
υπερβαίνοντας το πλαίσιο και το πεδίο της κοινοβουλευτικής αντιπαράθεσης και
«σύγκρουσης».
«Εννοούμε με τον όρο ΙΜΚ, (σ.σ: Ιδεολογικοί Μηχανισμοί του
Κράτους), ορισμένες πραγματικότητες, που εμφανίζονται στον άμεσο παρατηρητή με
τη μορφή διακριτών και ειδικευμένων θεσμών».[1] Κι αυτοί οι «διακριτοί και
ειδικευμένοι θεσμοί» μεταβάλλουν ριζικά και δομικά τον τρόπο διεξαγωγής του
πολιτικού παιγνίου. Με αυτόν τον τρόπο, η ιδεολογική «κατασκευή» του φόβου
αίρει το πεδίο των αντιθετικών κοινωνικών-ταξικών συμφερόντων, επιδιώκοντας την
προσίδια σύγκλιση και στοίχιση κοινωνικών τάξεων και συμφερόντων, κάτι που θα
«αποτρέψει» την αριστερή έλευση του κοινωνικού και πολιτικού χάους.
Η φοβική ιδεολογία επιδιώκει την ριζική αλλαγή της «στάσης»
και της κίνησης ενός σημαντικού τμήματος του μπλοκ των λαϊκών-κυριαρχούμενων
τάξεων. Σε αυτό το πλαίσιο, «απολυτοποιείται» η λειτουργία και η
πολιτική δράση του κόμματος της μείζονος αντιπολίτευσης, το οποίο, κατά τους
περιώνυμους ιδεολογικούς μηχανισμούς φέρει «εγγενώς» τον αντιφατικό, αμφίσημο
και ακραίο πολιτικό λόγο.
Οι θεμελιώδεις ιδεολογικοί μηχανισμοί του κράτους συγκροτούν
και «διασφαλίζουν» ιδεολογικά το κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο της Μνημονιακής
«κανονικότητας». «Χαράζουν» και διευρύνουν το όλο πλαίσιο της ιδεολογικής
κυριαρχίας του αστικού συνασπισμού εξουσίας, ενώ δύνανται να μεταβάλλουν την
κίνηση των κοινωνικών τάξεων.
Ο φόβος της απώλειας σταθερότητας και της «κατάρρευσης»,
τείνει να λειτουργεί απονομιμοποιητικά για τον πολιτικό και προγραμματικό λόγο
του ΣΥΡΙΖΑ. Οι μηχανισμοί της ιδεολογικής συγκρότησης επιδιώκουν αφενός μεν να
περιορίσουν το εύρος της κοινωνικής απεύθυνσης του ΣΥΡΙΖΑ, αφετέρου δε να
«αποφορτίσουν» και να «αφοπλίσουν» την πολιτική, προγραμματική και ιδεολογική
του σκευή. Το σημαίνον, σε αυτή την περίπτωση, νοείται και ορίζεται ως η
αναγκαία και απαραίτητη εμβάθυνση και εμπέδωση μίας «μνημειώδους Μνημονιακής
συνέχειας», η οποία απεντάσσει και «απεδαφικοποιεί» τα αντιθετικά
υποδείγματα οικονομικής και πολιτικής διαχείρισης της οικονομικής κρίσης.
Η δυνατότητα αποκρυστάλλωσης του φόβου δύναται να
αναδιαμορφώσει εκ νέου το κοινωνικό όλον προς την κατεύθυνση μίας δομικής
«ευθυγράμμισης» και ολικής «Μνημονιοποίησης» του κοινωνικού και
πολιτικού γίγνεσθαι. Κι είναι αυτή η περιώνυμη «Μνημονιοποίηση» που καθορίζει
ιδεολογικά και προγραμματικά το πλαίσιο της «κρισιακής» συγκρότησης των δύο
συγκυβερνώντων κομμάτων (Ν.Δ & ΠΑΣΟΚ). Έτσι, η βαθύτατα «ποιοτική»
διαδικασία «Μνημονιοποίησης» των συγκυβερνώντων κομμάτων και του κοινωνικού και
πολιτικού γίγνεσθαι μετασχηματίζεται και προσλαμβάνει τα χαρακτηριστικά της
«ενάρετης» και χρηστής οικονομικής διαχείρισης, πέρα και πάνω από τις
«σειρήνες» του αμφίσημου και αντιφατικού ριζοσπαστισμού και λαϊκισμού.
Η τύποις οικονομική «Μνημονιοποίηση» συμφύεται οργανικά με
την αποκρυστάλλωση ενός περιώνυμου «αυταρχικού κρατισμού» ο οποίος και
αναδιατάσσει τις «γωνίες» και το επίπεδο συγκρότησης, απεύθυνσης, διεύρυνσης
και διάχυσης της λαϊκής-εργατικής εναντίωσης. Η διαδικασία εκλογής του προέδρου
της Δημοκρατίας δύναται να υπερβεί τις συνηχήσεις μίας απλής κοινοβουλευτικής
διαδικασίας, καθότι, «εγγίζει» άμεσα και τον κοινωνικό «χώρο». Η αδυναμία
εκλογής νέου προέδρου της Δημοκρατίας θα «προβληθεί» ως «εμβάπτιση» στα νάματα
της κοινωνικής και πολιτικής αστάθειας.
Η «κατασκευή» της φοβικής ιδεολογίας επιδιώκει να «αποβάλλει»
τις μορφές της σύγκρουσης και της ρήξης με το «ολικό» Μνημονιακό οικοδόμημα.
Και είναι οι ιδεολογικοί μηχανισμοί του κράτους που «κανονικοποιούν» τον φόβο,
τον φόβο που ενσταλάζει στα σώματα.
[1]
Βλ.σχετικά, Αλτουσέρ Λουί, ‘Θέσεις’, (Ιδεολογία & Ιδεολογικοί Μηχανισμοί
του Κράτους, Μετάφραση: Γιαταγάνας Ξενοφών, Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα, 1999, σελ.
83.
Ο Σίμος Ανδρονίδης είναι υποψήφιος διδάκτορας στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ
