ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΚΟΚΟΡΙΚΟΥ
Γι αυτό και όλοι οι πρωθυπουργοί επιλέγουν έμπειρους δημοσιογράφους γι αυτά τα πόστα. Ο Καραμανλής είχε τον Ρουσόπουλο που είχε διατελέσει δεκαετίες πολιτικός συντάκτης στην Ελευθεροτυπία. Ο Καραμανλής ο πρεσβύτερος ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε επιλέξει τον Δημήτρη Παπαπαναγιώτου πρώην διευθυντή της Καθημερινής για δεκαετίες και ως πρωθυπουργός είχε κυβερνητικό εκπρόσωπο τον Παναγιώτη Λαμπρία. Ο Αβέρωφ και αργότερα ο Βαρβιτσιώτης είχε τον πολύπειρο στρατιωτικό συντάκτη Δημήτρη Γιανναράκο. Ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε τον Δημήτρη Μαρούδα και αργότερα ως εκπρόσωπό του τον Γιάννη Ρουμπάτη πρώην ανταποκριτή του ΒΗΜΑΤΟΣ στις ΗΠΑ και αργότερα πολιτικό του συντάκτη. Δεν είναι ανάγκη ο Τσίπρας να μιμείται τα αποτυχημένα μοντέλα που δοκιμάστηκαν.
Για παράδειγμα κάποια στιγμή ο Ανδρέας Παπανδρέου «αναβάθμισε» τον κυβερνητικό εκπρόσωπο κι έβαλε ένα πρωτοκλασσάτο στέλεχος τον Κώστα Λαλιώτη, (αργότερα τον Δημήτρη Ρέππα) και πλέον έγινε τηλεοπτικό θέαμα το μπρίφινγκ όπου μεγαλύτερη σημασία είχε η ερώτηση και η απάντηση «ουδέν σχόλιο» ή «άλλη ερώτηση» έγινε απάντηση ουσίας που μεταδιδόταν από τα κανάλια. Το ίδιο λάθος είχε κάνει και ο Κων. Μητσοτάκης που είχε βάλει τον Βύρωνα Πολύδωρα και θυμάμαι ότι έκανα πολύ καλά το χιουμοριστικό μέρος στην εκπομπή μου (η ενημέρωση είχε πάει περίπατο) μεταδίδοντας τις ερωτήσεις μου και τις απαντήσεις του. Στην πράξη ο Ρουσόπουλος κατάργησε το μπρίφινγκ και το μετέτρεψε σε τηλεοπτικό θέαμα (γιατί είχε συγκριτικό πλεονέκτημα) για να παράγει εικόνα με τις κυβερνητικές δηλώσεις για τα κανάλια. Οι δημοσιογράφοι έγιναν ντεκόρ και τελικά καταργήθηκε η ενημέρωση. Ο τότε διευθυντής ειδήσεων του Μέγκα Νίκος Χατζηνικολάου, είχε προτείνει να καταργηθούν οι μετρήσεις τηλεθέασης στα δελτία ειδήσεων, ώστε να μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους οι δημοσιογράφοι. Δεν εισακούστηκε και το κυνήγι των νούμερων τηλεθέασης έγινε ισχυρότερο από το δημοσιογραφικό κριτήριο.
Τι έκανε η σημερινή κυβέρνηση; Ο πρωθυπουργός επέλεξε ως κυβερνητικό εκπρόσωπο ένα πολύ συμπαθητικό νέο πολιτικό, τον Γαβριήλ Σακελλαρίδη, ο οποίος εκτός από νέος είναι και πολύ ευγενικός και θα μπορούσε να είναι πολύ συμπαθητικό πρόσωπο της τηλεόρασης. Αλλά δεν είναι έμπειρος δημοσιογράφος. Ανασυστήνει τη διαδικασία που είχε εγκαινιάσει ο Ρουσόπουλος (χωρίς τον Ρουσόπουλο με τις άριστες σχέσεις με τους δημοσιογράφους και τα κανάλια) με αποτέλεσμα οι ερωτήσεις να μετράνε πιο πολύ από τις απαντήσεις και μόνον η ΝΕΡΙΤ να μεταδίδει ολόκληρη τη συνέντευξη Τύπου ζωντανά, επιστρέφοντας την ενημέρωση στον προηγούμενο αιώνα. Επειδή βέβαια υπάρχει έλλειψη στην κάλυψη των κυβερνητικών απόψεων, κάποιοι τη βλέπουν, αλλά μακροπρόθεσμα η κυβέρνηση θα διαπιστώσει ότι δεν είναι πρόσφορος τρόπος για να επικοινωνήσει τις απόψεις της. Είναι κι αυτό ένα παυσίπονο.
Δεν είναι τυχαίο, ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, η διευθύντρια του ΔΝΤ, ο πρόεδρος της Κομισιόν, ή ο πρόεδρος της Γαλλίας και η καγκελάριος της Γερμανίας, έχουν επιλέξει χαμηλόβαθμους υπαλλήλους, συχνά πρώην δημοσιογράφους, με τηλεοπτική όμορφη εμφάνιση, αλλά όχι πρώτης τάξεως υπουργούς ή στελέχη ως εκπροσώπους τους για να μιλούν με τους δημοσιογράφους. Ο εκπρόσωπος Τύπου είναι κυριολεκτικά και μεταφορικά η φωνή του κυρίου του και δεν χρειάζεται να έχει κυβερνητικό αξίωμα, αντιθέτως αυτό είναι βάρος. Το μπρίφινγκ είναι σύντομη ενημέρωση και όχι δηλώσεις. Δηλώσεις κάνει μόνον ο πρωθυπουργός ή ο υπουργός ή ο πρόεδρος των ΗΠΑ. Ο εκπρόσωπος είναι αυτό που λέει ο τίτλος στα γαλλικά: Πόρτπαρόλ, δηλαδή φερέφωνο. Δεν λέει τις δικές του απόψεις ή γνώμες ή σχόλια, αλλά μεταφέρει ως ενημέρωση τα γεγονότα στα οποία πρωταγωνιστεί ο άνθρωπος ή ο θεσμός που εκπροσωπεί. Δίνει πληροφορίες για δημοσιογραφική επεξεργασία. Βοηθάει τους δημοσιογράφους στη δουλειά τους ώστε να μην πέφτουν θύματα παραπληροφόρησης και για να μπορούν να διασταυρώσουν ή δικές τους πληροφορίες ή δηλώσεις και ισχυρισμούς άλλων αντίστοιχων προσώπων.
Ένας κυβερνητικός εκπρόσωπος χωρίς υπουργικό τίτλο θα έπρεπε και θα μπορούσε να κάνει αποτελεσματικότερα τη δουλειά που κάνουν τώρα τα «νόν πέϊπερ» του Μιχόπουλου. Να μπορεί αν είναι έμπειρος δημοσιογράφος, να τους μεταφέρει και πληροφορίες οφ δε ρέκορντ, τις οποίες εκείνοι μπορούν να δημοσιεύσουν ανωνύμως (μια και προέρχονται από έγκυρη πηγή) ή να διασταυρώσουν αυτές τις πληροφορίες με αντίστοιχες που διέρρευσαν με ανάλογο τρόπο, η Μέρκελ ή ο Σόϊμπλε. Όσο πιο πλήρης και έντιμη είναι αυτή η ενημέρωση, τόσο λιγότερο έχουν ανάγκη οι δημοσιογράφοι να προσφεύγουν σε ξένες πηγές. Σταδιακά μπορούν να είναι πολύ καλά πληροφορημένοι και να τους ρωτούν οι ξένοι δημοσιογράφοι για να διασταυρώσουν διαρροές των ξένων ηγετών.
Είναι μια σχέση εμπιστοσύνης η οποία χτίζεται και από τις δύο πλευρές. Σε όλα τα σοβαρά μπρίφινγκ σε όλον τον κόσμο, δημοσιογράφος που δεν σέβεται την εμπιστευτικότητα και την ανωνυμία των πληροφοριών, εκδιώκεται από τους άλλους δημοσιογράφους, για να προστατεύσουν τη δουλειά τους και για να εξακολουθεί να τους έχει εμπιστοσύνη ο εκπρόσωπος και να μιλάει ανοιχτά μαζί τους. Εννοείται ότι σε τέτοιες ενημερώσεις δεν υπάρχουν κάμερες και δεν μεταδίδονται ηχητικές καταγραφές που θα κατέστρεφαν τη διαδικασία. Έτσι οι έγκυροι δημοσιογράφοι έχουν πλήρη και σε βάθος ενημέρωση και μπορούν να ενημερώνουν τίμια τους αναγνώστες τους. Δεν παίζουν το ρόλο που έγραψε ο εργοδότης τους και ο εργοδότης τους δεν μπορεί να τους απολύσει γιατί είναι έγκυροι. Συχνά αποτελεί επαγγελματικό προσόν η δυνατότητα να παρακολουθείς ένα μπρίφινγκ γιατί έχεις αποσπάσει πια την εμπιστοσύνη των συναδέλφων σου και του εκπροσώπου και ένα νέο πρόσωπο θα ήθελε μια δεκαετία για να φτάσει σε αυτό το επίπεδο.
Αποκλειστικές πληροφορίες τίθενται υπόψιν του εκπροσώπου για διασταύρωση κατ ιδίαν, αλλά αν εκείνος απαντήσει με σχόλιο ή με διάψευση, αυτή είναι πλέον δημόσια. Αν όμως ο δημοσιογράφος μάθει π.χ. από γερμανική πηγή ότι στη Ρίγα κάποιος έβρισε τον Βαρουφάκη, ζητάει επιβεβαίωση του γεγονότος και η απάντηση είναι ακριβής ως προς τα γεγονότα, και η είδηση παραμένει αποκλειστική ως τη δημοσίευσή της, αλλά ο εκπρόσωπος δεν συγκαλύπτει την αλήθεια. Αυτό δεν μπορεί να το κάνει ένας υπουργός. Ο εκπρόσωπος όμως μπορεί να έχει προετοιμαστεί κι όταν δημοσιευθεί η είδηση, μπορεί να την διαψεύσει ή να την επιβεβαιώσει, να τη σχολιάσει να την υποβαθμίσει ή να την αναδείξει ώστε να κάνει κι εκείνος τη δουλειά του και οι δημοσιογράφοι που ενημερώνει να ξέρουν ότι δεν τους παραπλανά ποτέ.
Αυτή είναι σοβαρή ενημέρωση, η οποία προάγει τον πολιτικό διάλογο επί της ουσίας των διεθνών προβλημάτων και γίνεται ανάμεσα σε ανθρώπους που γνωρίζουν σε βάθος τα γεγονότα. Όταν δεν υπάρχει σοβαρή ενημέρωση, δεν υπάρχει και σοβαρή πολιτική αντιπαράθεση και ο πολιτικός διάλογος διεξάγεται με βρισιές, με υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς και με καυγάδες που μεταδίδονται από τα δελτία ειδήσεων αντί για πραγματικές ειδήσεις.
Αν κάποια εφημερίδα επιλέξει να ξεκόψει από τη σοβαρότητα χάριν της μεγάλης κυκλοφορίας ή τηλεθέασης, τότε γίνεται BILD ή ESPRESSO και κανείς δεν την έχει σε υπόληψη, μαζί και οι διαφημιζόμενοι που επιθυμούν κύρος. Αν θέλεις να είσαι σοβαρή εφημερίδα όπως οι Φαϊνάνσιαλ Τάϊμς ή οι Τάϊμς της Νέας Υόρκης και οι Τάϊμς του Λονδίνου δεν γράφεις για τον καυγά Μεϊμαράκη και Ζωής για το ποιος έφυγε πρώτος και ποιος περιμένει σαν γαϊδούρι. Κι αν γράψει κάτι, θα κάνει ρεπορτάζ, θα μάθεις ότι έγινε ειδική σύσκεψη στη Συγγρού ώστε να υποβαθμίσουν την κατάθεσηΒαλυράκη για τη SIEMENS γι αυτό και ματαίωσαν την αντικατάσταση από τον γνώστη της υπόθεσης βουλευτή Κώστα Τζαβάρα που ήταν μέλος της εξεταστικής επιτροπής για τη SIEMENS και είχαν ειδική αποστολή συγκάλυψης οι Τραγάκης, Όλγα Κεφαλογιάννη και Χαράλαμπος Αθανασίου (ο οποίος ήταν ο πρώτος ανακριτής της υπόθεσης ο οποίος δεν έκανε απολύτως τίποτα) για τη διερεύνησή της. Θα μεταδώσει λοιπόν ότι η ΝΔ απέφυγε τη συζήτηση και καθυστέρησε ως τη στιγμή που δεν θα μπορούσαν τα κανάλια να μεταδώσουν κάτι σημαντικό από την ανοιχτή καταγγελία του σκανδάλου SIEMENS ως του μεγαλύτερου σκανδάλου πολιτικής συγκάλυψης, από τον πρόεδρο της εξεταστικής επιτροπής.
Την επόμενη μέρα, ο εκπρόσωπος θα έκανε μια δήλωση του τύπου «η κυβέρνηση παρακολουθεί με ενδιαφέρον τις εργασίες της επιτροπής και ο πρωθυπουργός ανέθεσε στον υπουργό Επικρατείας Αλέκο Φλαμπουράρη (ή Νίκο Παπά, ή στον αντιπρόεδρο Γιάννη Δραγασάκη) να συντονίζει τα εμπλεκόμενα υπουργεία Οικονομικών, Ανάπτυξης, Δικαιοσύνης και Εμπορίου για την αποτελεσματικότερη εκτέλεση της κυβερνητικής επιλογής η υπόθεση SIEMENS να επανεξεταστεί και να τον ενημερώνει τακτικά». Και ο δημοσιογράφος θα είχε κίνητρο να μάθει και να μεταδώσει την επόμενη μέρα τι ακριβώς κατήγγειλε ο Σήφης Βαλυράκης, ο οποίος είναι ίσως ο μόνος Έλληνας που γνωρίζει τα περισσότερα για την μεγαλύτερη υπόθεση διαφθοράς μεταπολεμικά στην Ευρώπη. Επικουρικά θα μπορούσαν και οι εκπρόσωποι των γραφείων Τύπων των υπουργείων να ενημερώσουν τους διαπιστευμένους δημοσιογράφους, ότι η κυβέρνηση μελετά τις δέουσες ενέργειες και όταν θα είναι έτοιμη θα κάνει ανακοινώσεις.
Εκείνο που θα έπαιρνε φωτιά και θα μετέδιδε αμέσως την είδηση στο Βερολίνο, θα ήταν το γραφείο Τύπου της γερμανικής πρεσβείας στην Αθήνα και ενδεχομένως ο πρόεδρος της SIEMENS Γερμανίας να επικοινωνούσε με τον Σόϊμπλε για να του ζητήσει ραντεβού ώστε να χειριστούν από κοινού την υπόθεση προστατεύοντας και τα εταιρικά και τα κρατικά συμφέροντα. Έτσι οι ελληνικοί θεσμοί βοηθούν αποτελεσματικά τη διαπραγμάτευση στις Βρυξέλλες, γιατί είναι μια πολιτική υπόθεση κι όχι υπόθεση τεχνοκρατών. Χωρίς βοήθεια από όλους τους ελληνικούς θεσμούς και την επικοινωνιακή ομάδα της κυβέρνησης, ούτε ο Βαρουφάκης, ούτε ο Tσίπρας μπορούν να κάνουν θαύματα απομονωμένοι στο Brussels Group. Κι αν κάνει το λάθος ο επικεφαλής της SIEMENS Ελλάδος να επικοινωνήσει με πολιτικά πρόσωπα της ΝΔ ή του ΠΑΣΟΚ με τα οποία πρόσφατα συγκάλυψαν την υπόθεση με εξωδικαστικό συμβιβασμό που εγκρίθηκε από τη Βουλή, πρέπει να έχουν γνώση οι φύλακες και να το μάθουν.
Η έλλειψη πληροφόρησης επέτρεψε σε ελάχιστα στελέχη της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ να αποσπάσουν την ψήφο των περισσότερων βουλευτών της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ οι οποίοι δεν είχαν καμία ανάμιξη στο σκάνδαλο και να το συγκαλύψουν. Η δημοσιότητα είναι η ψυχή της Δικαιοσύνης, γι αυτό και την αποφεύγουν οι διεφθαρμένοι.
Αν η κυβέρνηση δεν θέλει να είναι μέρος του προβλήματος πολύ σύντομα πρέπει να διορθώσει τα λάθη των πρώτων ημερών, αρχίζοντας από την επικοινωνία, η οποία λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής. Είτε των ικανοτήτων είτε της ασχετοσύνης. Είτε των έντιμων είτε των διεφθαρμένων.
