Η πρόσβαση κάθε ανθρώπου στο νερό αποτελεί οικουμενικά ένα από τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
Τι θα μπορούσε να συμβεί όμως αν το νερό έπαυε να αποτελεί δημόσιο αγαθό και μετατρεπόταν σε προϊόν ιδιωτικής ιδιοκτησίας και αγοραπωλησίας στην ελεύθερη αγορά. Αυτό θα είχε σημαντικές συνέπειες τόσο στην κοινωνία όσο και στο περιβάλλον. Με αφορμή το θέμα της ιδιωτικοποίησης του νερού στην Ελλάδα αξίζει να αναφερθούμε σε διεθνή παραδείγματα όπου ιδιωτικοποιήθηκε το δημόσιο σύστημα ύδρευσης.
Ανατρέχοντας στον διεθνή χώρο, παρατηρούμε περιπτώσεις όπου το φυσικό αυτό αγαθό οδηγήθηκε στα χέρια των ιδιωτών και είχε ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση τόσο του συστήματος ύδρευσης όσο και της κοινωνίας.
Το 1993 η Αργεντινή παρέδωσε το δημόσιο σύστημα ύδρευσης σε ιδιώτες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των τιμολογίων που έπληξε κυρίως τα χαμηλότερα στρώματα της κοινωνίας.
Μάλιστα η οικονομική κρίση διόγκωσε το πρόβλημα, καθώς λόγω της οικονομικής δυσκολίας που είχαν οι πολίτες αδυνατούσαν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους. Κατά συνέπεια οι εταιρείες μείωσαν τα «έξοδα» της συντήρησης του συστήματος των σωληνώσεων, με αποτέλεσμα να πλημμυρίζουν πολλές περιοχές. Το 2005 οι πολυεθνικές Suez και Aquas de Barcelona αποσύρθηκαν και η κυβέρνηση αποφάσισε να επανακρατικοποιήσει το δίκτυο του νερού, το οποίο έφερε σοβαρές φθορές που ζημίωναν την κυβέρνηση της Αργεντινής.
Το 2006 ύστερα από πιέσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ η Γκάνα προχώρησε στην ιδιωτικοποίηση του δικτύου από την Aqua Vitens Rand Ltd.
Η εταιρεία στην προσπάθεια της να βελτιώσει την ποιότητα του νερού αύξησε την τιμή του μέχρι και κατά 80%, χωρίς να λάβει υπόψιν της τους κατοίκους πολλών παραγκουπόλεων.
Το 2008 ξέσπασε μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις νερού στην χώρα, με την εταιρεία να δηλώνει ότι η επένδυση ήταν ασύμφορη αφού πολλοί από τους κατοίκους δεν είχαν να πληρώσουν και κλέβανε νερό από τις διαρροές στις σωληνώσεις.
Αρρώστιες από νερό – Water
Το 2011 το νερό επανακρατικοποιήθηκε, με χιλιάδες ανθρώπους χωρίς πρόσβαση στο νερό και με αρρώστιες που συνδέονταν με το νερό. Η ιδιωτικοποίηση του συστήματος ύδρευσης πολλές φορές, μάλιστα, εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους και για την δημόσια υγεία.
Το παράδειγμα της Νοτίου Αφρικής είναι από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις όταν το 2000-2002 η ιδιωτικοποίηση του νερού είχε ως αποτέλεσμα μία από τις χειρότερες επιδημίες χολέρας στις φτωχές συνοικίες του Γιοχάνεσμπουργκ.
Ωστόσο το θέμα της ιδιωτικοποίησης του νερού αφορά και χώρες τις Ευρώπης. Το πείραμα της ιδιωτικοποίησης του δημόσιου συστήματος ύδρευσης εφαρμόστηκε κυρίως σε χώρες του Βορρά και στις περισσότερες περιπτώσεις απέτυχε. Το 1989 η Μάργκαρετ Θάτσερ προχώρησε στην ιδιωτικοποίηση του νερού στην Αγγλία και στην Ουαλία. Η ποιότητα του νερού βελτιώθηκε σημαντικά αλλά η τιμή του νερού αυξήθηκε κατά 50% με αποτέλεσμα πολλά νοικοκυριά να κινδυνέψουν να μείνουν χωρίς νερό.
Το Παρίσι αποφάσισε το 2008 να κρατικοποιήσει το σύστημα της ύδρευσης και δεν ανανέωσε τη σύμβαση των εταιρειών Veolia και Suez που κατείχαν το δίκτυο από το 1985. Το 2010 ιδρύθηκε η δημοτική εταιρεία Eau de Paris και ο δήμος του Παρισιού κατάφερε να εξοικονομεί 35 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, επιβάλλοντας μείωση των τιμολογίων κατά 8% σε σχέση με το 2009.
Το σύστημα ύδρευσης του Βερολίνου ιδιωτικοποιήθηκε το 1999, αλλά η αύξηση των τιμολογίων και η μείωση της ποιότητας του νερού οδήγησαν ύστερα από ισχυρές πιέσεις ομάδων πολιτών τις δύο εταιρείες, RWE και Veolia, να αποχωρήσουν τον Σεπτέμβριο του 2013, πολύ πρίν τη λήξη του συμβολαίου το 2028. Καθόλη τη διάρκεια της παραμονής των δύο εταιρειών ύδρευσης το χρέος του Βερολίνου εκτοξεύθηκε αφήνοντας τον δήμο οικονομικά ζημιωμένο.
Η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας ύδρευσης σε πολλές περιπτώσεις εγείρει και συγκρούσεις στην κοινωνία αφού οι ιδιώτες έχουν ως μοναδικό τους στόχο την κερδοσκοπία και όχι τη βιωσιμότητα της κοινωνίας. Αξίζει να σημειωθεί το παράδειγμα της Βολιβίας όπου το 1998 ύστερα από πιέσεις του ΔΝΤ παραχωρεί το δίκτυο ύδρευσης σε μία κοινοπραξία εταιρειών με επικεφαλής την αμερικανική συμφερόντων εταιρεία Bechtel.
Βολιβία Νερό – Water Wars
Τον Απρίλιο του 2000 ξεσπάει στην πόλη Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας ο «Πόλεμος του Νερού» όπως τον ονόμασαν οι κάτοικοι της πόλης. Μη μπορώντας να ανταπεξέλθουν στην συνεχή αύξηση των τιμών του νερού, τον Φεβρουάριο του 2000 οι πολίτες ξεκινούν κινητοποιήσεις με πορείες και οδοφράγματα. Τον Απρίλιο του ιδίου έτους οι εντάσεις κορυφώνονται μεταξύ του λαού της Βολιβίας και των στρατιωτικών δυνάμεων με αποτέλεσμα 7 άνθρωποι να χάσουν την ζωή τους.
Είναι λοιπόν ξεκάθαρο πως οι συνεχείς ιδιωτικοποιήσεις των δημοσίων υπηρεσιών παγκοσμίως εγείρουν σοβαρά προβλήματα στις δομές της κοινωνίας, σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν μη βιώσιμες πρακτικές και έχουν βασικό τους στόχο το οικονομικό κέρδος. Η έλλειψη διαφάνειας στις αποφάσεις της διαχείρισης των εκάστοτε ιδιωτικοποιήσεων και η απουσία του κρατικού ελέγχου αποτελεί συχνό φαινόμενο αφού ο ιδιώτης δεν φέρει καμία υποχρέωση να ενημερώσει τον δημόσιο φορέα, με αποτέλεσμα το κράτος να αποκτά έναν παθητικό ρόλο, μη μπορώντας να διαφυλάξει τη βιωσιμότητα της κοινωνίας.
Αργυρώ Κασώτη
Πηγή: millennials.gr
