Ισραήλ: Πώς η χώρα μέσα σε 30 χρόνια πέτυχε μείωση του δημόσιου χρέους από το 160% του ΑΕΠ

Σήμερα επιθυμεί ευρωπαϊκή σταθερότητα για τις μισές εξαγωγές του, εμπορικούς εταίρους για το φυσικό αέριο και διπλωματικούς διαύλους πέρα από τη θάλασσα. Το Ισραήλ εξαπολύει επίθεση συνεργασίας στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Μελανό σημείο το «αγκάθι» του Παλαιστινιακού.

Το 1986 το δημόσιο χρέος του Ισραήλ ξεπερνούσε το 160% του ΑΕΠ. Το 1995 είχε μειωθεί στην περιοχή του 100% του ΑΕΠ. Το 2013 μειώθηκε στο 67% του ΑΕΠ και το 2020 προβλέπεται να έχει φτάσει στο 62% του ΑΕΠ. Δεν μεσολάβησε κάποιο «κούρεμα».

Αντ’ αυτού, εφαρμόστηκαν μέθοδοι όπως η έκδοση ομολόγων πολύ μικρής αξίας τα οποία βρήκαν απήχηση στη διασπορά αποτελώντας το 18% του συνόλου των εθνικών ομολόγων. Η απόσταση διανύθηκε μέσω της ανάπτυξης και, συγκεκριμένα, μέσω της προσέλκυσης επενδύσεων.

Το «μυστικό» δεν ήταν ούτε η χαμηλή φορολόγηση ούτε η εργασιακή ευελιξία. Ηταν η υποδειγματική λειτουργία των πανεπιστημίων και η μεθοδική επένδυση στον τομέα του R&D (έρευνα και ανάπτυξη). Η εξέλιξη αυτή ταυτίστηκε με τη μετάβαση του Ισραήλ από τη σοσιαλιστικού τύπου οικονομία στην ελεύθερη αγορά, με ορόσημο την κρίση του 1985.

Παρά το γεγονός ότι περισσότερο από 5% του ΑΕΠ αφιερώνεται σε στρατιωτικές δαπάνες, τα τελευταία χρόνια η ισραηλινή οικονομία «τρέχει» με ανάπτυξη της τάξης του 3% και σήμερα η ανεργία βρίσκεται κάτω από το 6%.

Ως βασικά συστατικά της οικονομικής επιτυχίας του Ισραήλ, το οποίο χρησιμοποιούν ως έδρα ερευνητικής δραστηριότητας 250 πολυεθνικές εταιρείες, αναδεικνύονται ακριβώς η πολυεθνική κοινωνία της χώρας, η ροή κεφαλαίων από τη διασπορά αλλά και η βασική αρχή που διέπει το ισραηλινό σύστημα σύμφωνα με την οποία η αποτυχία δεν είναι αποτυχία και ακόμη και αν είναι… καινοτομία χωρίς αποτυχία δεν υπάρχει.

Αλλωστε, «όταν ένας Ισραηλινός έχει μία επιχειρηματική ιδέα, θα την αρχίσει αυτήν την εβδομάδα», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο συγγραφικό έργο των Dan Senor και Saul Singer για την «ιστορία του οικονομικού θαύματος του Ισραήλ».

Εξαγωγές ΙΤ

Ο τομέας του IT (Information Technology) αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 1/3 των εξαγωγών του Ισραήλ. Ο αριθμός των μηχανολόγων ως μερίδιο του αριθμού των μισθωτών στη χώρα είναι ένας από τους υψηλότερους στον κόσμο, αγγίζοντας τους 135 ανά 10.000, όταν στις ΗΠΑ είναι 70 ανά 10.000 και στην Ιαπωνία 65 ανά 10.000.

Η βιομηχανική παραγωγή υψηλής τεχνολογικής έντασης ανέρχεται στο 31%, όταν στις ΗΠΑ βρίσκεται στο 15% και στην Ευρώπη στο 10%. Η δραστηριότητα των Venture Capitals ανέρχεται στο 0,7% του ΑΕΠ στο Ισραήλ, όταν στις ΗΠΑ κυμαίνεται περίπου στο 0,3% και στην ΕΕ σχεδόν στο 0,1%.

«Κάπως έτσι έγινε η μετάβαση από τα πορτοκάλια της Τζάφα σε αυτό που ονομάζουμε Startup Nation», λέει χαρακτηριστικά στη «Ν» η κ. Ayla Matalon, επικεφαλής του MIT Forum, το οποίο υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ επιχειρεί να συνδέσει την ακαδημαϊκή με την επιχειρηματική κοινότητα.

Η ίδια υπογραμμίζει τον ρόλο ερευνητικών ινστιτούτων όπως το Technion ή το Weizmann. Αναφερόμενη στην πολιτική κινήτρων η οποία εφαρμόζεται στη χώρα της, μιλά για φοροαπαλλαγές των angels (ιδιωτών επενδυτών σε startups) επί των ποσών που διαθέτουν για τη χρηματοδότηση μιας νέας προσπάθειας.

Το Jerusalem Venture Partners είναι το πρώτο επενδυτικό fund σε startups που ιδρύθηκε στο Ισραήλ πριν από 22 χρόνια. Τότε ήταν που εκπονήθηκαν για πρώτη φορά επενδυτικά προγράμματα για καινοτόμους επιχειρηματικές ιδέες, συγχρηματοδοτούμενα κατά 50% από το ισραηλινό κράτος και κατά 50% από τον ιδιωτικό τομέα.

«Πέτυχε», λέει στη «Ν» ο συνιδρυτής του JVP Haim Kopans. Μέσω αντίστοιχων συνεργειών, ακόμη και σήμερα, η κυβέρνηση της χώρας συμμετέχει ενεργά στο ρίσκο μιας επενδυτικής πρωτοβουλίας. Συγκεκριμένα, δανείζει μία επιχείρηση. Αν εκείνη τα καταφέρει, θα αποπληρώσει το δάνειο με επιτόκιο 3%.

Αν δεν τα καταφέρει, δεν θα αποπληρώσει το δάνειο. «Γνωρίζουμε εκ των προτέρων ότι το 30% των επενδύσεων θα είναι απόλυτη αποτυχία. Το θέμα είναι να μας φέρει λεφτά πίσω το υπόλοιπο», τονίζει ο κ. Kopans.