Κοινωνική, Αλληλέγγυα και Συνεργατική Οικονομία
Κοινωφελής εργασία στα δημόσια αγροκτήματα
Στους σημερινούς δύσκολους καιρούς υπάρχει ανάγκη για σύζευξη:
- του ανενεργού ανθρώπινου δυναμικού,
- με τις σχολάζουσες δημόσιες/ιδιωτικές γαίες,
- τον σχολάζοντα εξοπλισμό
- και τους διαθέσιμους οικονομικούς πόρους του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου
Στόχος είναι να παραχθεί τροφή και να διατεθεί προς τις κοινωνικές δομές, τυπικές ή άτυπες που λειτουργούν στην χώρα, κοινωνικά εστιατόρια και κοινωνικά παντοπωλεία.
Η αξιοποίηση του θεσμού της «κοινωφελούς εργασίας» ώστε να μεγιστοποιηθεί το κοινωνικό όφελος, περνά μέσα από την ενίσχυση του τοπικού κοινωνικού κεφαλαίου, δηλαδή των φορέων κοινωνικής οικονομίας για να συμπράξουν με τους ΟΤΑ, άλλα ΝΠΔΔ ακόμη και ιδιώτες αγροκτημάτων.
Για να γίνει κατανοητή η πρότασή μας για την κοινωφελή εργασία, σας αναφέρουμε ότι αυτή υλοποιήθηκε στην βάση του Κανονισμού ΕΕ 1303/17-12-2013 ως σήμερα με τους εξής δύο τρόπους:
1η φάση. Από το 2011 ως το 2013 από το Υπ. Εργασίας με δικαιούχους τους φορείς της κοινωνίας πολιτών (πριν την ψήφιση του ν.4019/11) με συμπράττοντες φορείς τους ΟΤΑ α βαθμού και αντικείμενο το περιβάλλον και τους καθαρισμούς δημοσίων χώρων (ΦΕΚ 613 15 /4/2011) και υλοποιήθηκε σύμφωνα με την Αριθμ. 14053/ΕΥΣ 1749 Υπουργική απόφαση συστήματος διαχείρισης ΦΕΚ 540/27 Μαρτίου 2008.
Το 2012-14 υλοποιήθηκε από το Υπ. Πολιτισμού με δικαιούχους τους φορείς της κοινωνίας πολιτών και συμπράττοντες φορείς τις κατά τόπους εφορείες αρχαιοτήτων με αντικείμενο την φροντίδα και την φύλαξη των αρχαιολογικών χώρων και μουσείων. Υπήρξε τότε ΚΥΑ μεταξύ του Υπ. Εργασίας και του Υπ. Πολιτισμού για την εκχώρηση αρμοδιοτήτων διαχείρισης της πράξης του Ε.Π.ΑΝ.Α.Δ. 2007-13 στην Ειδική Υπηρεσία Τομέα Πολιτισμού, ΦΕΚ 1663/Β/13-08-2009, ΚΥΑ 9.13908./οικ.1937/03-08-2009.
2η φάση. Το 2013 η τότε κυβέρνηση απέκλεισε τους φορείς της κοινωνίας πολιτών και παρέδωσε την κοινωφελή εργασία αποκλειστικώς και απευθείας στους ΟΤΑ (ΦΕΚ 4314/2014).
Στόχος της κοινωφελούς εργασίας: παραγωγή και συγκομιδή αγροτικών προϊόντων από δημόσια αγροκτήματα για τις δομές φτώχειας.
Η πρόταση αφορά την αξιοποίηση μέρους του προγράμματός κοινωφελούς εργασίας για την παραγωγή και την συγκομιδή αγροτικών προϊόντων από τα αναξιοποίητα δημόσια ή δημοτικά αγροκτήματα, ή ακόμη και από ιδιωτικά, και την παράδοση τους στις δομές φτώχειας. Η χρηματοδότηση θα γίνει από το ΕΠΑΝΑΔ που υλοποιείται από το Υπ. Εργασίας με πόρους του Ευρ. Κοιν. Ταμείου.
- Φορείς υλοποίησης του έργου προτείνονται οι φορείς κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας που έχουν εγγραφεί στο σχετικό Μητρώο του ν. 4430/16.
- Άμεσα Ωφελούμενοι:
- Άνεργα μέλη των φορέων κοινωνικής οικονομίας εκτός ΑΣΕΠ (έμμεση δαπάνη)
- άνεργοι του ΟΑΕΔ, που θα προσληφθούν από τον φορέα από καταστάσεις που θα παραδοθούν στους φορείς από τον ΟΑΕΔ με την διαδικασία ΑΣΕΠ (άμεση δαπάνη)
Έμμεσα ωφελούμενοι: οι ωφελούμενοι των εξής δομών
- δομές φτώχειας των Δήμων
- δομές φτώχειας της Εκκλησίας
- δομές «Αλληλεγγύης για όλους» κλπ
Μετά την έκδοση της ΚΥΑ, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, προκηρύσσει και παρακολουθεί το έργο όσον αφορά την υλοποίηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου με βάση τον την ΚΥΑ Αριθμ. 1.5131/οικ.3.949 «Σύστημα Διαχείρισης, Αξιολόγησης, Παρακολούθησης και Ελέγχου – Διαδικασία Εφαρμογής της πράξης: «Δημιουργία θέσεων απασχόλησης σε τοπικό επίπεδο μέσω προγραμμάτων κοινωφελούς χαρακτήρα», στο πλαίσιο του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς για την Προγραμματική Περίοδο 2007−2013». Η ΚΥΑ θα εκδοθεί με οδηγό την με αριθμό 9.13908/οικ.6.1937/03-08-2009 (ΦΕΚ 1663/Β/13-08-2009) Κοινή Απόφαση των Υπουργών Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας και Πολιτισμού με θέμα «που αφορά την εκχώρηση αρμοδιοτήτων διαχείρισης για πράξεις του Ε.Π «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ 2007-2013» στην Ειδική Υπηρεσία Τομέα Πολιτισμού». Ο ν. 4314/14 πρέπει να διορθωθεί στο άρ. 13 παρ. 3 και 4 με τίτλο «ενδιάμεσους φορείς». Πρέπει να διαγραφεί η φράση «για πράξεις κρατικών ενισχύσεων».
Σύντομη περιγραφή της πρότασης
Το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης διαθέτει αγροκτήματα τα οποία δεν φροντίζονται πλέον, δεν καλλιεργούνται, ενώ διαθέτουν παραγωγή (ελιές, εσπεριδοειδή κλπ) η οποία δεν συλλέγεται.
Παρόμοια αγροκτήματα έχουν οι ΟΤΑ και η εκκλησία, ενώ υπάρχουν και πολλές ιδιωτικές εκτάσεις τις οποίες δεν μπορούν να φροντίσουν οι ιδιοκτήτες για διάφορους λόγους. Συνεπώς υπάρχει ανεκμετάλλευτοι φυσικοί πόροι στην χώρα, που σε καιρούς κρίσης θα πρέπει πάση θυσία να αξιοποιηθούν για το κοινωνικό όφελος.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχει τεράστια ζήτηση αγροτικών προϊόντων για να στηριχθούν οι κατά τόπους δομές φτώχειας. Τέλος, έχουν εγγραφεί στο μητρώο κοινωνικής οικονομίας περί τους 1000 φορείς κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας οι οποίες θα μπορούσαν να αναλάβουν το έργο και ασφαλώς υπάρχουν χιλιάδες άνεργοι που θα μπορούσαν να εργαστούν για την φροντίδα και την συγκομιδή της παραγωγής και την διάθεσή της στις δομές φτώχειας.
Δυνητικοί δικαιούχοι:
Δυνητικοί δικαιούχοι είναι οι φορείς κοινωνικής οικονομίας πιστοποιημένοι στο σχετικό Μητρώο του ν. 4430/16, με εντοπιότητα σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας, με την προϋπόθεση να έχουν υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με τους συμπράττοντες φορείς. Το μνημόνιο περιγράφει τα εξής:
- το αγρόκτημα,
- την εκτιμώμενη ποσότητα της παραγωγής που θα συλλεγεί,
- τις δομές φτώχειας που θα παραδοθεί η παραγωγή,
- τον αριθμό των ωφελούμενων που θα προσληφθούν,
- τις σχετικές ειδικότητες (γεωπόνοι, γεωτεχνικοί, εργάτες, οδηγοί, χειριστές, αγροτικών μηχανημάτων κλπ),
- τον χρόνο εργασίας.
Οι φορείς χρηματοδοτούνται απευθείας για να καταβάλλουν τους μισθούς των ωφελούμενων (άμεσες δαπάνες) σύμφωνα με τα δεδομένα της κοινωφελούς εργασίας. Οι φορείς αποζημιώνονται για το διαχειριστικό τους κόστος με το 20% (έμμεσες δαπάνες επί των αμέσων). Το διαχειριστικό κόστος καλύπτει την πρόσληψη προσωπικού του φορέα για την διοικητική υποστήριξη, την εποπτεία του προγράμματος και τα λοιπά λειτουργικά κόστη τους (10% προσωπικό και 10% άλλα κόστη. Υποχρέωση των φορέων είναι να φροντίσουν τα αγροκτήματα, να συλλέξουν την συγκομιδή και να την παραδώσουν στις δομές φτώχειας που λειτουργούν στην χώρα από τους Δήμους, την Εκκλησία ή άλλους φορείς. Οι φορείς προσλαμβάνουν τους ανέργους με τα κριτήρια του ΑΣΕΠ από καταστάσεις που θα παραλάβουν από τον ΟΑΕΔ για περίοδο 8 μηνών για τρία συνεχόμενα έτη. Τίθεται πλαφόν προσλήψεων ανά φορέα πχ ως 50 άτομα, για να αποφευχθεί ο γιγαντισμός τους.
Οι ασφαλιστικές εισφορές καταβάλλονται στο ΙΚΑ απευθείας από τον ΟΑΕΔ. Δεν εμπλέκονται οι φορείς με τις ασφαλιστικές εισφορές. Θα απασχοληθούν 3,000 εργαζόμενοι για ένα 8μηνο ανά έτος για τα τρία προσεχή έτη με εναλλαγή εργαζομένων (εδώ απαιτείται τροπολογία του αρ. 18 του ν. 4430/16 για τον αριθμό των εργαζομένων μη μελών). Το πρόγραμμα κατά τα άλλα θα ακολουθήσει το μοντέλο της κοινωφελούς εργασίας όπως αυτό υλοποιήθηκε την περίοδο 2011-2013.
Οι φορείς κοινωνικής οικονομίας παραδίδουν συγκεκριμένες ποσότητες σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα όπως αυτά προβλέπονται στο μνημόνιο συνεργασίας με τους συμπράττοντες φορείς (διευθύνσεις γεωργίας του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης ή τους ΟΤΑ, η ΝΠΔΔ), οι οποίες επιβλέπουν από κοινού το έργο.
Συμπράττοντες φορείς:
Συμπράττοντες φορείς είναι οι κατά τόπους διευθύνσεις γεωργίας, οι ΟΤΑ, η εκκλησία και τα ΝΠΔΔ. Ιδιώτες-ιδιοκτήτες κτημάτων θα μπορούσαν επίσης να συμμετάσχουν για να παραδώσουν την παραγωγή τους και να λάβουν ως ανταπόδοση την φροντίδα των κτημάτων τους και πιθανόν το 10% της παραγωγής. Οι συμπράττοντες φορείς υπογράφουν μνημόνιο συνεργασίας με τους φορείς κοινωνικής οικονομίας, παρέχουν τον αναγκαίο εξοπλισμό (εργαλεία, γεωργικά μηχανήματα, φορτηγά κλπ), παρακολουθούν από κοινού το έργο και τέλος παραλαμβάνουν την παραγωγή για να την διαθέσουν στις δομές φτώχειας. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται ο κοινωνικός έλεγχος του όλου έργου και ενισχύεται η τοπική κοινωνική επιχειρηματικότητα.
Ευάγγελος Σπινθάκης
