«Η αρχική περίοδος είναι η πιο κρίσιμη σε περίπτωση ακραίων συνθηκών», αναφέρεται σε έγγραφο της Κομισιόν, το οποίο περιγράφει πιθανά σενάρια κρίσεων: από πολεμικές συγκρούσεις και κυβερνοεπιθέσεις έως φονικές πανδημίες και φυσικές καταστροφές λόγω της κλιματικής κρίσης.
Έκτακτη ανάγκη
Η Επιτροπή θα βοηθήσει τις χώρες της ΕΕ με κατευθυντήριες γραμμές για 72ωρη αυτοδυναμία για εκατομμύρια νοικοκυριά, ώστε να έχουν αρκετό νερό, τροφή, φάρμακα, μπαταρίες και προϊόντα περιποίησης για να επιβιώσουν τις πρώτες μέρες χωρίς εξωτερική βοήθεια.
Πέντε χρόνια μετά τα πρώτα lockdown της πανδημίας Covid-19 και τρία χρόνια από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Ευρώπη συνεχίζει να δοκιμάζεται από απανωτές κρίσεις, με το Politico να σημειώνει πως «καμία από τις μεγάλες κρίσεις των τελευταίων ετών δεν ήταν μεμονωμένη». Στο ίδιο έγγραφο τονίζεται πως «η Ευρώπη δεν έχει την πολυτέλεια να παραμείνει χωρίς αντίδραση».
Η εκτελεστική αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Ροξάνα Μινζάτου, πρόκειται να παρουσιάσει την νέα Στρατηγική Ετοιμότητας της ΕΕ την Τετάρτη. Όπως δήλωσε στο Politico, το βασικό μήνυμα της στρατηγικής είναι πως «πρέπει να διορθώσουμε τη στέγη όσο ακόμη λάμπει ο ήλιος», επισημαίνοντας ότι στόχος είναι να ενισχυθεί η ετοιμότητα και σε επίπεδο νοικοκυριών.
Σύμφωνα με το 17σέλιδο προσχέδιο, η νέα στρατηγική στοχεύει στη δημιουργία μιας «ασφαλούς και ανθεκτικής ΕΕ» με τις απαραίτητες δυνατότητες για την πρόβλεψη και τη διαχείριση απειλών και κινδύνων, ανεξαρτήτως της φύσης ή της προέλευσής τους.
Μεταξύ άλλων, προτείνεται καθοδήγηση στα κράτη-μέλη για:
-
την αποθήκευση βασικών προμηθειών
-
την κατάρτιση σχεδίων διαχείρισης κρίσεων
-
τη διαθεσιμότητα καταφυγίων και κρίσιμων υποδομών.
Μόλις λίγες εβδομάδες μετά την παρουσίαση της πρώτης ευρωπαϊκής αμυντικής στρατηγικής, το σχέδιο ετοιμότητας υπογραμμίζει πως είναι «επείγον» για την ΕΕ και τα κράτη-μέλη να ενισχύσουν την ετοιμότητά τους σε όλους τους τομείς.
«Η απειλή γεωπολιτικής σύγκρουσης μπορεί να εκδηλωθεί τόσο άμεσα όσο και με τη μορφή κυβερνοεπιθέσεων. Η Ευρώπη πρέπει να είναι περισσότερο προετοιμασμένη για τέτοιου είδους επιθέσεις», αναφέρει το προσχέδιο.
Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η Ρωσία έχει εντείνει τις δραστηριότητές της στον κυβερνοχώρο, στοχεύοντας κρίσιμες υποδομές όπως τα ενεργειακά δίκτυα – με την ανατολική Ευρώπη να δέχεται τη μεγαλύτερη πίεση. Παράλληλα, Κίνα, Ιράν και Βόρεια Κορέα πλήττουν τη Δύση, με επιθέσεις σε εταιρείες και θεσμούς. «Οι υβριδικές επιθέσεις και οι κρατικά χρηματοδοτούμενες κυβερνοεπιθέσεις αποτελούν πλέον μόνιμο χαρακτηριστικό της σύγχρονης πραγματικότητας», επισημαίνει το Politico.
Μια βασική πρόταση είναι η δημιουργία «ευρωπαϊκού συστήματος προειδοποίησης για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο», ώστε να ενισχυθεί η ταχύτερη ανίχνευση και αξιολόγηση απειλών.
Τι προτείνει η Κομισιόν για φάρμακα και χρηματοδότηση
Το σχέδιο προβλέπει και:
-
ψηφιακή εκπαίδευση και υποστήριξη των υποψήφιων προς ένταξη χωρών,
-
ενίσχυση της κυβερνοδιπλωματίας,
-
στενότερη συνεργασία με το ΝΑΤΟ.
Παράλληλα, προβλέπεται στρατηγική για ιατρικά αντίμετρα κατά απειλών για τη δημόσια υγεία, σε συνδυασμό με τη δημιουργία αποθεμάτων έκτακτης ανάγκης για φάρμακα. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στην ανάγκη για ευέλικτη πρόσβαση σε μετρητά σε περιόδους κρίσης.
Η Επιτροπή προτείνει την αναθεώρηση των χρηματοοικονομικών εργαλείων διαχείρισης κρίσεων, ώστε να διασφαλιστεί ότι μπορούν να προσαρμόζονται και να επεκτείνονται αναλόγως της φύσης κάθε απειλής.
Η νέα στρατηγική θα ενσωματωθεί και στη νομοθεσία της ΕΕ, με την Κομισιόν να προτείνει 30 βασικές δράσεις σε επτά πυλώνες: από την πολιτικοστρατιωτική συνεργασία και τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, μέχρι την ετοιμότητα των πολιτών.
Αναλυτικά, περιλαμβάνονται περίπου 60 βασικές δράσεις που θα υλοποιηθούν την επόμενη διετία, όπως:
-
εντατικοποίηση της παρακολούθησης παραπληροφόρησης,
-
αξιολόγηση της ετοιμότητας στον χρηματοοικονομικό τομέα,
-
ένταξη της ετοιμότητας σε σχολικά προγράμματα.
