Μάης ’68: Από τα κοινωνικά κινήματα στην πρώτη σύλληψη για κάνναβη στην Ελλάδα
Η άνοιξη του 1968 έχει μείνει στην ιστορία για τα γεγονότα που ξέσπασαν στη Γαλλία, με μια από τις μεγαλύτερες επαναστατικές γενικές απεργίες, με τη συμμετοχή εργατών, φοιτητών αλλά και μαθητών.
Η πολιτική και κοινωνική κρίση που ξέσπασε, με τη μορφή της επανάστασης, οδήγησε στη διάλυση της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης και στην προκήρυξη εκλογών, από τον πρόεδρο Σαρλ ντε Γκολ.
Επίσης, περίπου κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, είχε ξεκινήσει η απεμπλοκή της Αμερικής από τον πόλεμο του Βιετνάμ.
Στον απόηχο των γεγονότων του Παρισιού και του δυσάρεστου και μακροχρόνιου αυτού πολέμου, η νέα γενιά της Δύσης προσπαθούσε να διεκδικήσει τον ρόλο της.
Εν τω μεταξύ, σ΄ αυτή την αιρετική δεκαετία του 1960, η χρήση ευφορικών ουσιών γνωρίζει σημαντική έξαρση στις δυτικές χώρες.
Η μεγάλη διάδοση, ιδίως της χρήσης κάνναβης και του LSD, συνδέεται με τα αντιπολεμικά κινήματα, τη διάθεση για αμφισβήτηση και εξέγερση, την εμφάνιση ριζοσπαστικών ιδεολογικών στάσεων στην πολιτική και στον πολιτισμό και την υιοθέτηση ανατρεπτικών κοινωνικών πρακτικών.
Την ίδια περίοδο, στην Ελλάδα, η κατάσταση ήταν εντελώς διαφορετική, με τη συμπλήρωση ενός χρόνου από την κατάληψη της εξουσίας από τη Χούντα των Συνταγματαρχών.
Πέρα από τις εξορίες και τους βασανισμούς διαφωνούντων πολιτικών και πολιτών, υπήρχε κι ένας μεγάλος αριθμός νέων ανθρώπων με ελεύθερο μυαλό, τους οποίους η Χούντα περιόριζε εξαιτίας των «επικίνδυνων και ανατρεπτικών ιδεών τους».
Έτσι, νέοι της εποχής συνήθιζαν να μαζεύονται σε σπίτια, να συζητούν, να ακούν ή να παίζουν τη μουσική που ήθελαν και όχι αυτή που τους επέβαλε η Χούντα.
Οι παρακολουθήσεις ήταν δεδομένες, ωστόσο οι συγκεντρώσεις αυτές αποτελούσαν τρόπο (προσωρινής) διαφυγής από την καταπίεση.
Αποτελεί γεγονός, ότι τα αιτήματα και τα συνθήματα των κινημάτων του Μάη, έρχονταν σε αντίθεση με τα δικτατορικά καθεστώτα που επέβαλλαν με τη βία τη θέλησή τους.
Επομένως, ήταν και κατά της ελληνικής στρατιωτικής δικτατορίας.
Το κεντρικό σύνθημα του Μάη «απαγορεύονται οι απαγορεύσεις», ήταν ενδεικτικό.
Στην δικτατορική Ελλάδα όμως, οι απαγορεύσεις, οι συλλήψεις και οι καταδίκες, αποτελούσαν σύνηθες φαινόμενο.
Είναι προφανές, ειδικά σε αυτή την εποχή, ότι στην ελληνική κοινωνία η λέξη κάνναβη ήταν απαγορευμένη.
Αν κάποιος συλλαμβάνονταν για κατοχή ή χρήση κάνναβης, η καταδίκη, η προφυλάκιση, ακόμη και ο βασανισμός, αποτελούσαν συνηθισμένες πρακτικές.
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αποτελεί η σύλληψη και η προφυλάκιση του Δημήτρη Πουλικάκου και της παρέας του, τον Μάη του 1968.
Μετά από έφοδο της αστυνομίας στο σπίτι που βρίσκονταν η παρέα, βρέθηκε μικροποσότητα κάνναβης.
Αξίζει να αναφερθεί ότι την ίδια χρονιά, το 1968, η Συμβουλευτική Επιτροπή για την Εξάρτηση της βρετανικής κυβέρνησης (Επιτροπή Wooton), δημοσίευσε έκθεση για την κάνναβη. Ήδη, από τότε, ο επιστημονικός κόσμος ασχολείται με το φυτό.
Η έκθεση αυτή, χαρακτηρίστηκε από το μεγαλύτερο μέρος του επιστημονικού κόσμου ως «μια από τις πρώτες σύγχρονες προσπάθειες να συνοψιστεί η κατάσταση της επιστημονικής γνώσης και να επισκοπηθούν οι κοινωνικές επιπτώσεις της χρήσης κάνναβης».
Εξάλλου, η έκθεση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «η κάνναβη δεν είναι περισσότερο επιβλαβής από τον καπνό ή το αλκοόλ».
Παρότι ο Μάης του ’68 έδειχνε ως ένα ουτοπικό γεγονός για τη χώρα εκείνη την εποχή, το πνεύμα της αμφισβήτησης διατηρούνταν υπογείως από μεγάλη μερίδα του πληθυσμού.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι κατά κάποιο τρόπο έκανε την εμφάνισή του λίγα χρόνια μετά, το 1973, με τα γεγονότα που ξέσπασαν στο Πολυτεχνείο.
Μια διεθνής τάση λοιπόν, ήρθε στην Ελλάδα με μεγάλη καθυστέρηση.
Βέβαια όσον αφορά στην κάνναβη, 50 χρόνια μετά την περιπέτεια της σύλληψης και φυλάκισης του Δημ. Πουλικάκου, το φυτό συνεχίζει να αντιμετωπίζεται από πολλούς με συντηρητισμό και επιφυλακτικότητα.
Σε όλο τον κόσμο, μέσα από την επιστημονική γνώση, απελευθερώνεται και προσφέρει λύσεις τόσο στον τομέα της οικονομίας, όσο και σε αυτόν της υγείας.
Στην Ελλάδα, υπάρχει ακόμη και σήμερα, ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας που συνδέει την κάνναβη με την παραβατικότητα και το περιθώριο.
Σαφώς, δεν γίνεται να παραβλέψουμε τη νομιμοποίηση της κλωστικής και πρόσφατα της φαρμακευτικής κάνναβης, γεγονός το οποίο αποτελεί σημαντικό βήμα προόδου.
Ωστόσο, για ακόμη μια φορά, ήρθε στη συντηρητική κοινωνία μας μια τάση, η οποία επικρατεί στον υπόλοιπο κόσμο εδώ και αρκετά χρόνια.
Λάμπρος Αναγνωστόπουλος, κοινωνιολόγος
Πηγές:
Οι θεραπευτικές ιδιότητες της κάνναβης και οι πραγματικοί λόγοι της απαγόρευσης
Οι φοιτητές των κατειλημμένων σχολών διαδηλώνουν στο κέντρο της Αθήνας κατά του νόμου 815 (Αρχείο Παν. Δεληκάρη-Μ. Κατσίγερας, «Ελλάδα 20ός αιώνας. [Ενθέματα]
