Κρατώντας τις κιθάρες τους και τα κρουστά τους, καθισμένοι σε κύκλο, είτε μέσα σε κοντέινερ είτε σε σκηνές είτε ακόμη και σε υπαίθριους χώρους, άνθρωποι διαφορετικών εθνικοτήτων, ένωσαν τις δυνάμεις τους και δημιούργησαν στη Λέσβο μία πολυπολιτισμική ορχήστρα που θα ζήλευαν πολλοί επαγγελματίες. Ακούγοντάς τους δύσκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι αυτό το μουσικό σύνολο δεν μετρά πάνω από ενάμιση χρόνο.
Η μελωδικότητα κι ο ρυθμός που “δένουν” αρμονικά και συνθέτουν ξεχωριστούς ήχους είναι αποτέλεσμα καθημερινών προβών, ατελείωτης όρεξης και προθυμίας των συμμετεχόντων αλλά ασφαλώς και της παρουσίας της οργάνωσης «Connect by Music», που έχει αναλάβει την εκμάθησή τους σε κιθάρα, πλήκτρα και κρουστά. Η καθηγήτρια κλασσικής κιθάρας, και μέλος της «Connect by Music», Αννίτα Μαντζουράνη κι η βοηθός της Ζάχρα που συμμετέχει στην ορχήστρα μίλησαν στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων για τις δράσεις τους και την εμπειρία τους από τη συμμετοχή τους σε αυτό.
Στις αρχές του 2017 η ολλανδική «Connect by Music» με πρόεδρο τον Άντριαν Κοκ ξεκίνησε ένα πρόγραμμα στο καμπ του Καρατεπέ στη Λέσβο. Στη συνέχεια επεκτάθηκε σε άλλα έξι καμπ στο νησί με τη συμμετοχή ενηλίκων κι ανηλίκων προσφύγων και μεταναστών. Η οργάνωση αυτή παρέχοντας στους συμμετέχοντες δωρεάν εξοπλισμό -περισσότερα από 200 μουσικά όργανα έχουν δοθεί δωρεάν- προσπαθεί να τους εκπαιδεύσει σε συγκεκριμένα μουσικά όργανα.
«Σκοπός της οργάνωσης είναι να απαλύνει λίγο τον ψυχισμό τους, να τους δώσουμε τη δυνατότητα να γνωριστούν με τη μουσική καθώς η μουσική ως μουσικοθεραπευτικό μέσο βοηθάει πολύ στον ψυχισμό του ανθρώπου. Επιπλέον τους βοηθάει να γεμίσουν τις ώρες τους, δεδομένου ότι έχουν άπλετο χρόνο εδώ στα καμπ που διαμένουν. Μέσα από τη διαδικασία της μουσικής, ερχόμαστε κοντά ο ένας με τον άλλον. Έχουμε συγκεντρώσει μουσικές από διάφορες εθνικότητες, παραδοσιακά τραγούδια από τις χώρες προσέλευσης των προσφύγων και των μεταναστών που συμμετέχουν έτσι ώστε να υπάρχει μία ποικιλία. Ακόμη κι όταν τα άτομα αυτά φεύγουν από τη Λέσβο, τους δίνεται η δυνατότητα να πάρουν μαζί τους τις κιθάρες τους, δίχως να τις επιστρέψουν.
Έχουν δεθεί τόσο πολύ μαζί τους που είναι γι’αυτούς δεύτερος εαυτός», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Μαντζουράνη. Σε αυτήν την προσφυγική ορχήστρα μπορεί κανείς να συναντήσει κάθε είδους ηλικία, καθώς οι συμμετέχοντες είναι από 4 – 65 ετών. «Αυτοί οι άνθρωποι παρόλο που έχουν χάσει τα πάντα από την προσωπική τους ζωή είναι πάντα με ένα χαμόγελο, με μία ελπίδα. Αποφάσισα να συμμετέχω σε κάτι τέτοιο διότι ήθελα να προσφέρω.
Έπειτα ήταν κάτι διαφορετικό από όσα έχω κάνει στην πορεία μου σαν καθηγήτρια, ήταν κάτι καινούριο για μένα και σαν περιβάλλον και σαν διεργασία. Αυτό που εκλαμβάνεις σαν συναίσθημα είναι κάτι πολύ διαφορετικό, η εκτίμηση προς το πρόσωπό σου κι η αγάπη φαίνεται συνέχεια στην καθημερινότητά τους, στις πράξεις τους. Βλέπεις ότι η προσφορά σου έχει αντίκρισμα, ένα όμορφο αντίκρισμα κι ότι όχι μόνο δίνεις αλλά και παίρνεις, είναι σαν να σε ευγνωμονούν. Ουσιαστικά είμαστε μία μεγάλη οικογένεια», προσθέτει η κ. Μαντζουράνη.
Αρκετοί από τους πρόσφυγες που συμμετέχουν έχουν γίνει βοηθοί στους ίδιους τους καθηγητές τους. Μία τέτοια περίπτωση είναι η 25χρονη Ζάχρα από το Αφγανιστάν η οποία ήρθε στη Λέσβο τον Δεκέμβριο του 2017. Σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ αν έχει μάθει κάποιο ελληνικό τραγούδι, αρχίζει και μας τραγουδά το τραγούδι «Πέρα στους πέρα κάμπους» τονίζοντας παράλληλα ότι έχει αρχίσει ήδη να μαθαίνει ελληνικά.
Περιγράφοντας το ταξίδι της επισημαίνει: «Έφυγα από το Αφγανιστάν, γιατί δεν είναι μία ασφαλής χώρα. Δούλευα εκεί, αλλά ένιωσα να κινδυνεύει η ίδια μου η ζωή, έπρεπε να φύγω, να εγκαταλείψω τη χώρα μου μόνη μου, ήταν πολύ δύσκολο για μένα. Το ταξίδι μέχρι να φτάσουμε ήταν δύσκολο κι επικίνδυνο, κάποιες φορές μέσω θαλάσσης κάποιες άλλες όχι, δεν είχαμε νερό, δεν είχαμε φαγητό».
Παρά τις όποιες δυσκολίες η Ζάχρα μέσω της μουσικής άρχισε να νιώθει καλύτερα. «Μελετούσα, εξασκούμουν στη μουσική και κατάφερα να κάνω και φίλους. Νιώθω ότι έχω οικογένεια εδώ. Το Connect by Music, με βοήθησε να νιώσω χαρά μετά από καιρό. Μπορώ να ζήσω πια. Έχω πολλά όνειρα. Θέλω να γίνω κιθαρίστρια να σπουδάσω στο πανεπιστήμιο, θέλω να δουλέψω, να βρω μία δουλειά να ξεκινήσω μία νέα ζωή εδώ», προσθέτει η Ζάχρα.
Η προσφυγική ορχήστρα «Connect By Music» στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας των Προσφύγων ετοιμάζεται μάλιστα να δώσει και 3 συναυλίες από τις 18 – 20 Ιουνίου σε Μόρια, Καρατεπέ κι Ηλιακτίδα. Με τη συμμετοχή περισσότερων από 55 ατόμων, 37 κιθάρων, καθώς επίσης πλήκτρων και κρουστών, η ορχήστρα προετοιμάζεται πυρετωδώς προσπαθώντας να παρουσιάσει τη δική της μουσική. «Υπάρχουν καθηγητές σε καθημερινή βάση που δουλεύουν με τα παιδιά στην εκμάθηση των οργάνων.
Έπειτα από συχνές πρόβες που ξεκίνησαν δειλά δειλά μαθαίνοντας απλώς τις νότες, μας ήρθε η σκέψη κάποια στιγμή να παρουσιάσουμε τι κάνουμε. Θέλουμε να προβάλλουμε έναν άλλον τρόπο προσέγγισης, και στην ουσία ότι η μουσική δεν έχει εθνικότητα. Η μουσική δεν έρχεται για να διασπάσει αλλά για να ενώσει, δεν υπάρχει ίχνος αντιπαλότητας αλλά μόνο ευγένεια, αγάπη, δοτικότητα και δημιουργία.
Τα παιδιά τα ίδια δέχονται πάρα πολύ να το υποστηρίξουν αυτό, καθώς τους έχουμε πει ότι αυτό που θα παρουσιάσετε αντιπροσωπεύει και το κομμάτι σας, κι είναι κι όμορφο γιατί θα δείξουμε ότι υπάρχει και μία άλλη πλευρά, υπάρχει και το δημιουργικό στοιχείο, το έχουν πάρει πολύ ζεστά, είναι σε καθημερινές πρόβες με καθημερινή παρουσία, πολύ χαρούμενοι, κι όλοι μας αναμένουμε αυτό το υπέροχο δρώμενο που θα γίνει και πιστεύουμε θα πάει πολύ καλά γιατί πρωτίστως γίνεται με αγάπη, οπότε αυτό θα είναι και το συναίσθημα που θα εκλάβει το ακροατήριο. Το συναίσθημα πρώτα πιάνεις και μετά έρχεται ο ήχος», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Μαντζουράνη.
Με μελωδίες κι ήχους απ’ όλο τον κόσμο η προσφυγική ορχήστρα «έρχεται» να πει πως η μουσική δεν γνωρίζει από σύνορα παρά μόνο από ειρήνη, φιλία κι αλληλεγγύη των λαών.
Ιωάννα Καρδάρα
