Παρανοϊκός μεγαλομανής ή ορθολογιστής ηθοποιός;
Παρακολουθώντας την συμπεριφορά του Βλαντιμίρ Πούτιν, τα τηλεοπτικά του διαγγέλματα και τώρα τον πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας, το Politico επιχειρεί να “διαβάσει” το μυαλό του Ρώσου προέδρου.
Όπως αναφέρεται στο εκτενές άρθρο του Πολ Τέιλορ, ίσως είναι καιρός να επανεξετάσουμε την υπόθεση ότι ο Ρώσος πρόεδρος είναι ένας ψυχρός πολιτικός που παίρνει λογικές, αν και ανεπιθύμητες, αποφάσεις.
Η συμπεριφορά του Πούτιν την περασμένη εβδομάδα θύμισε την κωμική ταινία “SOS Πεντάγωνο καλεί Μόσχα”, και κορυφώθηκε με τη δραματική απόφαση της Κυριακής να τεθούν οι ρωσικές πυρηνικές δυνάμεις σε «ειδική επιφυλακή», ως απάντηση σε αυτό που αποκάλεσε επιθετικότητα του ΝΑΤΟ.
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τι χρήσιμο ρόλο θα μπορούσαν να παίξουν τα πυρηνικά όπλα στην εισβολή του στην Ουκρανία – αφού οποιαδήποτε ατομική έκρηξη τόσο κοντά στην πατρίδα του, θα προκαλούσε θάνατο και καταστροφή στα δικά του στρατεύματα και φυσικά στη Ρωσία. Και αν χρησιμοποιούσε πυρηνικά εναντίον της Δύσης, η οποία δεν έχει παρέμβει στρατιωτικά στην άμυνα της Ουκρανίας, θα κινδύνευε με αντίποινα που θα μπορούσαν τελικά να καταστρέψουν τον πλανήτη.
Κι όμως, απείλησε να κάνει ακριβώς αυτό.
Πρακτικά, τα πυρηνικά όπλα χρησιμοποιούνται γενικά για ένα πράγμα: για να αποτρέψουν τη χρήση άλλων πυρηνικών όπλων. Αλλά το ρωσικό στρατιωτικό δόγμα εισήγαγε πρόσφατα μια νέα πιθανή λογική: «κλιμάκωση της έντασης για να οδηγηθούμε κατόπιν σε αποκλιμάκωση», απειλώντας με πυρηνικό χτύπημα προκειμένου να κάνει έναν αντίπαλο να υποχωρήσει σε μια συμβατική μάχη. Αλλά η θεωρία δεν έγινε ποτέ πράξη, ειδικά τόσο κοντά στην ίδια σου την πατρίδα.
Ίσως ο Πούτιν αναπαράγει τη λεγόμενη «θεωρία του τρελού» του Ρίτσαρντ Νίξον, με την οποία ο τότε πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών προσπάθησε να κάνει τους Βορειοβιετναμέζους να πιστέψουν ότι ήταν έτοιμος να πατήσει το κουμπί, με την ελπίδα να τους τρομάξει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Αλήθεια ή μπλόφα, η πυρηνική προειδοποίηση του Πούτιν περιόρισε για μια εβδομάδα την παθολογική συμπεριφορά του ηγέτη του Κρεμλίνου, ο οποίος ξεκίνησε από φαινομενικά ανοιχτές διαπραγματεύσεις και κατέληξε σε μια πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία σε τέσσερα μέτωπα, ενώ απειλούσε τον κόσμο με μαζική καταστροφή.
Τα σημάδια της ασταθούς ψυχικής κατάστασης του Ρώσου προέδρου διαφάνηκαν από τον τρόπο που υποδέχτηκε τον Γάλλο και Γερμανό ηγέτη αντίστοιχα, οι οποίοι αναγκάστηκαν να καθίσουν στην άλλη άκρη ενός τραπεζιού μήκους τεσσάρων μέτρων, φαινομενικά ως προφύλαξη για τον COVID-19. Βέβαια, τα μέτρα για τον κορωνοϊό δεν τον εμπόδισαν να αγκαλιάσει και να κάτσει κοντά στον Λευκορώσο δικτάτορα Αλεξάντερ Λουκασένκο.
Η ακραία μορφή κοινωνικής απόστασης έθεσε ερωτήματα για την υγεία του ίδιου του Πούτιν, και ενισχύθηκε από το ανεξήγητο πρήξιμο του προσώπου του, το οποίο οι γιατροί λένε ότι θα μπορούσε να είναι σημάδι ότι παίρνει κάποια μορφή στεροειδών για μια άγνωστη ιατρική κατάσταση.
Η ιδιόρρυθμη συμπεριφορά του περιλάμβανε, επίσης, τη δημόσια ταπείνωση του επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Ρωσίας, Σεργκέι Ναρίσκιν, κατά τη διάρκεια μετάδοσης συνεδρίασης του συμβουλίου ασφαλείας του Πούτιν, όπου ο Ρώσος πρόεδρος καθόταν σαν δάσκαλος στο γραφείο του, ενώ υπουργοί, στρατηγοί, σύμβουλοι και αρχηγοί κατασκοπευτικών μονάδων κάθονταν σαν ακροατήριο απέναντί του και τον ενημέρωναν εναλλάξ.
Οι φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν αργότερα αποκάλυψαν ότι αυτή η συνάντηση περιλάμβανε επίσης μεγάλες αποστάσεις ασφαλείας, με τον Πούτιν να κάθεται σε ένα μικρό λευκό γραφείο στην άκρη μιας μεγάλης αίθουσας υποδοχής, μακριά από τους συγκεντρωμένους αξιωματούχους του.
Ο Πούτιν χτυπούσε τα δάχτυλά του ανυπόμονα, εξετάζοντας τα νύχια του και σήκωνε τα μάτια του κοιτώντας το ταβάνι κατά τη διάρκεια της τετράωρης συνεδρίασης. Η φύση της αυταρχικής του διακυβέρνησης αποκαλύφθηκε με μια παγωμένη λάμψη στο πρόσωπό του, καθώς ρώτησε τον Ναρίσκιν αν θα συνιστούσε να αναγνωριστεί επίσημα η «ανεξαρτησία» των δύο αποσχισμένων περιοχών στην ανατολική Ουκρανία.
«Μίλα ξεκάθαρα, Σεργκέι Γιεβγκένοβιτς, πες το: απλώς ναι ή όχι», απαίτησε ο Πούτιν καθώς ο αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών τραύλιζε νευρικά για τη σωστή απάντηση ενώ μετά έδωσε… τη λάθος: ότι θα υποστήριζε τη συγχώνευση των περιοχών στη Ρωσία.
Εμφανώς εκνευρισμένος, ο Πούτιν απάντησε: «Δεν μιλάμε για αυτό. Μιλάμε για την αναγνώριση της ανεξαρτησίας τους. Ναι ή όχι.”
Στη ναζιστική Γερμανία ή στο Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν, ο “κακούργος” θα είχε πυροβοληθεί, πιθανώς ανάμεσα στους συναδέλφους του αξιωματούχους, για να τρομοκρατηθούν και οι ίδιοι, ώστε να μην αμφισβητήσουν τον ηγέτη. Στη Ρωσία του Πούτιν, ο επί χρόνια συνεργάτης του προέδρου είναι ακόμα ζωντανός και στο πόστο του.
Όμως το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο.
Στην κλινική ψυχολογία, οι παρανοϊκοί κατηγορούν συνήθως τους υποτιθέμενους διώκτες τους ότι κάνουν ακριβώς αυτό που σχεδιάζουν οι ίδιοι. Ο Πούτιν κατηγόρησε απίστευτα την Ουκρανία ότι συγκεντρώνει δυνάμεις στα σύνορα της αποσχισθείσας περιοχής του Ντονμπάς για να πραγματοποιήσει μια «γενοκτονία» κατά των Ρωσόφωνων, σε έναν παραμορφωτικό καθρέφτη των δικών του προθέσεων.
Οι ατάκες του που μεταδόθηκαν τηλεοπτικά σε εθνικό επίπεδο, με τις οποίες χαρακτήριζε τους εκλεγμένους ηγέτες της Ουκρανίας ως “τοξικομανείς νεοναζί”, προκάλεσαν αμφιβολίες ακόμη και μεταξύ των υποστηρικτικών του, σχετικά με την ψυχική κατάσταση και την υγεία του. Αυτό ήταν κάτι περισσότερο από απλή εξαπάτηση. Υποδηλώνει κάποιο στοιχείο αυταπάτης.
Δυτικοί αξιωματούχοι που ασχολήθηκαν με τον Πούτιν ή τον παρατήρησαν από κοντά, σημειώνουν αλλαγή στη στάση και τη συμπεριφορά του. Ο Φινλανδός πρόεδρος Sauli Niinistö, ο οποίος διατηρεί τακτικό διάλογο με τον Ρώσο ηγέτη εδώ και χρόνια, παρατήρησε έναν νέο, επιθετικό τόνο στην πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία τους.
«Αυτή ήταν μια αλλαγή στη συμπεριφορά του, ήθελε να ακούγεται αποφασιστικός. Ήταν μια διαφορετική συμπεριφορά», είπε στην εκπομπή «State of the Union» του CNN.
Όποια και αν είναι η κατάσταση της υγείας του Πούτιν, είτε είναι σωματικά άρρωστος, ψυχικά ασταθής ή απλώς λογικός και επικίνδυνος, υπάρχουν σοβαρές συνέπειες για εμάς.
«Ο ηγέτης του Κρεμλίνου είναι βουτηγμένος σε μια παρανοϊκή νοοτροπία, με την την οποία πιστεύει ότι η Ουκρανία δεν πρέπει να υπάρχει και ότι η Ρωσία πρέπει να κυριαρχεί στον κόσμο, αν όχι σε ολόκληρο, τότε τουλάχιστον σε ένα μέρος του», ανέφερε ο αντιφρονών και συνιδρυτής της – παράνομης στη Ρωσία – οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων Memorial, Λεβ Πονομάριοφ, στην ιταλική La Repubblica. «Μπορεί να μας παρασύρει σε έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο ή ακόμα και σε μια πυρηνική σύγκρουση».
