Το 2019 εξελίσσεται σε μία καθοριστική χρονιά για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης που βιώνουμε. Ωστόσο οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποτυγχάνουν συνεχώς να βάλουν στο επίκεντρο το περιβάλλον και τους ανθρώπους, αφού ακόμα οι προτεραιότητές τους είναι τα πολιτικά και τα εταιρικά συμφέροντα.
Τον Ιούνιο, το πλοίο μας, Rainbow Warrior, επισκέφτηκε τέσσερις περιοχές της χώρας σε μία περίοδο με έντονο δημόσιο διάλογο και κινητοποίηση για το κλίμα. Από τη μία πλευρά, το παγκόσμιο κλιματικό κίνημα γιγαντώνεται μπροστά στην αδράνεια των κυβερνήσεων να ευθυγραμμίσουν τις κλιματικές πολιτικές των χωρών με την επιστήμη προτού να είναι αργά. Από την άλλη, ωστόσο, οι πολίτες αποκτούν έναν όλο και πιο ενεργό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση. Οι ανανεώσιμες πηγές είναι το μέλλον της ενέργειας. Η ηλιακή, η αιολική και οι άλλες πηγές καθαρής ενέργειας είναι το βασικότερο μέρος της λύσης για την κλιματική κρίση και πρέπει να αντικαταστήσουν τον λιγνίτη, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο το συντομότερο δυνατόν ώστε να εξασφαλιστεί ένα βιώσιμο μέλλον για τις κοινωνίες και τα παιδιά μας. Πράγματι, σε ταράτσες και χωράφια, μία ειρηνική επανάσταση έχει ξεκινήσει: η εκδημοκρατικοποίηση του ενεργειακού τομέα.
Ένας από τους στόχους της περιοδείας του Rainbow Warrior αυτό το καλοκαίρι ήταν να ενδυναμώσει αυτήν τη δυναμική και να βοηθήσει να μετατραπεί σε πολιτική νίκη: να εξασφαλίσουμε ότι οι εθνικές μας κυβερνήσεις και συνολικά η Ευρώπη θα ανεβάσουν τους κλιματικούς στόχους για το 2030 και το όραμά τους για το 2050.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Rainbow Warrior στην Ελλάδα, δύο συναντήσεις βοήθησαν να φτάσει η φραση “ενεργειακές κοινότητες” από τα στόματα ειδικών και ενεργών πολιτών, σε νέες κοινότητες και σε πολίτες που ανυπομονούν για μία δημοκρατική λύση στο πρόβλημα της κλιματικής κρίσης. Στις δύο συναντήσεις τα ενδιαφερόμενα μέρη, οργανώσεις και άτομα από διάφορους τομείς μοιράστηκαν τη γνώση και την εμπειρία τους. Μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ανθρωπιστικές οργανώσεις και ιδρύματα, δημόσιοι φορείς, ειδικοί, δίκτυα επιχειρήσεων και πολίτες, όλοι ενδιαφέρονται να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση μέσω των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι ενεργειακές κοινότητες.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Rainbow Warrior στην Ελλάδα, δύο εργαστήρια, σε Πειραιά και Κέρκυρα, βοήθησαν να φτάσει η φραση “ενεργειακές κοινότητες” από τα στόματα ειδικών και ενεργών πολιτών, σε νέες κοινότητες και σε πολίτες. © Constantinos Stathias / Greenpeace
Η πρώτη συνάντηση έγινε στις 12 Ιουνίου στον Πειραιά. Επικεντρώθηκε στον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες της χώρας μπορούν να γίνουν ενεργειακά αυτόνομοι, κυρίως μέσα από τη δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων. Κάθε άτομο που έχει ενεργό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση παράγει, επενδύει ή εμπορεύεται ανανεώσιμη ενέργεια. Ειδικοί από το Υπουργείο ΠΕΝ, ο πάροχος του εθνικού δικτύου ενέργειας, η Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ, ο Σύνδεσμος Εταιρειών Φωτοβολταϊκών και τοπικές startup επιχειρήσεις παρουσίασαν την εμπειρία τους και μελλοντικές ευκαιρίες που το νέο θεσμικό πλαίσιο της χώρας προσφέρει για τις ενεργειακές κοινότητες. Δόθηκε ειδική έμφαση στις ευνοϊκές συνθήκες για ίδρυση ηλιακών πάρκων από κοινοτητες, αλλά παράλληλα έγιναν και προτάσεις για την περαιτέρω αναγκαία βελτίωση του θεσμικού πλαισίου.
Μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ανθρωπιστικές οργανώσεις και ιδρύματα, δημόσιοι φορείς, ειδικοί, δίκτυα επιχειρήσεων και πολίτες, όλοι ενδιαφέρονται να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση μέσω των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι ενεργειακές κοινότητες. © Constantinos Stathias / Greenpeace
Η δεύτερη συνάντηση έγινε στην Κέρκυρα στις 21 Ιουνίου και ένωσε τοπικές πρωτοβουλίες ενάντια στα ορυκτά καύσιμα και άτομα από εταιρικά δίκτυα. Η συνάντηση είχε σκοπό να αναλύσει τις πιθανές προκλήσεις και τις ευκαιρίες για δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων στα Ιόνια νησιά, λαμβάνοντας υπόψη δύο μεγάλα τοπικά εμπόδια: την έλλειψη εργαλείων χρηματοδότησης και τους περιορισμούς του τοπικού δικτύου. Δύο εταιρείες startup από την Κροατία, η ZEF (μία συνεταιριστική τράπεζα για ηθική χρηματοδότηση) και η Ampnet (διαχείριση λογισμικού για ενεργειακές κοινότητες) μοιράστηκαν εμπειρίες και λύσεις μαζί με την ελληνική κοινοπραξία επιχειρήσεων Climate Kic. Επίσης, ήρθαν εκπρόσωποι από το ευρωπαϊκό πρότζεκτ Interreg-Passage, που προωθεί πρωτοβουλίες μηδενικού άνθρακα για να μειώσει τις επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών σε παράκτιες περιοχές. Η συνάντηση έκλεισε με πλούσια συζήτηση και ερωτήσεις από το κοινό.
Οι ενεργειακές κοινότητες αλλάζουν τον τρόπο που λειτουργούν οι αγορές στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Προσφέρουν πραγματικό νόημα στην κοινωνία και μεταμορφώνουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε την ενέργεια: από παθητικοί καταναλωτές ενέργειας, γινόμαστε ενεργοί παραγωγοί και παίρνουμε μέρος στη λήψη αποφάσεων. Παρόλο που στην Ελλάδα εξαρτόμαστε ακόμα από μία αγορά ενέργειας που έχει το μονοπώλιο, οι πολίτες έχουν την ευκαιρία να φέρουν την αλλαγή. Οι ενεργειακές κοινότητες δεν αφορούν μόνο τις τεχνολογικές εξελίξεις. Είναι πηγή κοινωνικής καινοτομίας, δημιουργούν αλλαγές στην αγορά, διασφαλίζουν ότι η ενεργειακή μετάβαση θα γίνει με κοινωνικά δίκαιο τρόπο και είναι πηγή θέσεων εργασίας για την κοινωνία.
Όσο οι κυβερνήσεις μας ακόμα ασχολούνται με το πώς θα φέρουν κι άλλα βρώμικα και μη ανταγωνιστικά καύσιμα (όπως πετρέλαιο ή φυσικό αέριο) στο ενεργειακό μας σύστημα, τις επόμενες τρεις δεκαετίες ο μισός πληθυσμός της Ελλάδας θα μπορούσε να παράγει ο ίδιος την ενέργεια που χρειάζεται, ακόμα και να την πουλάει. Με ατέλειωτο ανανεώσιμο δυναμικό και με τις τιμές να πέφτουν καθημερινά, τα συμμετοχικά έργα ΑΠΕ είναι ο πιο σίγουρος δρόμος για να έχουμε την ενεργειακή μας ανεξαρτησία. Η Ελλάδα δεν πρέπει να μείνει πίσω και είναι απόφασή μας να το κάνουμε αυτό πραγματικότητα και να επενδύσουμε στην τοπική οικονομία και στην τοπική κοινωνία, προστατεύοντας ταυτόχρονα το μοναδικό φυσικό μας περιβάλλον.
