Στη Σαουδική Αραβία 12 τουλάχιστον γυναίκες ακτιβίστριες (Women Human Rights Defenders – WHRD) που συνελήφθησαν στις 15 Μαΐου του 2018 βρίσκονται ακόμα στη φυλακή, χωρίς δίκη και με ψευδείς κατηγορίες.
Τόλμησαν να υπερασπισθούν το δικαίωμα των γυναικών να οδηγούν αυτοκίνητο, να καταγγείλουν την βία, την ανδρική κηδεμονία και το αυστηρό πατριαρχικό πλαίσιο.
Συνελήφθησαν λίγο πριν την άρση της απαγόρευσης οδήγησης η οποία έγινε στις 24 Ιουνίου.
Κατηγορήθηκαν από τις αρχές για προδοσία και ως επικίνδυνες για την κοινωνία και την ασφάλεια.Ακολούθησαν συκοφαντική καμπάνια από τις αρχές με την σύμπραξη των φερέφωνων media προκειμένου να διαστρεβλωθεί ο αγώνας τους ,συστηματικές απειλές και εκφοβισμός.
Οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταγγέλουν ότι οι Σαουδάραβες ανακριτές βασάνισαν τουλάχιστον τέσσερις από τις γυναίκες με ηλεκτροπληξία, μαστίγωμα και σεξουαλικές επιθέσεις..
Ο Καναδάς κατήγγειλε τότε την φυλάκιση των ακτιβιστριών στην διάρκεια ειρηνικής διαμαρτυρίας.
Ο Σαουδάραβας πρίγκιπας απάντησε με πρωτόγνωρες κυρώσεις:
διέταξε την απέλαση του πρέσβη του Καναδά στην χώρα του
ανακάλεσε τον δικό του πρέσβη και
πάγωσε όλες τις διμερείς εμπορικές συμφωνίες.
Προέβη επίσης και σε άλλες ανήκουστες κυρώσεις: πάγωμα των αεροπορικών πτήσεων, επιστροφή των Σαουδάραβων φοιτητών από Καναδικά Πανεπιστήμια, των σαουδάραβων γιατρών που εκπαιδεύονταν σε Καναδικά Νοσοκομεία ακόμα και τωνς Σαουδάραβων ασθενών σε ιατρικές μονάδες του Καναδά.
Ο Υπουργός εξωτερικών του Βασιλείου κάλεσε τον Καναδά να ζητήσει συγγνώμη για να παύσουν οι κυρώσεις , εισπράττοντας όμως την άρνηση του Πρωθυπουργού Τζάστιν Τριντό.
Οι γυναίκες στην Σαουδική Αραβία αντιμετωπίζουν συστηματικές διακρίσεις, είναι εκτεθειμένες στην ενδοοικογενειακή βία και υποβαθμισμένες έως ανύπαρκτες στον δημόσιο βίο.
Αντιμέτωπες καθημερινά με την κακοποίηση και τον δημόσιο εξευτελισμό δεν έχουν κάποιο μέρος να προσφύγουν. Ορισμένες γυναίκες τολμούν να πραγματοποιήσουν επικίνδυνες απόπειρες διαφυγής σε άλλες χώρες, χωρίς επιτυχία.
Η αποτυχημένη αλλά θαραλλέα αναζήτηση της ελευθερίας -διακινδυνεύοντας και την ζωή τους -φέρει εξαιρετικά δυσμενείς συνέπειες και εξοντωτικές τιμωρίες.
Ο Michael Page, αναπληρωτής διευθυντής της Human Rights Watch δήλωσε ότι: ”Ο πρίγκιπας της Σαουδικής Αραβίας, Μουχάμαντ Μπιν Σαλμάν, θέλει να θεωρηθεί ως μεταρρυθμιστής των δικαιωμάτων των γυναικών, αλλά στην πραγματικότητα βασανίζει τις γυναίκες και φυλακίζει τις ακτιβίστριες” Το Human Rights Watch στην έκθεση του 2016, “Boxed In: Women and Saudi Guardianhip System” έχει αναδείξει τα αυστηρά μέτρα και τις σκληρές πολιτικές στην ζωή των γυναικών:
Οι γυναίκες δεν μπορούν να υποβάλουν αίτηση για διαβατήριο ή να ταξιδέψουν εκτός της χώρας χωρίς την έγκριση του άρρενα κηδεμόνα τους.
Οι άνδρες μπορούν να παντρευτούν έως και τέσσερις γυναίκες .Σύμφωνα με τους νόμους της σαουδαραβικής αρσενικής απολυταρχίας οι γυναίκες δεν μπορούν να παντρευτούν ελεύθερα ( μόνο με γραπτή συγκατάθεση του άνδρα -κηδεμόνα), δεν επιλέγουν οι ίδιες σύζυγο. Η συγκατάθεση μιας γυναίκας δίνεται προφορικά στην τελετή και εντελώς τυπικά.
Η Σαουδική Αραβία δεν έχει ελάχιστο όριο ηλικίας γάμου και έχουν αναφερθει περιστατικά για γάμους κοριτσιών ηλικίας έως 8 ετών. Στις 9 Ιανουαρίου 2019, το Συμβούλιο Σούρα της Σαουδικής Αραβίας, ένα συμβουλευτικό σώμα, ενέκρινε συντριπτικά μια πρόταση ορίζοντας την ελάχιστη ηλικία γάμου στα 18, αλλά αφήνοντας εξαιρέσεις για κορίτσια ηλικίας 15 έως 18 για να παντρευτούν με δικαστική έγκριση. Η πρόταση θα καταστεί νόμος μόνο εάν εκδοθεί από το Συμβούλιο Υπουργών της Σαουδικής Αραβίας.
Ενδοοικογενειακή βία με υψηλο ποσοστό θανάτων. Η Σαουδική Αραβία ποινικοποίησε την ενδοοικογενειακή βία το 2013, αλλά ακτιβιστές επέκριναν την έλλειψη εφαρμογής του νόμου. Η κηδεμονία καθιστά απίστευτα δύσκολο για τα θύματα να αναζητήσουν προστασία ή να ασκήσουν ένδικα μέσα. Η έρευνα του Human Rights Watch διαπίστωσε ότι οι γυναίκες δυσκολεύονται να αναφέρουν ένα περιστατικό στην αστυνομία ή να έχουν πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες ή στα δικαστήρια χωρίς άνδρα συγγενή.Οι γυναίκες που προσπαθούν να εγκαταλείψουν έναν βίαιο σύζυγο ή πατέρα μπορούν να συλληφθούν και να επιστραφούν στις οικογένειές τους. Τα καταφύγια και οι αρχές δεν διευκολύνουν τις γυναίκες να ζουν ανεξάρτητα αλλά τις συμφιλιώνουν με τις οικογένειες τους.
Ο δικαστής είναι αυτός που θα αποφασίσει αν η γυναίκα έχει υποστεί βία Η γυναίκα θα πρέπει να αποδείξει στον δικαστή αν έχει υποστεί βία και ο δικαστής κρίνει εάν υπήρξε κακομεταχείριση. Καθ ‘όλη τη διάρκεια της διαδικασίας διαζυγίου, ο σύζυγος παραμένει ο κηδεμόνας της, με την εξουσία να ελέγχει τις αποφάσεις της.
Η Σαουδική Αραβία δεν έχει οικογενειακό δίκαιο.Οι γυναίκες δεν έχουν δικαίωμα μονομερούς διαζυγίου και υπόκεινται σε πολύχρονες και δαπανηρές διαδικασίες. Οι άντρες μπορούν να χωρίσουν τις συζύγους τους χωρίς όρους. Ο άντρας δεν χρειάζεται να ενημερώσει τη σύζυγό του ότι σκοπεύει να την χωρίσει, ούτε επιτρέπεται να είναι στο δικαστήριο η γυναίκα Την απόφαση του διαζυγίου θα την λάβει από τον σύζυγό της
Ενώ τα δικαστήρια μπορούν να επιτρέψουν στα παιδιά να ζήσουν με τις μητέρες τους μετά από διαζύγιο, οι γυναίκες δεν έχουν κανένα δικαίωμα να ζητήσουν την κηδεμονία των παιδιών τους. Το 2014 οι αρχές επέτρεψαν στις μητέρες να εγγράφουν τα παιδιά τους στο σχολείο,να τα πηγαίνουν στα νοσοκομεία, αλλά για την άδεια ταξιδιού και τον γάμο των κοριτσιών τα αποφασίζει ο πατέρας.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι γυναίκες μπορούν να ζητήσουν αλλάγή της κηδεμονίαςσε άλλον άνδρα αλλά είναι μια εξαιρετικά δύσκολη νομική διαδικασία. Εναι πολύ δύσκολο να μεταβιβασθεί η κηδεμονία εκτός από περιπτώσεις στις οποίες μια γυναίκα μπορεί να αποδείξει σοβαρή κακοποίηση ή ότι ο κηδεμόνας είναι ανίκανος να τη φροντίσει, για παράδειγμα λόγω γήρατος. Ακόμα και τότε, μπορεί να γίνει μόνο με δικαστική απόφαση και είναι σπάνιο.
Οι γυναίκες μπορούν να σπουδάσουν στο εξωτερικό με έγκριση του κηδεμόνα και με έναν άνδρα συγγενή να τους συνοδεύει καθ ‘όλη τη διάρκεια των σπουδών τους στο εξωτερικό.Η εργασιακή τους απασχόληση είναι επιτρεπτή μετά από γραπτή έγκριση του κηδεμόνα της και όχι σε όλα τα επαγγέλματα.
Η Ευρωπαική Ένωση κάλεσε την Σαουδική Αραβία να αποσαφηνίσει τις συνθήκες που αφορούν την κράτηση ακτιβιστριών «Η ΕΕ εμπλέκεται εποικοδομητικά με τις σαουδαραβικές αρχές για τη διευκρίνιση των συνθηκών γύρω από τις συλλήψεις υπερασπιστριών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σαουδική Αραβία, ιδίως όσον αφορά τις συγκεκριμένες κατηγορίες εναντίον τους» δήλωνε η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι.
Τον περασμένο Αύγουστο εκπρόσωπος της Επιτροπής είπε ότι η ΕΕ έχει διατυπώσει επανειλημμένα την ανησυχία της για την παρατεταμένη κράτηση ακτιβιστριών στην Σαουδική Αραβία, τόσο στο πλαίσιο του τακτικού διαλόγου που διεξάγει με σαουδάραβες ομολόγους και σε πολυμερή φόρουμ, όπως, για παράδειγμα, στη σύνοδο του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Μαρτίου του 2020 στη Γενεύη.
Πηγή: Human Rights Watch,Europa eu
ΙΩΑΝΝΑ ΛΙΟΥΤΑ Μέρα25 (Τομέας Οικονομίας και Οικονομικών)
Πολιτικός Επιστήμονας, Master of Arts (MA) in Governance and Public Policies, oikonomia@mera25.gr)
Φωτογραφία: flickr
