ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ | Προθέσεις. Του Θεοδόση Πελεγρίνη
Ο τέως υφυπουργός Παιδείας και τέως Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδόσης Πελεγρίνης αρθρογραφεί αποκλειστικά για το enallaktikos.gr
Μην κοιτάς τις πράξεις μόνο. Κινδυνεύεις, βλέποντας απλά τι κάνουν οι άνθρωποι, να γελαστείς.
Όταν το 222 π.Χ στην μάχη της Σελλασίας ο σπαρτιατικός στρατός υπέστη συντριπτική ήττα από τις δυνάμεις της Αχαϊκής Συμπολιτείας υπό τον Μακεδόνα βασιλιά Αντίγονο τον Δώσωνα, ο διοικητής των Σπαρτιατών Κλεομένης Γ΄ κατέφυγε με τους στενούς του συγγενείς και συνεργάτες στην Αίγυπτο, όπου αυτοκτόνησε μετά το αποτυχημένο εγχείρημά του εκεί να επαναστατήσει ο λαός εναντίον του βασιλιά Πτολεμαίου Δ΄ του Φιλοπάτωρα. Ο Αντίγονος εισέβαλε εύκολα με τον στρατό του στην Σπάρτη περνώντας πάνω από τα νεκρά κορμιά των γερόντων της, οι οποίοι, παρά την προτροπή του Κλεομένη προς τους συμπολίτες του, πριν από την φυγή του από την Σπάρτη, να μην αντισταθούν για να αποφευχθεί ο αφανισμός της πόλης, προτίμησαν, θέλοντας να μείνουν ελεύθεροι ως το τέλος της ζωής των, να πεθάνουν μαχόμενοι. Πρώτη φορά στην ιστορία της η Σπάρτη καταλήφθηκε από εχθρό της και έπαψε πλέον, μετά την ένταξή της στην Αχαϊκή Συμπολιτεία, να είναι αυτόνομο κράτος.
Ο Αντίγονος, καταλαμβάνοντας την Σπάρτη, όχι μόνο απέφυγε να προβεί σε βιαιότητες, αλλά οργάνωσε εξευμενιστικές και ευχαριστήριες θυσίες στους θεούς της προσφέροντας στους ναούς των αφιερώματα. Οποία μεγαλοψυχία, θα πει κανείς!
Πού να ήξερε, όμως, κανείς ότι ο Αντίοχος, ο δυστυχής, έπασχε από φυματίωση και ότι, εισβάλλοντας στην ανυπεράσπιστη Σπάρτη, έπαθε αιμόπτυση και πώς όλες εκείνες οι θρησκευτικές τελετές του σκοπό είχαν να καλέσουν τους επιχώριους θεούς να τον λυπηθούν, και όχι να δείξουν την συμπάθειά τους προς την κατακτημένη πόλη –την πόλη που, όταν εσπευσμένως έφευγε για την Μακεδονία προκειμένου να αποκρούσει την εισβολή των Ιλλυριών, φρόντισε να εγκαταστήσει μακεδονική φρουρά υπό τον Βοιωτό Βραχύλη με την εντολή να καταλύσει τις μεταρρυθμίσεις του Κλεομένη: την ανασύσταση των παραδοσιακών εθίμων, την ανακατανομή της γης, την ανασυγκρότηση του στρατού, την απεμπόληση της πολυτελούς διαβίωσης. Οποία μικροψυχία, να κοιτάς τον εαυτούλη σου δίνοντας μάλιστα την εντύπωση του σεβασμού προς το θείον και της συμπάθειας προς τον άλλον.
Η διαφορά μεταξύ μεγαλοψυχίας και μικροψυχίας, μεταξύ, γενικότερα, αρετών και κακιών, δεν εντοπίζεται στις ίδιες τις πράξεις, αλλά υπαγορεύεται από τις προθέσεις των ανθρώπων που τις κάμνουν, τα σκοτεινά εκείνα τέρατα που διακινούνται στην άβυσσο της ψυχής. Δεν τις βλέπομε, χωμένες στης ψυχής των ανθρώπων το σκοτάδι, τις προθέσεις των κι εύκολα παρασυρόμαστε σε λαθεμένες εκτιμήσεις έτσι, ώστε, άλλοτε, θαμπωμένοι από την ακτινοβολία των πράξεών τους, να τους επαινούμε, κι άλλοτε, εγκλωβισμένοι στην ταπεινότητα των πράξεών τους, να τους καταδικάζομε –χωρίς να το αξίζουν αυτό ούτε οι μεν ούτε οι δε.
