Νέα ανακάλυψη: Η μαγνητική τομογραφία μέσης ηλικίας μπορεί να προβλέψει τον ρυθμό βιολογικής γήρανσης και τον κίνδυνο άνοιας.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Duke ανακάλυψαν ότι η μαγνητική τομογραφία (MRI) εγκεφάλου στη μέση ηλικία μπορεί να προσδιορίσει με ακρίβεια τον ρυθμό με τον οποίο κάποιος γερνάει βιολογικά, βοηθώντας τους γιατρούς να προβλέψουν την εμφάνιση διαφόρων ασθενειών, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ.
Η βιολογική γήρανση αναφέρεται στο πόσο γρήγορα γερνάει το σώμα σε σύγκριση με τη χρονολογική ηλικία ενός ατόμου, κάτι που επηρεάζει την υγεία και το προσδόκιμο ζωής.
Στη συγκεκριμένη μελέτη, οι ερευνητές συνέδεσαν τη γρηγορότερη γήρανση με φυσικές αλλαγές στον εγκέφαλο, οι οποίες παρατηρούνται συνήθως σε ηλικιωμένους, ειδικά σε όσους εμφανίζουν γνωστική εξασθένηση.
Οι επιστήμονες ανέπτυξαν ένα εργαλείο με την ονομασία DunedinPACN, το οποίο βασίζεται σε μία μόνο μαγνητική τομογραφία και υπολογίζει τον «Ρυθμό Γήρανσης» (Pace of Aging) του ασθενούς, αναλύοντας παράγοντες όπως η επιφάνεια του εγκεφάλου, ο όγκος της φαιάς ουσίας και το μέγεθος συγκεκριμένων περιοχών, όπως ο ιππόκαμπος.
Το εργαλείο εκπαιδεύτηκε σε εγκεφαλικές απεικονίσεις 860 ατόμων από τη Μελέτη Dunedin, από την οποία έλαβε και το όνομά του.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα άτομα που γερνούσαν ταχύτερα είχαν κατά 18% μεγαλύτερη πιθανότητα να διαγνωστούν με μια χρόνια νόσο τα επόμενα χρόνια.
Επιπλέον, αυτοί οι «ταχείς γηράσκοντες» είχαν κατά 40% αυξημένο κίνδυνο θανάτου μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα σε σύγκριση με όσους γερνούσαν πιο αργά.
Ο Ahmad Hariri, καθηγητής ψυχολογίας και νευροεπιστήμης στο Duke, δήλωσε:
«Αυτό που είναι πραγματικά εντυπωσιακό είναι ότι καταφέραμε να αποτυπώσουμε το πόσο γρήγορα γερνούν οι άνθρωποι με δεδομένα που συλλέχθηκαν στη μέση ηλικία, και αυτό μας βοηθά να προβλέψουμε τη διάγνωση άνοιας σε πολύ μεγαλύτερες ηλικίες».
Το DunedinPACN αποκάλυψε ότι άτομα με ταχύτερη γήρανση είχαν χειρότερες επιδόσεις σε τεστ μνήμης και σκέψης, καθώς και μεγαλύτερη συρρίκνωση στον ιππόκαμπο – μια κρίσιμη περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται με τη μνήμη.
Ο μικρότερος όγκος του ιππόκαμπου συνδέθηκε με πιο γρήγορη γνωστική εξασθένηση, ενώ οι μεγαλύτερες κοιλίες (οι εγκεφαλικές κοιλότητες που περιέχουν εγκεφαλονωτιαίο υγρό) σχετίστηκαν με χειρότερη υγεία μετά τη μέση ηλικία.
Οι ταχύτερα γηράσκοντες παρουσίασαν επίσης αυξημένο κίνδυνο για προβλήματα υγείας, όπως ευπάθεια, εμφράγματα, πνευμονικές νόσοι και εγκεφαλικά επεισόδια.
«Ο τρόπος που γερνάμε δεν έχει να κάνει απλώς με το πόσες φορές έχουμε γυρίσει γύρω από τον ήλιο», σχολίασε χαρακτηριστικά ο Hariri.
Ο ίδιος εξήγησε πως παρόλο που υπάρχουν αρκετοί αλγόριθμοι που λειτουργούν ως «βιολογικά ρολόγια», οι περισσότεροι βασίζονται σε δεδομένα από άτομα κάθε ηλικίας, λαμβάνοντας πληροφορίες σε μία μόνο χρονική στιγμή.
Αντίθετα, η νέα μελέτη – που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Aging – επικεντρώθηκε σε συμμετέχοντες 45 ετών, εξασφαλίζοντας έτσι μεγαλύτερη ομοιογένεια στα αποτελέσματα.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν το λογισμικό FreeSurfer για να επεξεργαστούν τις μαγνητικές τομογραφίες και να μετρήσουν 315 χαρακτηριστικά του εγκεφάλου, μεταξύ των οποίων και το πάχος του φλοιού. Οι πιο λεπτές περιοχές του φλοιού συνδέονται με ταχύτερη γήρανση ή φθορά.
«Η σύνδεση μεταξύ της γήρανσης του εγκεφάλου και του σώματος είναι εντυπωσιακή», πρόσθεσε ο Hariri.
Ο καθηγητής επισήμανε ότι η σχέση ανάμεσα στον Ρυθμό Γήρανσης και την άνοια παρέμεινε ισχυρή ανεξαρτήτως φυλετικού ή κοινωνικοοικονομικού υπόβαθρου. Η Μελέτη Dunedin περιλάμβανε συμμετέχοντες από χαμηλά εισοδήματα, μη λευκούς, που διέμεναν από τη Λατινική Αμερική έως το Ηνωμένο Βασίλειο.
«Φαίνεται πως αποτυπώνουμε κάτι που αντικατοπτρίζεται σε κάθε εγκέφαλο», είπε χαρακτηριστικά.
Οι μαγνητικές τομογραφίες αξιολόγησαν επίσης τον λόγο έντασης σήματος μεταξύ φαιάς και λευκής ουσίας, συγκρίνοντας δηλαδή τη φωτεινότητα των δύο αυτών περιοχών. Αλλαγές σε αυτή την αναλογία μπορεί να υποδεικνύουν διαφορές στην υγεία του εγκεφαλικού ιστού και το κατά πόσο αντέχει στη φθορά του χρόνου.
Οι ερευνητές σημείωσαν ότι ο όγκος του ιππόκαμπου μπορεί να μειωθεί με την ηλικία ή εξαιτίας νοσημάτων όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, κάτι που τον καθιστά σημαντικό δείκτη για τον κίνδυνο άνοιας – ακόμη και για άτομα στην τέταρτη δεκαετία της ζωής τους.
Την ίδια στιγμή, οι εγκεφαλικές κοιλίες (οι περιοχές του εγκεφάλου που περιέχουν υγρό) συνήθως μεγεθύνονται όταν ο περιβάλλων εγκεφαλικός ιστός συρρικνώνεται – άλλη μια ένδειξη προχωρημένης γήρανσης ή προβλημάτων υγείας του εγκεφάλου.
Η ερευνητική ομάδα του Duke στη συνέχεια μελέτησε τις εγκεφαλικές τομογραφίες 624 ατόμων ηλικίας 52 έως 89 ετών, που συμμετείχαν στη βορειοαμερικανική μελέτη για τον κίνδυνο νόσου Αλτσχάιμερ.
Διαπίστωσαν ότι οι ταχύτερα γηράσκοντες είχαν 60% μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν άνοια στα επόμενα χρόνια.
Παράλληλα, άρχισαν να εμφανίζουν προβλήματα μνήμης και σκέψης νωρίτερα από όσους γερνούσαν πιο αργά.
Αντίθετα, οι «αργοί γηράσκοντες» είχαν εγκεφάλους που έμοιαζαν πιο νέοι και υγιείς από την ηλικία τους — σαν να είχαν εγκέφαλο 30χρονου μέσα σε σώμα 45χρονου.
Οι εγκέφαλοί τους εμφάνιζαν παχύτερο φλοιό, μεγαλύτερο ιππόκαμπο και λιγότερα σημάδια φθοράς.
Επιπλέον, είχαν μικρότερη πιθανότητα να εμφανίσουν χρόνιες παθήσεις και συνήθως είχαν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής από τους ταχύτερα γηράσκοντες.
«Όταν είδαμε τα αποτελέσματα, μας έπεσε το σαγόνι», δήλωσε ο Hariri.
Πηγή: Daily Mail
