Άρθρο του Εμίλ Αρμάν στο L’Ère nouvelle 46 που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 1910.
Μετάφραση: aixmi
1. Καθώς γράφω αυτές τις γραμμές, η προεκλογική περίοδος είναι σε πλήρη εξέλιξη. Οι τοίχοι είναι γεμάτοι με αφίσες κάθε χρώματος όπου οι άνθρωποι ισχυρίζονται ότι είναι κάθε σημαίας, κάθε “απόχρωσης” γνώμης. Ποιος δεν έχει το κόμμα του, το πρόγραμμά του, τη διακήρυξη πίστεώς του; Ποιος δεν είναι είτε σοσιαλιστής, ακροδεξιός, προοδευτικός, φιλελεύθερος, είτε “προπορσιοναλιστής” —η καινούργια λόξα; Αυτή η απάρνηση του εαυτού είναι η μεγάλη αρρώστια του αιώνα. Ανήκει κανείς σε ένα σύλλογο, μια ένωση, ένα κόμμα· μοιράζεται κανείς τις απόψεις, τις πεποιθήσεις, τον κανόνα συμπεριφοράς ενός άλλου. Οδηγείται κανείς, ένας οπαδός, ένας ακόλουθος, ένας σκλάβος, ποτέ από τον εαυτό του.
Είναι αλήθεια ότι αυτό είναι λιγότερο απαιτητικό. Το να ανήκεις σε ένα κόμμα, το να υιοθετείς το πρόγραμμα κάποιου άλλου, το να προσαρμόζεσαι σε μια συλλογική γραμμή συμπεριφοράς, σημαίνει να αποφεύγεις να σκέφτεσαι, να εκφράζεις, να πλάθεις τις δικές σου ιδέες. Είναι το να απαλλάσσεσαι από το να πράττεις σύμφωνα με τον εαυτό σου. Είναι ο θρίαμβος της περίφημης θεωρίας της “ελάχιστης προσπάθειας,” για την αγάπη της οποίας τόσα πολλά βλακώδη πράγματα έχουν ειπωθεί και γίνει.
Μερικοί το αποκαλούν αυτό ζωή. Είναι αλήθεια: οι ζωές των μαλάκιων, οι ζωές των ασπόνδυλων· ο λογοκλόπος, ο μιμητής, ο φλύαρος όλοι ζούνε· το πρόβατο, ο προδότης, ο συκοφάντης και ο κουσκουσούρης όλοι ζούνε. Ας τους αφήσουμε και να ονειρευόμαστε όχι μόνο το να ζούμε, αλλά κάτι περισσότερο: “να αισθανόμαστε ζωντανοί.”
2. Το να αισθάνεσαι ζωντανός δεν είναι μόνο το να νοιάζεσαι ότι τακτικά εκτελούμε τις λειτουργίες που συντηρούν το άτομο (και, αν θέλετε, τα είδη). Ούτε το να αισθάνεσαι ζωντανός σημαίνει να εκτελείς τις ενέργειες της ζωής κάποιου εντός ενός στενού σχεδίου, σύμφωνα με κάποιο σοφό βιβλίο που γράφτηκε από κάποιον συγγραφέα που δεν γνωρίζει τίποτα για τη ζωή παρά τις ψευδαισθήσεις της, τις καμίνους, και τις εξισώσεις. Το να αισθάνεσαι ζωντανός σίγουρα δεν είναι το να ακολουθείς πιστά χαλικοστρωμένα μονοπάτια σε ένα δημόσιο κήπο όταν τα περίεργα ίχνη της άγριας χαμηλής βλάστησης σε καλούν. Το να αισθάνεσαι ζωντανός σημαίνει να δονείσαι, να σκιρτάς, να ριγίζεις με το άρωμα των λουλουδιών, τα τραγούδια των πουλιών, το σκάσιμο των κυμάτων, το ουρλιαχτό του ανέμου, τη σιωπή της μοναξιάς, την ξέφρενη φωνή του πλήθους. Το να αισθάνεσαι ζωντανός σημαίνει να είσαι τόσο λογικός στο θρηνώδες άσμα του βοσκού όσο στις αρμονίες των μεγάλων όπερων, στην ακτινοβόλα επίδραση ενός ποιήματος όσο στις απολαύσεις του έρωτα.
Το να αισθάνεσαι ζωντανός σημαίνει να κάνεις συναρπαστικές αυτές τις λεπτομέρειες της ζωής κάποιου που αξίζουν τον κόπο: να καταλαβαίνεις του τελευταίου ένα περαστικό πείραμα, και του πρώτου ένα πείραμα που πετυχαίνει. Όλα αυτά δίχως περιορισμούς, δίχως πρόγραμμα που να επιβάλλεται εκ των προτέρων· σύμφωνα με την ιδιοσυγκρασία κάποιου, έπειτα, στην κατάσταση της ύπαρξης κάποιου στη στιγμή, την αντίληψη για τη ζωή κάποιου.
3. Μπορεί κανείς να σκεφτεί τον εαυτό του αναρχικό και φυτοφάγο. Μπορεί κανείς να κατοπτρίσει τον αναρχισμό της εφημερίδας κάποιου, του αγαπημένου συγγραφέα κάποιου, της ομάδας κάποιου. Μπορεί κανείς να αποκαλέσει τον εαυτό του αυθεντικό και κατά βάθος να μην είναι τίποτε περισσότερο από ένα δεύτερου- ή τρίτου-βαθμού πρόσθετο ή ένας αουτσάιντερ.
Να περιορίζεσαι από το ζυγό μιας λεγόμενης “αναρχικής” ηθικής σημαίνει να είσαι πάντα δεσμευμένος. Όλες οι α πριόρι ηθικές είναι το ίδιο: θεοκρατική, αστική, κολεκτιβιστική ή αναρχική. Να σκύβεις κάτω από έναν κανόνα συμπεριφοράς αντίθετο προς την κρίση σου, το λόγο, και την εμπειρία, σε ό,τι αισθάνεσαι και επιθυμείς, με το πρόσχημα ότι είναι ο κανόνας που έχει επιλεγεί από όλα τα μέλη της ομάδας σου, είναι πράξη ενός μοναχού, όχι ενός αναρχικού. Δεν είναι πράξη ενός αρνητή της εξουσίας να φοβάται την απώλεια της εκτίμησης ή το να υφίσταται την αποδοκιμασία του κύκλου του. Όλα αυτά που ο σύντροφός σας μπορεί να σας ζητήσει δεν είναι το να παραβιάσει την πρακτική της ζωής του· δεν μπορεί να πάει μακρύτερα.
4. Μια ουσιώδη προϋπόθεση για να “αισθάνεσαι ζωντανός” είναι το να ξέρεις πως να εκτιμάς τη ζωή κάποιου. Ήθη, αισθήσεις, κανόνες συμπεριφοράς, συναισθήματα, γνώσεις, ικανότητες, γνώμες, πάθη, έννοιες, το μυαλό, κλπ. — τόσα πολλά μέσα που μπορούν να μας επιτρέψουν να προσεγγίσουμε τη ζωή μας. Τόσοι πολλοί υπηρέτες στην υπηρεσία του “εαυτού” για να αναπτυχθεί και να διευρυνθεί. Κυριαρχώντας τα όλα αυτά, ο συνειδητός “αρνητής της εξουσίας” δεν επιτρέπει στον εαυτό του να κατακτηθεί από κάποιο από αυτά. Όταν ενδίδει, είναι από έλλειψη εκπαίδευσης της βούλησης. Αυτό δεν είναι ανεπανόρθωτο. Το επιτηδευμένο “πέρα-από-την-κυριαρχία” δεν είναι φοβιτσιάρικο· απολαμβάνει τα πάντα, διαβρώνει τα πάντα, εντός των ορίων των ατομικής αξιολόγησης. Δοκιμάζει τα πάντα και τίποτα δεν είναι απεχθές γι’ αυτόν, εφ’ όσον διατηρεί την ηθική του ισορροπία.
Μόνο ο αναρχικός μπορεί να αισθάνεται τον εαυτό του πως ζει, επειδή είναι μοναδικός ανάμεσα στους ανθρώπους, ο μόνος του οποίου η αξιολόγηση της ζωής έχει την πηγή της στον εαυτό του, δίχως το μολυσμένο μείγμα μιας εξουσίας επιβεβλημένης από τα έξω.
