Επιμέλεια – Μετάφραση: Έλενα Δημητράκη
Έχετε ποτέ αισθανθεί τελείως χορτάτος αφού φάτε ένα γεύμα χαμηλών θερμίδων
ή ακόμη πεινασμένος αφού φάτε ένα γεύμα υψηλής θερμιδικής αξίας; Εμένα μου έχει
συμβεί. Για παράδειγμα, μια μέρα την περασμένη εβδομάδα έφαγα μόνο καρότα και
ήπια ένα χυμό και ένοιωθα χορτάτη όλη μέρα. Την επόμενη μέρα όμως αφού έφαγα
τρία κομμάτια πίτσα και τρία μπαστουνάκια με βίγκαν τυρί, υψηλής
περιεκτικότητας σε λίπος, ένοιωθα ακόμη πεινασμένη.
Είναι λογικό; Αντίθετα με αυτό που πιστεύουν οι περισσότεροι, αυτό μας συμβαίνει
επειδή τα στομάχια μας δεν γεμίζουν εξίσου γρήγορα με τροφές υψηλής θερμιδικής
αξίας, όπως τα κρέατα και τα λίπη, αλλά όταν καταναλώνουμε πιο ελαφρές τροφές,
όπως τα φρούτα και τα λαχανικά, που όμως έχουν περισσότερα θρεπτικά συστατικά.
Αυτό συμβαίνει εξαιτίας του τρόπου που λειτουργούν οι υποδοχείς του στομαχιού
μας και οι υποδοχείς των θρεπτικών συστατικών.
Με τι τρόπο καθορίζουν οι υποδοχείς του
στομαχιού μας ότι είμαστε χορτάτοι
Πολλοί άνθρωποι φοβούνται να ακολουθήσουν δίαιτες ωμοφαγίας επειδή όσοι
ακολουθούν φυτοφαγικές διατροφές τείνουν να τρώνε περισσότερο. Ωστόσο, έχετε
δει ποτέ κανέναν να βάζει βάρος επειδή ακολουθεί φυτοφαγική διατροφή; Οι
πιθανότητες είναι πως όχι, επειδή έχει κόψει τις τροφές υψηλών θερμίδων, όπως
είναι το κρέας, τα γαλακτοκομικά και τα λίπη. Στην πραγματικότητα, οι φυτοφάγοι
συνήθως χάνουν βάρος επειδή, αν και τρώνε περισσότερο, παίρνουν περισσότερα
θρεπτικά συστατικά και τρώνε λιγότερες θερμίδες.
Στα στομάχια μας, έχουμε ανιχνευτές θρεπτικών συστατικών (ή θερμίδων). Οι
περισσότερες θερμίδες στην διατροφή της Βόρειας Αμερικής αποτελούνται από ζωικά
προϊόντα και επεξεργασμένες τροφές, πράγμα που σημαίνει πως οι περισσότεροι
άνθρωποι πάσχουν από σοβαρή έλλειψη θρεπτικών συστατικών και ινών. Αν η
διατροφή σας δεν περιλαμβάνει αρκετές φυτικές τροφές και δεν προσλαμβάνετε
αρκετά θρεπτικά συστατικά, το σώμα σας θα συνεχίσει να νοιώθει πείνα μέχρι
αυτές οι ανάγκες να καλυφθούν. Επιπλέον οι τροφές που είναι υψηλές σε ποσοστά
λίπους και τα γλυκά αμβλύνουν το σύστημα αμοιβών της ντοπαμίνης και μας αφήνουν
ανικανοποίητους, ακόμη και όταν μόλις καταναλώσουμε ένα γεύμα πολλών θερμίδων.
Δηλαδή το σώμα μας κυριολεκτικά μας λέει πως δεν το ταίζουμε αυτό που
θέλει. Το σώμα μας επικοινωνεί μαζί μας. Το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε
είναι να ακούσουμε. Οι υποδοχείς ελαστικότητας επίσης στέλνουν ένα σήμα στον
εγκέφαλό μας που μας λέει πως το στομάχι μας είναι γεμάτο, αλλά αυτά τα
μηνύματα τα στέλνουν μόνο όταν το στομάχι μας είναι αρκετά γεμάτο. Οι ίνες
είναι αυτές που παρέχουν το μεγαλύτερο μέρος του όγκου, κάτι που οι επεξεργασμένες
τροφές και τα ζωικά προϊόντα δεν διαθέτουν, ενώ οι φυτικές τροφές είναι γεμάτες
ίνες. Αυτό το φαινόμενο αποκαλείται «ογκομετρική» και τον όρο τον χρησιμοποίησε
για πρώτη φορά η Barbara Rolls, διδάκτορας και διατροφολόγος στο Penn State University.
Για παράδειγμα, το ακόλουθο διάγραμμα της Julianna Hever απεικονίζει πως φαίνονται 400 θερμίδες
στο στομάχι μας ανάλογα με τα είδη τροφής που καταναλώσαμε:
Θερμιδική Πυκνότητα
400 θερμίδες λίπους, 400 θερμίδες βοδινού, 400 θερμίδες λαχανικών
Οι υποδοχείς ελαστικότητας βρίσκονται παντού στο στομάχι. Όταν ερεθίζονται
από πρόσληψη τροφής, στέλνουν σήματα στον εγκέφαλο σου και του λένε να
σταματήσεις να τρως. Όταν τρως τροφές υψηλής περιεκτικότητας σε ίνες και
φυτικές τροφές μπορείς να φας την μεγαλύτερη ποσότητα και να πάρεις τις
λιγότερες θερμίδες.
Όπως μπορείτε να δείτε, το στομάχι στα δεξιά που είναι γεμάτο λαχανικά έχει
αρκετό όγκο τροφής μέσα του ώστε οι στομαχικοί υποδοχείς να στέλνουν σήμα στον
εγκέφαλο και να του λένε πως το άτομο είναι χορτάτο. Θα έπρεπε το άτομο να
καταναλώσει πολύ περισσότερη ποσότητα ζωικής τροφής ή λιπαρής τροφής για να
φτάσει στο ίδιο επίπεδο ικανοποίησης, πράγμα που θα σήμαινε και πολύ
περισσότερες θερμίδες.
Ο Dr. John McDougall διατείνεται πως το μέσο στομάχι μπορεί να χωρέσει 1 με 1.5 λίτρα τροφής.
Το να γεμίζουμε το στομάχι με τροφές που είναι χαμηλότερες σε θερμίδες και υψηλότερες
σε θρεπτικά συστατικά, όπως τα φυτά, αντί για τροφές πολλών θερμίδων όπως τα
ζωικά προϊόντα και τα λίπη, μπορεί να βοηθήσει να διατηρήσουμε ένα ιδανικό
βάρος ή να χάσουμε κιλά. Δεν χρειάζεται να το σκεφτόμαστε ως δίαιτα επειδή δεν
πεθαίνουμε της πείνας, απλά δίνουμε στο σώμα μας το απαιτούμενο ποσό θρεπτικών
συστατικών, αυτό που ζητά.
Το ντοκυμαντέρ Forks over Knives πραγματεύεται την αμερικάνική διατροφή και το ότι είναι απαραίτητο να
σταματήσουμε να τρώμε επεξεργασμένα τρόφιμα και ζωικά προϊόντα και να αρχίσουμε
να τρώμε περισσότερες φυτικές τροφές. Το ντοκυμαντέρ επίσης εξετάζει τον τρόπο
που λειτουργούν οι στομαχικοί υποδοχείς και η θερμιδική πυκνότητα.
Γιατί το μέτρημα των θερμίδων και η δύναμη
της θέλησης μπορεί να μην οδηγήσουν στην απώλεια βάρους
Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, μετρούσα τις θερμίδες μου και κάθε μπουκιά
φαγητού που έτρωγα, ακόμη και τις κουταλιές του κέτσαπ που έβαζα. Και αυτό
επειδή πίστευα την κοινή πλάνη πως η απώλεια βάρους και η διατήρηση της υγείας
απαιτούν μέτρημα θερμίδων. Εξαιτίας της εμμονής της κοινωνίας με την δίαιτα, οι
τροφές «χαμηλών θερμίδων» έχουν γίνει μια τεράστια τάση παρά τα υψηλά ποσοστά
ζάχαρης, χημικών και άλλων ανθυγιεινών συστατικών που περιέχουν. Η λανθασμένη
ιδέα περί διατροφής που έχουμε έχει τελείως αλλάξει την αντίληψή μας περί του
τι είναι η υγεία.
Μια άλλη κοινή παρανόηση είναι πως αυτοί από εμάς που τρώμε υπερβολικά ή
που είμαστε υπέρβαροι δεν έχουμε αυτοέλεγχο και αυτοσυγκράτηση. Πιστεύω πως οι περισσότεροι
άνθρωποι έχουν τροφικούς εθισμούς, ακόμη και όταν κάνουν εξαιρετικά υγιεινή
διατροφή. Και εγώ αναγνωρίζω πως είμαι εθισμένη σε τροφές. Γιατί αλλιώς να
τρώμε όταν δεν πεινάμε; Είναι μια ευχάριστη εμπειρία, και η βιομηχανία της
διατροφής το εκμεταλλεύεται αυτό και έχει μεταστραφεί από το να ικανοποιεί τις
ανάγκες μας στο να ικανοποιεί τις επιθυμίες μας, πράγμα που θρέφει τους εθισμούς
μας αντί να τρέφει τα σώματά μας.
Οι τροφικοί εθισμοί δεν είναι απλά προϊόντα του μυαλού. Στην πραγματικότητα
είναι αποτέλεσμα των λανθασμένων σημάτων που μας δίνουν τα σώματά μας. Όταν
ταίζουμε τα σώματά μας με τροφές που δεν ξέρουν τι να τις κάνουν, όπως με
τροφές πολλών θερμίδων που είναι πλούσιες σε τοξίνες ζωικών προϊόντων,
ζιζανιοκτόνα και γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, τα σώματα μας δεν
προσλαμβάνουν επαρκή αριθμό μικροθρεπτικών συστατικών. Συνεπώς τα σώματα μας
μας λένε να υπερφάμε επειδή δεν είναι ικανοποιημένα.
Σύμφωνα με αυτή τη λογική ακόμη και αν δείχνουμε αυτοέλεγχο ή μετράμε τις
θερμίδες, δεν θα είμαστε υγιείς. Για να ανακτήσουμε την υγεία μας και να
χάσουμε βάρος ή να διατηρήσουμε ένα υγιές βάρος πρέπει να θρέφουμε το σώμα μας
με τα θρεπτικά συστατικά που επιθυμεί. Έτσι αν θρέφουμε το σώμα μας με τροφές
που είναι υγιεινές για αυτό, δεν θα χρειάζεται να μετράμε θερμίδες, επειδή το
σώμα μας θα νοιώθει ικανοποιημένο Επίσης δεν θα χρειάζεται να ασκούμε τόσο
αυτοέλεγχο επειδή η επιθυμία μας να τρώμε περισσότερο δεν θα είναι τόσο ισχυρή.
Φυσικά, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο στους τροφικούς
εθισμούς και που είναι έξω από το σώμα μας, όπως η συμμόρφωση με τα κοινωνικά
πρότυπα και η προπαγάνδα που κάνουν οι κυβερνήσεις και οι εταιρείες. Η
κυβέρνηση ψεύδεται για το πόσο κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα πρέπει να
καταναλώνουμε και οι εταιρίες προβάλλουν παραπλανητικές διαφημίσεις και
τοποθετούν παραπλανητικές ετικέτες στα προϊόντα τους, όπως «χαμηλών λιπαρών»,
«χαμηλών θερμίδων», «φτιαγμένο με οργανικά συστατικά» και «χωρίς γλουτένη»
καμία από τις οποίες δεν επισημαίνει αν είναι υγιεινά.
Παρ’ όλους αυτούς τους εξωτερικούς παράγοντες, εξαρτάται από εμάς το να θα
ξεπεράσουμε τους τροφικούς μας εθισμούς και να ανακτήσουμε την υγεία μας.
Έχουμε την ικανότητα να μεταμορφώσουμε τα σώματά μας στρεφόμενοι προς μια
περισσότερο φυτοφαγική διατροφή – η επιλογή είναι δική μας.
