Όλες οι προβλέψεις συμφωνούν ότι αν δεν κινηθούμε πλέον πολύ γρήγορα στα θέματα του κλίματος, η κλιματική κατάρρευση θα συμπαρασύρε την ανθρώπινη κοινωνία και την οικονομία.
Του Νίκου Χρυσόγελου Nikos Chrysogelos
Όλες οι προβλέψεις συμφωνούν ότι αν δεν κινηθούμε πλέον πολύ γρήγορα στα θέματα του κλίματος, η κλιματική κατάρρευση θα συμπαρασύρε την ανθρώπινη κοινωνία και την οικονομία.
Η νέα έκθεση για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δείχνει άμεσες οικονομικές επιπτώσεις διπλάσιες από αυτές που έχει ο κορωνοϊός.
Κατά ένα περίεργο τρόπο η συζήτηση για τις ΑΠΕ στην Ελλάδα γίνεται σαν να μην υπάρχει κλιματική αλλαγή και μεγάλη εξάρτηση (που προκαλεί και σοβαρά οικονομικά ζητήματα) από τα ορυκτά καύσιμα.
Αντί για μια ψύχραιμη και ορθολογική συζήτηση που αφενός βάζει μέσα στο παιχνίδι και τις επενδύσεις τις τοπικές κοινωνίες και τους πολίτες και αφετέρου επιμερίζει την ευθύνη να πετύχουμε μέσα σε ελάχιστο χρόνο (2040) την πλήρη απεξάρτηση από ΟΛΑ τα ορυκτά καύσιμα σε όλους τους τομείς (και όχι μόνο στον ηλεκτρισμό), η (έντονη) συζήτηση διεξάγεται με όρους αφορισμού και τοπικισμού.
Είναι σημαντικό να επιστρέψει η συζήτηση σε μια πιο ορθολογική βάση.
Ο περιορισμός των ΑΠΕ σε κάθε περιοχή με κριτήρια μόνο την τοπική αυτάρκεια αν εφαρμοστεί και σε άλλα θέματα είναι προφανές ότι θα δημιουργούσε σοβαρά θέματα.
Κατ΄ αρχάς δεν εφαρμόζεται μέχρι σήμερα σε θέματα ενέργειας από πετρέλαιο ή λιγνίτη ή φυσικό αέριο, αντιθέτως οι λιγνιτικές περιοχές σήκωσαν ένα δυσανάλογο βάρος σε σχέση με την ενέργεια για να εξηλεκτριστεί η χώρα, ενώ εισάγουμε πετρέλαιο – το 50% από το Ιράκ και την ταραγμένη περιοχή του Κόλπου – ενώ και το φυσικό αέριο εισάγεται από περιοχές όπου επικρατεί μάλιστα ένταση και συγκρούσεις.
Αλλά πέρα από το θέμα της ενέργειας, η απόλυτη αρχή της τοπικής αυτάρκειας – ενώ φυσικά είναι σωστό να επιδιώκουμε μια όσο τη δυνατόν μεγαλύτερη, αλλά χωρίς αυτό να γίνει δόγμα – σημαίνει ότι κάθε περιοχή πρέπει να βρει τον τρόπο να παράγει η ίδια τις πρώτες ύλες που χρειάζεται (μέταλλα, προϊόντα καθημερινής χρήσης, πολύτιμα μέταλλα κ.ά.) καθώς και τα αγροτικά προϊόντα, τρόφιμα γενικότερα, ξυλεία, χαρτί, υλικά συσκευασίας, οχήματα, οικιακές συσκευές και τόσα άλλα προϊόντα που χρησιμοποιούμε.
Όλα αυτά τα προϊόντα έχουν σημαντικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις στις χώρες που παράγονται και στην ίδια λογική “παραγωγής τους μόνο για τοπική επάρκεια”, δικαίως οι άνθρωποι εκεί θα μπορούσαν να “απαγορεύσουν” την επιπλέον παραγωγή πρώτων υλών και προϊόντων που δεν καλύπτουν τις τοπικές ανάγκες.
Μια αρχή που μοιάζει οικολογικά και κοινωνικά δίκαιη – “τοπική αυτάρκεια” – αν εφαρμοστεί στα θέματα ΑΠΕ με απόλυτο τρόπο αγνοώντας την ανάγκη γρήγορης μετάβασης και κλιματικής προστασίας καταλήγει όχι μόνο άδικη αλλά και επικίνδυνη.
Στην ανθρώπινη ιστορία έχουμε δει πώς απολυτότητες (πχ η επιστροφή στην ύπαιθρο και μείωση του πληθυσμού των πόλεων, εξουσία των εργατών κ.ά.) κατέληξαν σε πρωτοφανή εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Για το νέο κόμμα των ΠΡΑΣΙΝΩΝ η λύση στα θέματα ενεργειακής μετάβασης και κλιματικής προστασίας πρέπει να είναι συνεκτικές και να προστατεύουν ΚΑΙ τη φύση και να λαμβάνουν υπόψη τις αντοχές των τοπικών οικολογικών και κοινωνικών συστημάτων αλλά και τις ανάγκες σε ενέργεια μεγαλύτερων συνόλων. Φυσικά πρέπει η κατανάλωση ενέργειας να εξορθολογικοποιηθεί μέσα από εξοικονόμηση και μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητάς της.
-Αρχικά κάθε περιοχή πρέπει να αναλάβει να καλύπτει το 100% της ενέργειας που χρειάζεται από τοπικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (αυτό δεν είναι δυνατόν πάντως για μεγάλες αστικές και βιομηχανικές περιοχές).
-Στη συνέχεια πρέπει να συμμετάσχει κάθε περιοχή (κατά αρχάς σε επίπεδο περιφερειακής ενότητας) ανάλογα με τις δυνατότητες και τις αντοχές της (αρχή μη πρόκλησης βλάβης) στην κάλυψη του 100% της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που χρειάζεται η χώρα σε όλους τους τομείς, ώστε να υπάρχει ενεργειακή ασφάλεια και πλήρη απανθρακοποίηση της ενέργειας (όχι μόνο της ηλεκτρικής, αλλά και αυτής που καταναλώνεται στην οικονομία, τις μεταφορές, τις κατοικίες κ.ά.).
Για την επιπλέον παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ ίσως πρέπει να εφαρμοστεί ένα σύστημα οικολογικής εξισορρόπησης με κοινωνικά και οικονομικά οφέλη, πχ ένα νησί να αποκτήσει κοινωνικές υποδομές και υπηρεσίες που δεν έχει, να υπάρχουν υποτροφίες για την εκπαίδευση νέων από την περιοχή σε πράσινα και κοινωνικά αναγκαία επαγγέλματα κ.ά.
